Ψηφιακή κάρτα εργασίας: Αντίστροφη μέτρηση για εφαρμογή σε τουρισμό, εστίαση - Νέες διευκρινίσεις

Η αντίστροφη μέτρηση για την καθολική χρήση της ψηφιακής ψηφιακής κάρτας εργασίας στο τουρισμό και την εστίαση έχει ξεκινήσει, καθώς μέσα στον Μάρτιο περίπου 750.000 εργαζόμενοι στους από τους συγκεκριμένους κλάδους θα πρέπει να χρησιμοποιούν την ψηφιακή κάρτα εργασίας για την καταγραφή της έναρξης και λήξης του ωραρίου τους.

Με το νέο σύστημα, οι υπερωρίες θα καταγράφονται αυτόματα και σε real time χρόνο στο ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ , διασφαλίζοντας ότι ότι θα καταγράφονται και κατ΄ επέκταση θα πληρώνονται οι υπερωρίες τους.  Παράλληλα, πληροφορίες αναφέρουν πως οι επιχειρήσεις που εφαρμόζουν το μέτρο ενδέχεται να επωφεληθούν από απαλλαγή ασφαλιστικών εισφορών στις υπερωρίες.

Σύμφωνα με εγκύκλιο του Υπουργείου Εργασίας, από την 1η Μαρτίου θα επιβάλλονται διοικητικές κυρώσεις στις επιχειρήσεις που ανήκουν στον κλάδο του τουρισμού (υπηρεσίες διαμονής) και της εστίασης (βάσει ΚΑΔ), εφόσον δεν συμμορφώνονται με το σύστημα ψηφιακής καταγραφής του ωραρίου.

Η σήμανση της ψηφιακής κάρτας αποτυπώνει την πρώτη είσοδο και την τελευταία έξοδο από τις εγκαταστάσεις της επιχείρησης. Ο συνολικός ημερήσιος χρόνος απασχόλησης των εργαζομένων υπολογίζεται λαμβάνοντας υπόψη τρεις βασικούς παράγοντες: το προδηλωθέν ωράριο που έχει καταχωρηθεί στην Ψηφιακή Οργάνωση του Χρόνου Εργασίας στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ, το προγραμματισμένο ωράριο της επιχείρησης και τη σήμανση της ψηφιακής κάρτας εργασίας. Αυτά τα δεδομένα συνδυάζονται για να διασφαλιστεί η ακριβής καταγραφή του πραγματικού χρόνου εργασίας.

Αποκλίσεις μεταξύ δηλωθέντος ωραρίου και σημάνσεων της ψηφιακής κάρτας εργασίας

Όταν μια επιχείρηση ενταχθεί στο σύστημα Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας, υποχρεούται να εφαρμόζει το μέτρο για όλους τους εργαζομένους της που απασχολούνται με σύμβαση ή σχέση εξαρτημένης εργασίας και εργάζονται με φυσική παρουσία στις εγκαταστάσεις της. Αυτή η υποχρέωση ισχύει ανεξαρτήτως του αριθμού των εργαζομένων και περιλαμβάνει επίσης όσους απασχολούνται μέσω δανεισμού.

Η ορθή εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας εργασίας αποτελεί ευθύνη του εργοδότη, ο οποίος οφείλει να διασφαλίζει τόσο τη σωστή χρήση της από τους εργαζομένους όσο και την τήρηση του ψηφιακά δηλωθέντος ωραρίου.

Ωστόσο, η σήμανση της ψηφιακής κάρτας αποτελεί ατομική υποχρέωση του εργαζομένου και δεν μπορεί να τροποποιηθεί εκ των υστέρων από τον εργοδότη – για παράδειγμα, μέσω συμπλήρωσης ελλιπών ή μη καταγεγραμμένων «χτυπημάτων».

Η ψηφιακή κάρτα εργασίας καταγράφει την πρώτη είσοδο και την τελευταία έξοδο του εργαζομένου από τις κτιριακές εγκαταστάσεις της επιχείρησης. Σε συνδυασμό με το δηλωθέν και προγραμματισμένο ωράριο στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ, παράγει στοιχεία για τον πραγματικό χρόνο εργασίας, όπως:

• Ώρα έναρξης και λήξης εργασίας
• Διάρκεια διαλείμματος
• Τυχόν υπέρβαση του νόμιμου ωραρίου εργασίας

Η συμφωνία μεταξύ της πραγματικής ώρας έναρξης/λήξης εργασίας και της αντίστοιχης σήμανσης της ψηφιακής κάρτας είναι απαραίτητη. Σε περιπτώσεις αποκλίσεων ή παραβάσεων, προβλέπονται διοικητικές κυρώσεις για τον εργοδότη.

