Σαν σήμερα «έπεσε» η Βουργουνδία: Το αλλόκοτο ιστορικό παράδειγμα και η τραγική πτώση του δούκα
Τραγική μοίρα επιφυλασσόταν στον τελευταίο δούκα - Στο τέλος τον αναγνώρισαν από τα... νύχια των ποδιών.
Ο δούκας της Βουργουνδίας πέθανε λίγο έξω από την πρωτεύουσα του αντιπάλου του. Σαν σήμερα, 5 Ιανουαρίου του 1477, έξω από την τειχισμένη πόλη του Νανσί στη σημερινή βορειοανατολική Γαλλία, δόθηκε η τελική μάχη που οδήγησε στον αφανισμό μίας σημαντικής ευρωπαϊκής επικράτειας: του κατακερματισμένου δουκάτου της Βουργουνδίας με το αλλόκοτο σχήμα.
Στο Νανσί σφαγιάστηκε από Ελβετούς μισθοφόρους ο τελευταίος δούκας της Βουργουνδίας, ο Κάρολος ο Τολμηρός (ή Κάρολος ο Απερίσκεπτος, ανάλογα τη μετάφραση). Ήταν κοντός, γεροδεμένος, με μαύρα μαλλιά και οργίλο πνεύμα, απ’ όπου και προέκυψε το προσωνύμιό του, «temeraire» - τολμηρός, ριψοκίνδυνος, απερίσκεπτος.
Μετά τη μάχη, βρέθηκε σε έναν παγωμένο νερόλακκο, με το σώμα του κατατρυπημένο, το κεφάλι του κομμένο στα δύο και τελικά τον αναγνώρισαν εν μέρει από το πρόσωπο και εν μέρει από τα μεγάλα νύχια των ποδιών του, που μεγάλωναν προς το εσωτερικό της σάρκας.
Στα μάτια του σύγχρονου ανθρώπου, που έχει συνηθίσει οι επικράτειες να έχουν συνεχόμενο σχήμα, το δουκάτο του φαντάζει αλλόκοτο, χωρισμένο σε βόρεια και νότια τμήματα. Φυσικά, όμως, εν προκειμένω μιλάμε για ένα προσωπικό φέουδο, το οποίο είχε σχηματιστεί σταδιακά μέσω πολιτικών γάμων και επεκτατικών πολέμων και όχι για μία περιοχή ενοποιημένη υπό κάποια σύγχρονη έννοια «εθνικότητας».
Όταν τα σύνορα είναι καθαρά προϊόν... τύχης
Οι σκόρπιες κτήσεις του δούκα εκτείνονταν από την ακτή της Βόρειας Θάλασσας, περνώντας μέσα από το Λουξεμβούργο, μέρη της Αλσατίας και της Λωρραίνης, μέχρι την περιοχή της Γαλλίας που μέχρι και σήμερα αποκαλείται Βουργουνδία. Κάτι τέτοιο δεν θα φάνταζε ιδιαίτερα περίεργο στους ανθρώπους της εποχής, ακόμα κι αν είχαν την όποια τάση να μελετάνε χάρτες (που δεν την είχαν).
Μετά τον θάνατό του, και απουσία διαδόχων, οι εκτάσεις του μοιράστηκαν μεταξύ των ανερχόμενων, ισχυρότερων γειτόνων του: της Γαλλίας και της αυτοκρατορίας των Αψβούργων. Η Βουργουνδία ήταν κάτι παραπάνω από μία ασυνήθιστη ιστορική περίπτωση καθώς η άνοδος και η πτώση της αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα της χαοτικής και εφήμερης φύσης των ευρωπαϊκών μας συνόρων.
Τα σύνορα, που συχνά φαντάζουν αρχαία, φυσικά ρήγματα μεταξύ επικρατειών, συνηθέστερα δεν είναι τίποτα περισσότερο από το προϊόν ενός συμφώνου γάμου ή μίας χαμένης μάχης.
