98 χρόνια από την «ματωμένη Πέμπτη» των μικρομεσαίων - Διαχρονικά τα προβλήματα για έναν αιώνα

Σχεδόν ένας αιώνας έχει περάσει από τη συγγραφή μιας από τις πιο καθοριστικές σελίδες στην ιστορία του επαγγελματοβιοτεχνικού κινήματος. Η πανεπαγγελματική απεργία της 10ης Μαρτίου 1927, αν και σήμερα παραμένει ξεχασμένη και είχε τραγική κατάληξη, αποτέλεσε την αφετηρία για τη δυναμική ανάδειξη κρίσιμων ζητημάτων που απασχολούσαν τους επαγγελματοβιοτέχνες, καθώς και σημείο αναφοράς για τους μελλοντικούς τους αγώνες.

Το κυρίαρχο ζήτημα της εποχής αφορούσε την επαγγελματική στέγη. Η Οικουμενική Κυβέρνηση Ζαΐμη, υποκύπτοντας στις πιέσεις των ιδιοκτητών, προετοίμαζε νέο ενοικιοστάσιο, το οποίο προέβλεπε αύξηση των ενοικίων των καταστημάτων έως και 16 φορές, με στόχο την εφαρμογή του χωρίς προηγούμενη συζήτηση στη Βουλή.

Στις φωτογραφίες διακρίνονται οι εξέχουσες μορφές του επαγγελματοβιοτεχνικού κινήματος εκείνης της περιόδου: ο πρόεδρος του Επαγγελματικού και Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου, Γεώργιος Λαμπρινάκος, και ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕ (μετέπειτα ΓΣΕΒΕΕ), Κωνσταντίνος Κυπαρισσιώτης.

Με πρωτοβουλία του Κυπαρισσιώτη, διοργανώθηκε στην Αθήνα, από τις 13 έως τις 18 Φεβρουαρίου 1927, το Α’ Πανεπαγγελματικό Συνέδριο, στο οποίο συμμετείχαν 200 επαγγελματικές και βιοτεχνικές οργανώσεις από όλη τη χώρα. Τα βασικά θέματα που συζητήθηκαν ήταν το ενοικιοστάσιο, η επαγγελματική εκπαίδευση, το στεγαστικό πρόβλημα των προσφύγων, η επιμελητηριακή και συνεταιριστική νομοθεσία, η αισχροκέρδεια και οι συμβάσεις με ξένες μονοπωλιακές εταιρείες.

Η εκτελεστική επιτροπή του συνεδρίου, σε συνεργασία με το κεντρικό διοικητικό συμβούλιο της ΓΣΕΒΕ, προσπάθησε να διαπραγματευτεί την ευνοϊκή επίλυση των αιτημάτων, αλλά συνάντησε την άρνηση της κυβέρνησης Ζαΐμη. Έτσι, μετά από σύσκεψη των βιοτεχνικών οργανώσεων Αθήνας και Πειραιά την 1η Μαρτίου, η πλειοψηφία αποφάσισε την πραγματοποίηση απεργίας. Τον συντονισμό ανέλαβε η Γενική Συνομοσπονδία, σηματοδοτώντας την πρώτη τέτοιου μεγέθους κινητοποίηση του κλάδου.

Η απεργία

Οι δυνάμεις ασφαλείας είχαν καταλάβει στρατηγικά σημεία για να προστατεύσουν τα επιταγμένα καταστήματα και τους απεργοσπάστες. Ωστόσο, τα περισσότερα καταστήματα σε Αθήνα, Πειραιά και συνοικισμούς παρέμειναν κλειστά, ενώ η απεργία σημείωσε επιτυχία και στην επαρχία, χάρη στην άρτια οργάνωση.

Η κυβέρνηση επιστράτευσε ισχυρές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένου στρατιωτικού τάγματος με μυδραλιοβόλα, δίνοντας εντολή χρήσης πυρών αν κρινόταν αναγκαίο. Το αποτέλεσμα ήταν τραγικό: τρεις νεκροί και έντεκα τραυματίες. Θύματα της αιματοχυσίας ήταν οι υποδηματοποιοί Γεώργιος Γεράλδης και Μιχάλης Κοντός, καθώς και ο υδραυλικός Κόδρος Μπενούκας, που υπέκυψε την επόμενη μέρα.

Η 10η Μαρτίου 1927 αποτέλεσε ορόσημο στην ιστορία του συνδικαλιστικού κινήματος των επαγγελματοβιοτεχνών. Παρότι η απεργία δεν απέφερε άμεσα αποτελέσματα, επιβεβαίωσε την αποφασιστικότητα των εργαζομένων να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους, διαψεύδοντας την αντίληψη ότι η νομιμοφροσύνη τους ισοδυναμούσε με παθητικότητα.

Μέχρι τη μεταξική δικτατορία, η 10η Μαρτίου τιμόταν ως επέτειος, ενώ το αιματοβαμμένο λάβαρο της διαδήλωσης φυλασσόταν ως ιερό κειμήλιο από τις επαγγελματικές οργανώσεις της Αθήνας.

Φόρος Τιμής 

Σήμερα Δευτέρα στις  11.00, η ΓΣΕΒΕΕ θα αποτίσει φόρο τιμής, όπως πράττει κάθε χρόνο, στη μνήμη των νεκρών της απεργιακής κινητοποίησης του 1927 στο μνημείο της «Ματωμένης Πέμπτης» στην οδό Πανεπιστημίου 42 - 44. Κατάθεση στεφάνων θα πραγματοποιήσουν η Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών, Βιοτεχνών και Εμπόρων (ΓΣΕΒΕΕ ), το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Αθήνας (ΒΕΑ) και το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών  (ΕΕΑ).
Το σπουδαίο μνημείο της «Ματωμένης Πέμπτης» που δημιούργησε δύο χρόνια πριν η γλύπτρια Αγγέλικα Κοροβέση με πρωτοβουλία της ΓΣΕΒΕΕ και την στήριξη του ΒΕΑ, είναι εκεί για να μας θυμίζει αξίες και ιδανικά που στέκουν και πρέπει να στέκουν αγέρωχα σε κάθε εποχή.