Εάν ένας εργαζόμενος βρεθεί να εργάζεται στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης πριν από την έναρξη του δηλωθέντος ψηφιακού ωραρίου και δεν έχει σημάνει την κάρτα του, ή συνεχίζει να εργάζεται αφού έχει ήδη σημάνει την κάρτα του για τη λήξη του ωραρίου, τότε προβλέπονται κυρώσεις.

Αριθμός καταγραφών (χτυπημάτων) της ψηφιακής κάρτας εργασίας

Ο αριθμός των ημερήσιων «χτυπημάτων» της ψηφιακής κάρτας εργασίας πρέπει να είναι πάντα ζυγός, και συγκεκριμένα:

• 0 χτυπήματα: Όταν ο εργαζόμενος είτε εργάζεται αποκλειστικά με τηλεργασία, είτε δεν έχει φυσική παρουσία στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης για λόγους που δικαιολογούνται από τη φύση της εργασίας του ή από άλλες συνθήκες (π.χ. απεργία, άδεια, μη προσέλευση).
• 2 χτυπήματα: Όταν ο εργαζόμενος έχει συνεχές ωράριο, οπότε υποχρεούται να σημάνει την κάρτα του κατά την πρώτη είσοδο και κατά την τελευταία έξοδο από τις εγκαταστάσεις της επιχείρησης. Τυχόν ενδιάμεσα χτυπήματα δεν λαμβάνονται υπόψη.
• 4 χτυπήματα: Όταν ο εργαζόμενος εργάζεται με σπαστό ωράριο, πρέπει να σημάνει την κάρτα του τόσο κατά την πρώτη είσοδο και τελευταία έξοδο του πρώτου σκέλους του ωραρίου του, όσο και κατά τις αντίστοιχες εισόδους και εξόδους του δεύτερου σκέλους. Και σε αυτή την περίπτωση, τυχόν επιπλέον χτυπήματα δεν λαμβάνονται υπόψη.

Σήμανση ψηφιακής κάρτας σε διαφορετικά υποκαταστήματα

Η υποχρέωση σήμανσης ισχύει και σε περιπτώσεις όπου ο εργαζόμενος ξεκινά την εργασία του σε ένα υποκατάστημα (Α) και την ολοκληρώνει σε άλλο υποκατάστημα (Β) της ίδιας επιχείρησης.

Σε αυτή την περίπτωση, ο εργαζόμενος οφείλει να έχει τουλάχιστον δύο σημάνσεις κάρτας εντός της ημέρας:

• Η πρώτη σήμανση (είσοδος) πρέπει να γίνει στο υποκατάστημα Α.
• Η δεύτερη σήμανση (έξοδος) πρέπει να γίνει στο υποκατάστημα Β.

Ως έναρξη της φυσικής παρουσίας στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης θεωρείται η αρχική σήμανση στο υποκατάστημα Α, ενώ ως λήξη της εργασίας λογίζεται η τελική σήμανση στο υποκατάστημα Β.

Αν ο εργαζόμενος ολοκληρώνει την εργασία του στο υποκατάστημα Β, η δεύτερη σήμανση εκεί καταγράφει και το πέρας του ημερήσιου χρόνου εργασίας του.

Οι επιχειρήσεις που έχουν ενταχθεί στο σύστημα Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας και έχουν ενεργοποιήσει τη λειτουργία της, μπορούν να εφαρμόσουν το μέτρο της ευέλικτης προσέλευσης έως 120 λεπτά, εφόσον υπάρχει ρητή συμφωνία μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου, η οποία πρέπει να τεκμηριώνεται με κατάλληλα αποδεικτικά μέσα.

Η έναρξη της ευέλικτης προσέλευσης υπολογίζεται βάσει της δηλωθείσας ώρας έναρξης εργασίας στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ. Ο εργαζόμενος μπορεί να προσέλθει και να ξεκινήσει την εργασία του εντός του συμφωνημένου χρονικού περιθωρίου, το οποίο μπορεί να κυμαίνεται από 0 έως 120 λεπτά μετά την προκαθορισμένη ώρα έναρξης.

