Σαν σήμερα έγινε η πιο άγνωστη Μεγάλη Απόδραση: Ο «προφήτης» λόγιος που το έσκασε μέσα σε βιβλιοθήκη
Φυλακίστηκε για τις αντιδημοφιλείς για την Εκκλησία αντιλήψεις του και τον έσωσαν τα... βιβλία. Μετά έθεσε τις βάσεις για τις σύγχρονες διεθνείς σχέσεις και την άνθηση του Διαφωτισμού
Ήταν η Μεγάλη Απόδραση του 17ου αιώνα. Σαν σήμερα, 22 Μαρτίου του 1621, ο λόγιος Ούγκο ντε Γκρότιους δραπέτευσε από τη φυλακή όπου ήταν κλεισμένος τα τελευταία δύο χρόνια. Τον φυγάδευσαν κρυμμένο μέσα σε μία... βιβλιοθήκη.
Ο Ούγκο ντε Γκρότιους φυλακίστηκε επειδή ανακατεύτηκε στις φρενήρεις θρησκευτικές διαμάχες της Ολλανδικής Δημοκρατίας όταν συνηγόρησε δημοσίως υπέρ της μεγαλύτερης θρησκευτικής ανοχής, πράγμα το οποίο ερχόταν σε αντίθεση με τις δημοφιλείς, φανατικές αντιλήψεις των καλβινιστών.
Ο Γκρότιους πίστευε πως επιβεβλημένη όφειλε να είναι μόνο η κεντρική ιδέα της ύπαρξης του Θεού, ενώ όλες οι υπόλοιπες αντιλήψεις έπρεπε να παραμένουν προσωπικό ζήτημα. Σε μία εποχή θρησκευτικού φανατισμού, οι απόψεις αυτές αποτέλεσαν αιτία για την καταδίκη του σε ισόβια κάθειρξη στις φυλακές του κάστρου Λούφενσταϊν. Η αφοσιωμένη σύζυγός του, Μαρία, αποφάσισε να ακολουθήσει τον άνδρα της στη φυλακή.
Το χρονικό της απίστευτης (και τυχερής) απόδρασης
Κατά την παραμονή του Γκρότιους στη φυλακή, του επέτρεπαν να διαβάζει και τα βιβλία παραδίδονταν στο κελί του μέσα σε μία μεγάλη κασέλα. Στην αρχή, όποτε η κασέλα έμπαινε στο κελί, καθώς και κατά τις διάφορες μεταφορές της, υποβαλλόταν σε προσεκτικό έλεγχο. Με τον καιρό, οι φρουροί άρχισαν να χαλαρώνουν και να θεωρούν τα πηγαινέλα της κασέλας ένα ασήμαντο γεγονός, μέρος της ρουτίνας.
Με τη βοήθεια της συζύγου του, ο Γκρότιους μπήκε στο εσωτερικό της κασέλας, μαζί με τα βιβλία που για δύο χρόνια αποτελούσαν τη μοναδική ελευθερία που απολάμβανε. Η κασέλα βγήκε από το κελί, μεταφέρθηκε φανερά μέσα από τους διαδρόμους του κάστρου και κατέληξε έξω από τα τείχη του.
Το ζεύγος διέφυγε στο Παρίσι, όπου ο Γκρότιους παρέμεινε εξόριστος και συνέγραψε μερικά από τα πιο φημισμένα έργα του. Ανάμεσα σε αυτά εξέθετε την πρωτοποριακή ιδέα μίας κοινότητας κρατών που θα λειτουργούσε με βάση διεθνείς συμφωνίες, οι οποίες θα επιβάλλονταν διά νόμου. Έθεσε τις βάσεις για τις σύγχρονες διεθνείς σχέσεις και την άνθηση του Διαφωτισμού.
Η κασέλα μέσα στην οποία διέφυγε ο Γκρότιους σώζεται μέχρι σήμερα και εκτίθεται στο Rijksmuseum του Άμστερνταμ.
