«Ζούμε ένα ψέμα»: Η συγκλονιστική μαρτυρία αστροναύτη που είδε τη Γη από το Διάστημα
Τι είναι το «φαινόμενο επισκόπησης» που βίωσε πρώτος ο Γιούρι Γκαγκάριν - Γιατί τελικά όλα τα προβλήματα στη Γη φαντάζουν ασήμαντα αν τα δεις από... πιο ψηλά.
Ρωτήστε ένα παιδί τι θέλει να γίνει όταν μεγαλώσει και πιθανότατα θα πει κάτι όπως ένας πυροσβέστης, ένας δάσκαλος ή μια μπαλαρίνα. Η πιο δημοφιλής επιλογή όλων, ωστόσο, είναι να γίνει αστροναύτης.
Τελικά, τι θα μπορούσε να είναι πιο τέλειο από το να διασχίσεις εκατοντάδες χιλιάδες χιλιόμετρα μέσα σε ένα γιγάντιο διαστημόπλοιο και να ανακαλύψεις όλα όσα έχει να προσφέρει το Διάστημα;
Φυσικά, μπορεί να συναντήσεις μερικά προβλήματα στη διαδρομή, όπως αυτά που αντιμετωπίζουν οι αστροναύτες της NASA Bruce Wilmore και Sunisa Williams, οι οποίοι εγκλωβίστηκαν στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό αφού το Boeing Starliner που υποτίθεται ότι θα τους έφερνε σπίτι υπέστη τεχνικές βλάβες.
Αλλά, το να μπορούμε να δούμε τη Γη από χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά σίγουρα θα άξιζε τον κόπο, σωστά; Πολλοί αστροναύτες ανέφεραν ότι η εντυπωσιακή θέα που είδαν με τα μάτια τους άλλαξε την οπτική που είχαν για τη ζωή.
Το «φαινόμενο επισκόπησης» και ο Γιούρι Γκαγκάριν
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Γιούρι Γκαγκάριν, ένας Σοβιετικός πιλότος και κοσμοναύτης που έγραψε τον όνομά του με χρυσά γράμματα στην Ιστορία, καθώς έγινε ο πρώτος άνθρωπος που πήγε στο Διάστημα πριν από 63 ολόκληρα χρόνια.
Όταν ήταν εκεί, βίωσε αυτό που οι επιστήμονες τώρα αναφέρουν ως «φαινόμενο επισκόπησης» (overview effect), μια γνωστική μετατόπιση που ορισμένοι αστροναύτες αναφέρουν ότι είχαν βιώσει ενώ παρακολουθούσαν τη Γη από το Διάστημα.
Το εν λόγω φαινόμενο φαίνεται πως προκαλεί μια συντριπτική ανατροπή όλων όσων πίστευαν μέχρι τότε οι αστροναύτες και αλλάζει την κοσμοθεωρία τους και την εκτίμηση που έχουν για τον πλανήτη και τους άλλους ανθρώπους. Ουσιαστικά πρόκειται για μία εμπειρία που κάνει τον παρατηρητή να ξεχνά όλα όσα συμβαίνουν στην καθημερινότητα και να βλέπει τη Γη ως έναν «ενωμένο πλανήτη» ενώ όλες οι εγκόσμιες ανησυχίες γίνονται ασήμαντες.
«Συνειδητοποίησα ότι αυτό το λεπτό στρώμα κρατάει ζωντανό κάθε πλάσμα στη Γη»
Άλλο ένα τέτοιο παράδειγμα είναι αυτό του Αμερικανού αστροναύτη Ρον Γκάραν, ο οποίος βίωσε αυτό το φαινόμενο αφού πέρασε 178 ημέρες στο Διάστημα.
Μιλώντας στο Big Think, ανέφερε: «Όταν κοίταξα έξω από το παράθυρο του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού, είδα τις αστραπές που έμοιαζαν με φλας από παπαράτσι, είδα το Βόρειο Σέλας να «χορεύει» στον ουρανό, τόσο κοντά που ήταν σαν να μπορούσα να απλώσω το χέρι μου και να το αγγίξω. Και είδα την απίστευτα λεπτή ατμόσφαιρα του πλανήτη μας».
«Εκείνη τη στιγμή, με χτύπησε η απογοητευτική συνειδητοποίηση ότι αυτό το λεπτό στρώμα κρατά ζωντανό κάθε ον στον πλανήτη μας.
Είδα μια ιριδίζουσα βιόσφαιρα γεμάτη ζωή, δεν είδα την οικονομία. Αλλά δεδομένου ότι τα ανθρώπινα συστήματα αντιμετωπίζουν τα πάντα, συμπεριλαμβανομένων των ίδιων των συστημάτων υποστήριξης της ζωής του πλανήτη μας, είναι προφανές από το σημείο θέασης του Διαστήματος ότι ζούμε ένα ψέμα», εξήγησε ο Γκάραν.
Από τότε που πάτησε ξανά τα πόδια του σε στέρεο έδαφος, ο Ρον Γκάραν υπερασπίζεται με πάθος τη φροντίδα του πλανήτη μας.
«Δεν πρόκειται να έχουμε ειρήνη στη Γη έως ότου αναγνωρίσουμε το γεγονός της αλληλένδετης δομής όλης της πραγματικότητας», πρόσθεσε ο Αμερικανός αστροναύτης– και δεν είναι ο μόνος με αυτή τη σκέψη.
Ο αστροναύτης Μάικλ Κόλινς που πέταξε με το Apollo 11 δήλωσε ότι έμεινε έκπληκτος από το πόσο «εύθραυστη» και «μικροσκοπική» φαινόταν η Γη, ενώ ο Έντγκαρ Μίτσελ του Apollo 14 δήλωσε ότι η εμπειρία του προκάλεσε μια «έκρηξη επίγνωσης».