Παράδειγμα:

Εάν το δηλωθέν ωράριο είναι 09:00-17:00 και έχει συμφωνηθεί ευέλικτη προσέλευση 30 λεπτών, ο εργαζόμενος μπορεί να φτάσει στον χώρο εργασίας οποιαδήποτε στιγμή μεταξύ 09:00 και 09:30, καταγράφοντας την προσέλευσή του μέσω της ψηφιακής κάρτας εντός αυτού του διαστήματος.

Στην περίπτωση αυτή, η αποχώρησή του, αφού συμπληρώσει οκτάωρη εργασία, μπορεί να πραγματοποιηθεί μεταξύ 17:00 και 17:30, εφόσον η χρονική μετατόπιση αποδεικνύεται από τη σήμανση της κάρτας και την προσυμφωνημένη ρύθμιση περί ευέλικτης προσέλευσης.

Η δυνατότητα ευέλικτης προσέλευσης δεν σημαίνει ότι ο εργαζόμενος μπορεί να ξεκινήσει την εργασία του πριν από την προκαθορισμένη έναρξη του ωραρίου του. Για παράδειγμα, αν το ωράριο είναι 09:00-17:00 και έχει συμφωνηθεί περιθώριο ευέλικτης προσέλευσης 30 λεπτών, δεν επιτρέπεται η προσέλευση και η σήμανση της κάρτας στις 08:30 αντί στις 09:00.

Εάν υπάρχει καταγραφή στη ψηφιακή κάρτα πριν την προγραμματισμένη έναρξη της εργασίας και δεν έχει προηγηθεί επίσημη μεταβολή του δηλωθέντος ωραρίου (είτε σταθερού είτε τροποποιούμενου), τότε δημιουργείται ανακολουθία μεταξύ του δηλωθέντος ωραρίου και της πραγματικής σήμανσης της κάρτας.

Εάν μια τέτοια ασυμφωνία διαπιστωθεί από την Επιθεώρηση Εργασίας, η επιχείρηση ενδέχεται να αντιμετωπίσει κυρώσεις για τη μη συμμόρφωση με τις προβλεπόμενες διαδικασίες ψηφιακής καταγραφής του ωραρίου εργασίας.

Τι ισχύει για όσους απασχολούνται με τηλεργασία

Η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας εφαρμόζεται αποκλειστικά σε εργαζομένους που παρέχουν εργασία με φυσική παρουσία στον χώρο της επιχείρησης. Επομένως, όσοι εργάζονται με τηλεργασία δεν υποχρεούνται να σημάνουν την ψηφιακή τους κάρτα τις ημέρες που εργάζονται εξ αποστάσεως.

Εάν η επιχείρηση έχει υποβάλει δήλωση ψηφιακής οργάνωσης του χρόνου εργασίας στο ΠΣ Εργάνη, στην οποία προβλέπεται τηλεργασία για συγκεκριμένη χρονική περίοδο ή συγκεκριμένες ημέρες της εβδομάδας, η μη σήμανση της κάρτας σε αυτές τις ημέρες θεωρείται δικαιολογημένη και δεν συνεπάγεται κυρώσεις.

Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις όπου ένας εργαζόμενος μπορεί να εργάζεται μερικώς με τηλεργασία και μερικώς με φυσική παρουσία μέσα στην ίδια ημέρα. Σε αυτή την περίπτωση, το ΠΣ Εργάνη επιτρέπει πολλαπλό χαρακτηρισμό εντός της ίδιας ημέρας. Εάν, για παράδειγμα, ένας εργαζόμενος ξεκινήσει την εργασία του εξ αποστάσεως και αργότερα συνεχίσει στον χώρο της επιχείρησης ή το αντίστροφο, τότε υποχρεούται να σημάνει την ψηφιακή του κάρτα κατά την είσοδο και την έξοδό του από τον χώρο εργασίας.

Ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων, λόγω της φύσης της εργασίας τους, δεν έχουν σταθερό χώρο παροχής υπηρεσιών και μετακινούνται συνεχώς κατά τη διάρκεια της ημέρας. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν, για παράδειγμα, οι περιοδεύοντες πωλητές, τεχνικοί, οδηγοί, εργαζόμενοι που επισκέπτονται πελάτες της επιχείρησης και διαφημιστές.

