«Μπορούν να εμποδίσουν ένα F-35 να απογειωθεί»: Πώς ελέγχουν οι ΗΠΑ τα όπλα που πουλούν στην Ευρώπη

Σε αντίθεση με την επιμονή του Ντόναλντ Τραμπ να δηλώνει με κάθε ευκαιρία πως οι Ευρωπαίοι δεν αγοράζουν από τις Ηνωμένες Πολιτείες, έρευνα που δημοσιοποίησε το Διεθνές Ινστιτούτο για την Έρευνα της Ειρήνης SIPRI με έδρα τη Στοκχόλμη τον διαψεύδει πανηγυρικά.

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, το 64% των όπλων που προμηθεύτηκαν τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ τα τελευταία 5 χρόνια προέρχονται από την Αμερική, καταγράφοντας στο σύνολό τους αλματώδη αύξηση της τάξης του 105% συγκρινόμενη με την πενταετία 2015-2019 όταν ήταν στο 52%. Παρά την προσπάθεια των Ευρωπαίων να μειώσουν την εξάρτησή τους από τις εισαγωγές όπλων στον απόηχο των εντάσεων με τη νέα αμερικανική κυβέρνηση και να ενισχύσουν την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ιταλία και η Βρετανία αγόρασαν αεροσκάφη F-35 ή συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας Patriot που είναι δύσκολο να αντικατασταθούν από άλλα άμεσα.

Με την παραδοσιακή προτίμηση στους αμερικανικούς εξοπλισμούς, οι Ευρωπαίοι ήλπιζαν ανέκαθεν πως διασφαλίζουν την εμπέδωση των ακλόνητων σχέσεών τους με τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και θεωρούσαν πως με αυτόν τον τρόπο εξαγοράζουν την ασφάλειά τους. Χωρίς, παρόλ΄ αυτά να είναι αφελείς σε ό,τι αφορά την εξάρτησή τους από την υπερδύναμη: οι Αμερικανοί μπορούν να διατηρήσουν ένα μέρος του ελέγχου ακόμη κι εξ αποστάσεως.

Όλοι οι αγοραστές των αμερικανικών εξοπλισμών το γνωρίζουν αυτό, σύμφωνα με στέλεχος των γαλλικών ενόπλων δυνάμεων που μίλησε στην εφημερίδα Figaro για το θέμα του ευρωπαϊκού επανεξοπλισμού με φόντο την αύξηση της ρωσικής απειλής: «Για ορισμένες πιο ευαίσθητες ή πιο εμπιστευτικές αποστολές, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, για παράδειγμα, προτιμούν να πετούν με τα γαλλικά Mirage 2000 αντί για τα αμερικανικά F-16». Για να μη χάνουν τα περιθώρια ελιγμών τους στις πτήσεις, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα διαφοροποιούνται γιατί η Γαλλία -σε αντίθεση με τις ΗΠΑ- δεν επιδιώκει να διατηρήσει τον έλεγχο ούτε εξ αποστάσεως στα αεροσκάφη που παραδίδει μετά την πώλησή τους.

Στη Δύση, παρότι γνωστό, κανείς δεν μπορούσε να διανοηθεί πως αναλαμβάνει ρίσκο προτιμώντας αμερικανικά όπλα πριν την επάνοδο του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Στη Γαλλία, χώρα λιγότερο εξαρτώμενη από τους αμερικανικούς εξοπλισμούς μεταξύ των ευρωπαϊκών, η συζήτηση διαρκεί χρόνια για την εξάρτηση από τους αμερικανικούς ηλεκτρομαγνητικούς καταπέλτες που είναι απολύτως απαραίτητοι για την απογείωση των αεροσκαφών από τα γαλλικά αεροπλανοφόρα. Χωρίς την τεχνολογία τους κανένα μαχητικό δεν μπορεί να απογειωθεί.

Μπλοκάρισμα ή υποβάθμιση της λειτουργικότητας ανά πάσα στιγμή

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν προβλέψει και διασφαλίσει τα πάντα από τεχνολογική, υλικοτεχνική και, φυσικά, νομική πλευρά στο κομβικό πεδίο των εξοπλισμών. Το νομοθετικό ρυθμιστικό πλαίσιο ITAR (σ.σ. International Trafficin Arms Regulation) που εφαρμόζεται σε όλες τις διακρατικές συμφωνίες και αφορά όλα ανεξαιρέτως τα πολεμικά υλικά που περιέχουν έστω και ένα εξάρτημα αμερικανικής προέλευσης, επιτρέπει στην Ουάσινγκτον να απαγορεύει τις εξαγωγές, τις μεταπωλήσεις ή μεταφορά εξοπλισμού και να επιβάλλει κυρώσεις σε όσους δεν συμμορφώνονται.

