Μυστηριώδεις τρύπες της Σιβηρίας: Πώς δημιουργήθηκαν
Τουλάχιστον 20 τεράστιοι κρατήρες έχουν ανακαλυφθεί στο έδαφος της Σιβηρίας από το 2014. Και οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ξέρουν γιατί.
Το 2014, το πλήρωμα ενός ελικοπτέρου παρατήρησε στη χερσόνησο Γιαμάλ της Σιβηρίας έναν εντυπωσιακό κρατήρα με διάμετρο 30 μέτρων και βάθος πάνω από 50 μέτρα. Γύρω από τον κρατήρα υπήρχαν τεράστιοι όγκοι από πάγο και χώμα, χαρακτηριστικό της βιαιότητας του φαινομένου που τον δημιούργησε.
20 τρύπες σε 8 χρόνια δεν είναι τυχαίο
Δεν ήταν, όμως, ο μόνος κρατήρας. Μέσα σε 8 χρόνια, εμφανίστηκαν και άλλες τέτοιες τρύπες, περισσότερες από 20, κάτι που σημαίνει ότι δεν πρόκειται για κάποιο τυχαίο γεγονός, αλλά για ένα γεωλογικό παζλ που από τότε προσπαθούν να λύσουν οι επιστήμονες. Διάφορες θεωρίες προτάθηκαν σε αυτά τα 8 χρόνια, ακόμα και η πτώση μετεωριτών, αλλά καμία δεν φαίνεται να εξηγούσε πλήρως το φαινόμενο και τον αριθμό των τρυπών. Τώρα, όμως, μια ομάδα μηχανικών και φυσικών από το Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ και της Γρανάδας υποστηρίζει ότι έχει την απάντηση. Η μελέτη τους, που δημοσιεύεται στο Geophysical Research Letters, αναφέρει ότι ένας συνδυασμός της κλιματικής αλλαγής και της γεωλογίας της περιοχής ευθύνεται για την εμφάνιση των τρυπών.
Πώς δημιουργούνται οι κρατήρες
Η Σιβηρία είναι γνωστή για το δριμύ ψύχος των χειμώνων. Αν και δεν είναι όλη η επιφάνεια παγωμένη, το μεγαλύτερο μέρος αντιμετωπίζει ακραία χαμηλές θερμοκρασίες, με αποτέλεσμα το έδαφος και οι βράχοι να είναι παγωμένοι, ένας σχηματισμός που ονομάζεται πέρμαφροστ (μόνιμα παγωμένο έδαφος). Η όλη δομή σταθεροποιείται από πάγο που λειτουργεί σαν κόλλα.
Κάτω από τον πάγο, λένε οι επιστήμονες, υπάρχει μία στιβάδα στερεού μεθανίου. Μεταξύ του πάγου και του μεθανίου υπάρχουν κρυοπηγάδια, θύλακοι θαλασσινού νερού. Τα κρυοπηγάδια σχηματίζονται όταν υψηλότερες επιφανειακές θερμοκρασίες λιώνουν τον πάγο που συνδέει την επιφάνεια και το υπέδαφος. Τότε το νερό διεισδύει από τις ρωγμές που αφήνει ο πάγος στο έδαφος και φτάνει στα κρυοπηγάδια. Καθώς αυτά διογκώνονται, αυξάνεται η πίεση κάτω από το πέρμαφροστ και τελικά σχηματίζονται ρωγμές στην επιφάνεια. Οι ρωγμές αυτές προκαλούν μια απότομη πτώση στην πίεση και ακολουθεί μια εκρηκτική απελευθέρωση μεθανίου.
Νέα μυστήρια
Η διαδικασία αυτή μπορεί να διαρκέσει ολόκληρες δεκαετίες. Η Άνα Μοργκάδο, χημικός μηχανικός από το Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, αναφέρει ότι «το φαινόμενο είναι χαρακτηριστικό της περιοχής. Αλλά αν εμφανιστούν νέες τρύπες, τότε μπορεί να υπάρχει ένα ακόμα μυστήριο προς επίλυση».
Σε κάθε περίπτωση, η Σιβηρία αναμένεται να γεμίσει από τέτοιες τρύπες λόγω της παγκόσμιας θέρμανσης. Σε έναν γεωλογικό φαύλο κύκλο, καθώς θα απελευθερώνεται όλο και περισσότερο μεθάνιο στην ατμόσφαιρα, θα προκαλείται περισσότερη θέρμανση, που με τη σειρά της προκαλεί όλο και περισσότερες εκρήξεις, οι οποίες θα απελευθερώνουν όλο και περισσότερα αέρια στην ατμόσφαιρα.