Δεδομένου ότι είναι αντικειμενικά δύσκολο να σημάνουν την ψηφιακή τους κάρτα σε κάθε σημείο όπου εργάζονται, αυτοί οι εργαζόμενοι εξαιρούνται από την υποχρέωση σήμανσης, ακολουθώντας το ίδιο καθεστώς με τους εργαζομένους που εργάζονται με τηλεργασία.

Όμως, εάν κάποια ημέρα ο εργαζόμενος επισκεφθεί τις εγκαταστάσεις της επιχείρησης, ακόμα και αν έχει ήδη ξεκινήσει την εργασία του εκτός αυτών, υποχρεούται να σημάνει την ψηφιακή του κάρτα κατά την είσοδο και την έξοδό του.

Εάν ένας εργαζόμενος ανήκει σε μία από τις παραπάνω κατηγορίες και δεν σημάνει την ψηφιακή του κάρτα κατά την έναρξη ή/και τη λήξη της εργασίας του στον χώρο της επιχείρησης, τότε ως ωράριο εργασίας τεκμαίρεται το δηλωθέν στο ΠΣ Εργάνη ημερήσιο ωράριο εργασίας.

Σε αυτή την περίπτωση, η μη σήμανση της κάρτας θεωρείται δικαιολογημένη και δεν επιφέρει κυρώσεις, καθώς είναι σύμφωνη με τους κανόνες που ισχύουν για τις συγκεκριμένες κατηγορίες εργαζομένων.

Αντιθέτως, αν οι εργαζόμενοι των εν λόγω κατηγοριών έχουν σταθερό τόπο παροχής εργασίας, εκτός των κτιριακών εγκαταστάσεων της επιχείρησης/εργοδότη αλλά σε χώρο που έχει διατεθεί στην επιχείρηση/εργοδότη για αποκλειστική χρήση από αυτήν μέσω μίσθωσης, π.χ. πωλητές μιας συγκεκριμένης επιχείρησης που εργάζονται σταθερά σε shop-in-a-shop άλλης επιχείρησης , τεχνικοί επιχείρησης που παρέχουν τις υπηρεσίες τους σταθερά στην έδρα άλλης επιχείρησης αλλά σε χώρο που έχει μισθωθεί και χρησιμοποιείται αποκλειστικά από την επιχείρηση/εργοδότη τους, τότε η υποχρέωση σήμανσης της ψηφιακής κάρτας για τις εν λόγω κατηγορίες εργαζομένων δεν αίρεται και αυτοί είναι υποχρεωμένοι να σημαίνουν κάρτα στον τόπο όπου σταθερά παρέχουν τις υπηρεσίες τους.

Στις... εξαιρέσεις από την ψηφιακή κάρτα εργασίας τα διευθυντικά στελέχη  

Οι εργαζόμενοι που κατέχουν θέσεις εποπτείας, διεύθυνσης ή εμπιστευτικές θέσεις απογράφονται κανονικά στη διαδικασία της Ψηφιακής Οργάνωσης του Χρόνου Εργασίας.

Για τους συγκεκριμένους εργαζομένους απαιτείται η υποβολή δήλωσης μεταβολής στοιχείων εργασιακής σχέσης, με την ένδειξη Ναι τόσο στην ψηφιακή οργάνωση του χρόνου εργασίας όσο και στην κάρτα εργασίας. Ωστόσο, δεν είναι απαραίτητη η καταγραφή ψηφιακού ωραρίου ούτε η δήλωση έναρξης και λήξης της ψηφιακής κάρτας εργασίας.

Επομένως, οι διευθυντικές θέσεις εξαιρούνται από την υποχρέωση σήμανσης της ψηφιακής κάρτας, υπό την προϋπόθεση ότι αυτό προκύπτει σαφώς από την ατομική σύμβαση εργασίας και τον τρόπο που έχουν δηλωθεί στο Π.Σ. Εργάνη.

Για παράδειγμα, η καταχώριση ενός εργαζομένου ως αρχιμάγειρα (chef) στον κλάδο της εστίασης δεν αρκεί από μόνη της για να χαρακτηριστεί ως διευθυντικό στέλεχος. Σε περίπτωση που ένας εργαζόμενος δεν πληροί τις απαραίτητες προϋποθέσεις και εντοπιστεί να εργάζεται χωρίς να έχει σημάνει την ψηφιακή του κάρτα, θα του επιβληθούν οι σχετικές κυρώσεις από την Επιθεώρηση Εργασίας.