Η παροχή μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Ουκρανία από τρίτες χώρες, όπως έκαναν το περασμένο καλοκαίρι η Δανία και η Ολλανδία, έγινε κατόπιν σύμφωνης γνώμης των Ηνωμένων Πολιτειών που έδωσαν το «πράσινο φως» πριν αποσταλούν. Σύμφωνα με ευρωπαϊκές στρατιωτικές πηγές, οι Αμερικανοί διατηρούν, επίσης, τον απόλυτο έλεγχο ακόμη και των αποσπώμενων εξαρτημάτων των όπλων τους. Τα συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας Patriot είναι απολύτως άχρηστα εάν δεν είναι εφοδιασμένα με τους πυραύλους τους.

Πιο σημαντικό απ' όλα είναι πως οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να μπλοκάρουν ή να μειώσουν ανά πάσα στιγμή τη λειτουργικότητα τεχνολογικών υλικών των όπλων χάρη στη διασύνδεση των δεδομένων. Τα πυραυλικά συστήματα Himars, για παράδειγμα, χρησιμοποιούν, για να επιτύχουν με ακρίβεια τον στόχο τους, συντονισμένα στρατιωτικά GPS, τα οποία η Ουάσιγκτον θα μπορούσε όποτε θέλει να αρνηθεί να μοιραστεί με τους συμμάχους της. Χωρίς τα GPS, τα συστήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν αλλά με μικρότερη πιθανότητα ακρίβειας.

Τα 5ης γενιάς μαχητικά F-35 είναι ακόμη περισσότερο εξαρτώμενα από τη διάθεση των Αμερικανών να συνεργαστούν με τους εταίρους τους. Παρά το γεγονός πως τα μαύρα κουτιά δεν είναι προσβάσιμα, «από τεχνική άποψη, ωστόσο, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να εμποδίσουν ένα αεροσκάφος F-35 να απογειωθεί», λέει στη Figaro ένας πρώην αρχηγός του γαλλικού επιτελείου Στρατού. Χωρίς τη μεταφορά των δεδομένων από τους Αμερικανούς, το αεροσκάφος θα έμενε καθηλωμένο στο έδαφος.

Ευρωπαϊκή θωράκιση χωρίς εξαρτήσεις - Στο ζενίθ οι ανησυχίες

Μεταξύ των ευρωπαϊκών στρατών, Βέλγιο, Ιταλία, Δανία, Ρουμανία αλλά και η Γερμανία επέλεξαν αμερικανικά αεροσκάφη παραγγέλνοντας περισσότερα από 200 F-35. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, οι αντίθετες φωνές αυξάνονται. «Εάν χρησιμοποιούμε την αύξηση των δαπανών για την Άμυνα για να συνεχίσουμε να αγοράζουμε αμερικανικούς εξοπλισμούς, αυξάνουμε την εξάρτησή μας», λέει σε συνέντευξή του στη γερμανική Augsburger Allgemeine ο επικεφαλής της Airbus Defence and Space Μάικλ Σέλχορν. «Οι Δανοί συνειδητοποιούν πως ίσως δεν είναι και τόσο καλή ιδέα…Εάν ήθελαν να υπερασπιστούν τη Γροιλανδία, τα αμερικανικά F-35 τους δεν θα κατάφερναν να φθάσουν καν μέχρι εκεί!».

Σε ακόμη δυσχερέστερη θέση βρίσκεται η Γερμανία για την κυριαρχία της. Για να αντικαταστήσει τα απαρχαιωμένα αεροσκάφη της, το Βερολίνο δεν είχε παρά μόνο την επιλογή των F-35. Για να μεταφέρει τα αμερικανικά πυρηνικά όπλα που σταθμεύουν στο έδαφός της, η γερμανική αεροπορία χρειάζεται αεροσκάφη εγκεκριμένα από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Με το βλέμμα στραμμένο στις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις ΗΠΑ-Ρωσίας για το ουκρανικό, το ευρωπαϊκό αδιέξοδο είναι ολοφάνερο.

Επιμέλεια: Βασιλική Κουκίου