Bότανο «φάρμακο» για κατάθλιψη και καρκίνο καλλιεργείται και στην Ελλάδα. Το έχετε στο ράφι σας;

Ποιο είναι το βότανο που θεραπεύει την κατάθλιψη, το άγχος, προλαμβάνει τον καρκίνο και επιβραδύνει τον εκφυλισμό της ωχράς κηλίδας; Το έχετε στο ντουλάπι σας;

Ο κρόκος είναι ίσως το πιο πολύτιμο και σπάνιο βότανο με ιστορία πάνω από 3.500 έτη. Πιστεύεται ότι καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά μεταξύ 3.500 και 1.600 π.Χ. στη αρχαία Μεσοποταμία και την Περσία. Έχουν βρεθεί τοιχογραφίες 50.000 ετών με χρωστικές με βάση τον κρόκο.

Ωστόσο, οι πρώτες «αποδείξεις» χρονολογούνται μεταξύ 1.600 και 1.100 π.Χ. Στις τοιχογραφίες του Ακρωτηρίου στη Σαντορίνη, απεικονίζονται γυναίκες να συλλέγουν τα άνθη του κρόκου. Ο κρόκος χρησιμοποιήθηκε για τη θεραπεία γαστρεντερολογικών παθήσεων και για αρωματικό στα μπάνια, στην Αρχαία Αίγυπτο.

Οι Ρωμαίοι συνέχισαν αυτή την παράδοση και καλλιέργησαν τον κρόκο για καλλυντικά και αρώματα, ενώ στη μεσαιωνική Ευρώπη χρησιμοποιήθηκε για την βαφή υφασμάτων. Σήμερα ο κρόκος αναγνωρίζεται σαν ένα πολύτιμο άνθος και χρησιμοποιείται στη μαγειρική στην ισπανική παέγια, στο ιταλικό ριζότο, και στα ιρανικά βραστά. Παράλληλα, χρησιμοποιείται και στην εναλλακτική ιατρική για αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτικά.

Ο κρόκος είναι εξαιρετικά πολύτιμος, γιατί 1 γραμμάριο σαφράν χρειάζεται περίπου 150 άνθη και το κόστος είναι 800 ευρώ το κιλό. Η τιμή του είναι γενικά πολύ υψηλή γιατί δεν παράγει σπόρια και η καλλιέργειά του γίνεται μόνο από τους βολβοκονδύλους (κορμούς) και επιπλέον απαιτείται χειρωνακτική εργασία για τη φύτευση και τη συγκομιδή.

Αυτό που εντυπωσιάζει είναι η χημική πολυπλοκότητα του κρόκου, καθώς περιέχει πάνω από 150 αρωματικές και ιαματικές ενώσεις. Διάφορες μελέτες έχουν γίνει σχετικά με τις ιατρικές δράσεις του κρόκου.

Αντικαταθλιπτικές ιδιότητες

Μια μετα-ανάλυση κλινικών μελετών έχει δείξει ότι η χορήγηση κρόκου με τη μορφή διατροφικού συμπληρώματος μπορεί να έχει αντικαταθλιπτική δράση ανάλογη διαδεδομένων αντικαταθλιπτικών όπως η φλουοξετίνη (Prozac).

Αγχολυτικές ιδιότητες

Παρεμφερής είναι η δράση του  και κατά των αγχωδών διαταραχών. Διάφορες μελέτες δείχνουν ότι η λήψη σαφράν σε μορφή συμπληρώματος μειώνει τα συμπτώματα του άγχους και βελτιώνει τη διάθεση σε ενήλικες.

Αντιοξειδωτικό – αντικαρκινικό

Ακριβώς, αυτή η σύνθετη χημεία του κρόκου το κάνει ένα από τα καλύτερα αντιοξειδωτικά. Τα τελευταία εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες που καταστρέφουν τις κυτταρικές δομές και προκαλούν πολλά προβλήματα, ακόμα και καρκίνο.

Οφθαλμική υγεία

Διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι το σαφράν μπορεί να καθυστερήσει τον εκφυλισμό της ωχράς κηλίδας (ΗΕΩ) που οδηγεί σε απώλεια όρασης. Παράλληλα, βελτιώνει τη λειτουργία του αμφιβληστροειδούς και την οπτική οξύτητα σε ασθενείς με πρώιμη ΗΕΩ.

Ανοσία-Αλτσχάιμερ

Οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες του σαφράν φαίνεται πως είναι υπεύθυνες για την αναστολή της εναπόθεσης β-αμυλοειδούς, που είναι η βασική αιτία του Αλτσχάιμερ. Έρευνες έχουν δείξει ότι το σαφράν μπορεί να επιτύχει τα ίδια αποτελέσματα με το Donepezil, ένα από τα φάρμακα για την ασθένεια.

Καρδιαγγειακό σύστημα

Το σαφράν μειώνει την «κακή» χοληστερόλη (LDL) και βελτιώνει την υγεία των αιμοφόρων αγγείων. Μελέτες σε ζώα δείχνουν ότι προλαμβάνει την αθηροσκλήρωση. Φαίνεται πως και σε αυτή την περίπτωση σημαντικό ρόλο παίζουν οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες του κρόκου.

Διαχείριση βάρους

Ο κρόκος μπορεί να βοηθήσει και με την παχυσαρκία γιατί, όπως έχουν δείξει μελέτες, μειώνει την όρεξη και το «τσιμπολόγημα». Σε μία από αυτές τις μελέτες, γυναίκες που πήραν σαφράν αισθάνονταν μεγαλύτερο κορεσμό από όσες πήραν εικονικό χάπι.

Ο κρόκος θεωρείται γενικά ασφαλής όταν λαμβάνεται σε μέτριες ποσότητες,  από 20-30 mg την ημέρα. Η υπερβολική λήψη (πάνω από 5 γραμμάρια σε μία ημέρα) μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες όπως ζάλη, ναυτία και ενδεχομένως τοξικές επιδράσεις. Οι έγκυες θα πρέπει να αποφεύγουν τις υψηλές δόσεις κρόκου, καθώς μπορεί να προκαλέσουν συσπάσεις της μήτρας.