Έρευνα ΙΜΕ – ΓΣΕΒΕΕ: Για 19 ημέρες φτάνει ο μισθός - 7 στους 10 «κόβουν» τις δαπάνες λόγω ακρίβειας

Δύσκολη παραμένει η οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών σύμφωνα με την ετήσια έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ για το εισόδημα και τις δαπάνες διαβίωσης των νοικοκυριών την περασμένη χρονιά. Σύμφωνα με τα ευρήματα, η πλειονότητα αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις στην κάλυψη των αναγκών του, παρά το γεγονός ότι καταγράφεται συγκρατημένη βελτίωση σε σχέση με το 2023, η ακρίβεια συνεχίζει να αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για την οικονομική σταθερότητα των νοικοκυριών.

Παρά τη μείωση του ποσοστού των νοικοκυριών που δηλώνουν εισοδηματική απώλεια (26,2% έναντι 30,7% το 2023), οι οικονομικές δυσκολίες παραμένουν έντονες. Το 60% των νοικοκυριών δηλώνει ότι το εισόδημά του δεν επαρκεί για όλον το μήνα, ενώ για όσους αντιμετωπίζουν αυτή την κατάσταση, τα χρήματα αρκούν μόλις για 19 ημέρες κατά μέσο όρο.

Η αδυναμία αποταμίευσης παραμένει ιδιαίτερα υψηλή, καθώς το 81,6% δεν καταφέρνει να αποταμιεύσει, ενώ πάνω από τα μισά νοικοκυριά δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν σε ένα έκτακτο έξοδο της τάξης των 500€. Την ίδια στιγμή, το 11,7% των νοικοκυριών ζει σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, αδυνατώντας να καλύψει ακόμη και τις βασικές του ανάγκες.

Ο μισθός κύρια πηγή εσόδων

Οι οικονομικές πιέσεις είναι εντονότερες για τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, με τις πιο ευάλωτες ομάδες να δέχονται τις μεγαλύτερες επιβαρύνσεις. Ο μισθός αποτελεί τη μοναδική ή κυρίαρχη πηγή εισοδήματος για πάνω από τα μισά νοικοκυριά, ενώ το 39,5% δεν έχει καμία επιπλέον πηγή χρημάτων. Ειδικά οι αυτοαπασχολούμενοι/ες και οι μικροεπιχειρηματίες βρίσκονται σε ολοένα και δυσμενέστερη θέση: το 53,3% των νοικοκυριών που εξαρτώνται από επιχειρηματικά έσοδα δηλώνουν ότι το εισόδημά τους δεν επαρκεί μέχρι το τέλος του μήνα, ποσοστό που αυξήθηκε δραματικά, από 42,8% το 2023.

Επιπλέον, το 47,8% των νοικοκυριών που βασίζονται σε επιχειρηματικά κέρδη έχουν ετήσιο εισόδημα έως 18.000€, γεγονός που υποδηλώνει τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο μικρομεσαίος επιχειρηματικός κόσμος. Το ποσοστό αυτών των νοικοκυριών που δεν έχει άλλη πηγή εισοδήματος έχει μειωθεί σημαντικά, γεγονός που υποδεικνύει ότι ένα μέρος των επιχειρηματιών έχει στραφεί σε επιπλέον πηγές άντλησης εισοδήματος, πιθανότατα σε μια προσπάθεια να αντεπεξέλθει στην υψηλότερη φορολογική επιβάρυνση λόγω του νέου τεκμαρτού τρόπου φορολόγησης. Παράλληλα, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο σημειώνουν εκρηκτική αύξηση στο σύνολο των νοικοκυριών (28,9%), ενώ το 16% φοβάται πως μπορεί να χάσει την κατοικία του λόγω αδυναμίας πληρωμής δανείων ή άλλων υποχρεώσεων.

Η ακρίβεια «ροκανίζει» τα εισοδήματα

Στο επίκεντρο των οικονομικών πιέσεων βρίσκεται η ακρίβεια, η οποία συνεχίζει να πλήττει σχεδόν όλα τα νοικοκυριά. Οι αυξήσεις στα τρόφιμα επηρεάζουν το 72,4% των πολιτών σε τέτοιο βαθμό, ώστε να περιορίζουν δαπάνες για άλλες ανάγκες, ενώ οι δαπάνες για λογαριασμούς σπιτιού και είδη διατροφής έχουν αυξηθεί για πάνω από το 60% των νοικοκυριών. Αντίθετα, οι πολίτες μειώνουν τις εξόδους τους για ψυχαγωγία (41,9%) και αγορές ένδυσης-υπόδησης (39,2%). Ταυτόχρονα, η πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες δυσκολεύει, με διαρκώς αυξανόμενο αριθμό νοικοκυριών να καθυστερεί ή να αδυνατεί να καλύψει ιατρικά έξοδα, λογαριασμούς ρεύματος, θέρμανσης και εκπαίδευσης.

1 στους 2 ζητά μέτρα για την αισχροκέδρεια

Μπροστά σε αυτό το περιβάλλον, η πλειονότητα των πολιτών θεωρεί ότι τα πιο αποτελεσματικά μέτρα αντιμετώπισης της οικονομικής δυσχέρειας είναι η αύξηση μισθών και συντάξεων (69%), η ενίσχυση των ελέγχων στην αγορά για περιορισμό της αισχροκέρδειας (52,7%) και η μείωση φόρων και τελών (45,9%). Ταυτόχρονα, η κυβερνητική πολιτική για την αντιμετώπιση της ακρίβειας αξιολογείται ακόμα πιο αρνητικά από προηγούμενες χρονιές, γεγονός που αντανακλά τη συνεχιζόμενη δυσαρέσκεια των πολιτών.

Η εικόνα που προκύπτει είναι εκείνη μιας κοινωνίας που εξακολουθεί να βρίσκεται υπό έντονη οικονομική πίεση, με τους περισσότερους πολίτες να δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις καθημερινές τους ανάγκες. Παρ’ ότι υπάρχουν κάποιες ενδείξεις συγκρατημένης βελτίωσης, η διεύρυνση των εισοδηματικών ανισοτήτων και η διαρκής αύξηση του κόστους ζωής διαμορφώνουν ένα περιβάλλον αβεβαιότητας, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη για ουσιαστικές παρεμβάσεις.