ΥΠΕΝ για ηλεκτρικό ρεύμα: Μόνιμος μηχανισμός για την αντιμετώπιση κρίσεων

Μόνιμο μηχανισμό για την αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων - όπως αυτή που διανύουμε - τις οποίες δημιουργεί η ατελής λειτουργία της εσωτερικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας θεσπίζει η κυβέρνηση, πέρα από τις επιδοτήσεις για την αντιμετώπιση των ανατιμήσεων που αναμένονται τον Αύγουστο.

Όπως επεσήμαναν ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θ. Σκυλακάκης και η υφυπουργός Α.Σδούκου κατά την παρουσίαση των μέτρων για τη συγκράτηση των τιμών τον Αύγουστο, η ύπαρξη ακραίων διαφορών στις τιμές σε γειτονικές αγορές πιστοποιεί τις ατέλειες της εσωτερικής αγοράς τις οποίες δεν μπορεί να αντιμετωπίσει η ισχύουσα Οδηγία 1711/2024.

Η εν λόγω Οδηγία δίνει τη δυνατότητα στις κυβερνήσεις να επιβάλουν πλαφόν στις τιμές του ρεύματος αλλά με πολύ αυστηρές προϋποθέσεις που είναι:

-Η ύπαρξη πολύ υψηλών μέσων τιμών στις αγορές χονδρικής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας, πολλαπλάσιες κατά τουλάχιστον δυόμισι φορές σε σχέση με τη μέση τιμή κατά τα προηγούμενα πέντε έτη, και ύψους τουλάχιστον 180 EUR/MWh, οι οποίες αναμένεται να διατηρηθούν για τουλάχιστον έξι μήνες· για τον υπολογισμό της μέσης τιμής κατά τα προηγούμενα πέντε έτη δεν λαμβάνονται υπόψη οι περίοδοι εκείνες για τις οποίες κηρύχθηκε περιφερειακή ή ενωσιακή κρίση τιμών ηλεκτρικής ενέργειας·

-Οι απότομες αυξήσεις των τιμών λιανικής της ηλεκτρικής ενέργειας της τάξης του 70 %, οι οποίες αναμένεται να συνεχιστούν για τουλάχιστον τρεις μήνες.

Καθώς φαίνεται ότι η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας θα εμφανίζει ολοένα συχνότερα περιφερειακές ή μικρής διάρκειας κρίσεις όπως η τωρινή, η κυβέρνηση υιοθετεί φόρμουλα αντιμετώπισης που θα ενεργοποιείται όταν χρειάζεται, με λιγότερο αυστηρές προϋποθέσεις, με έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και θα επιτρέπει την επιβολή πλαφόν στη χονδρική του ρεύματος κατά τρόπο ανάλογο με αυτόν που ίσχυσε κατά την περίοδο της ενεργειακής κρίσης. Οι σχετικές ρυθμίσεις θα θεσπιστούν με το νόμο για την ενσωμάτωση της Οδηγίας 171 1/2024 στην εθνική νομοθεσία που αναμένεται να γίνει άμεσα και πάντως πριν από τη λήξη της προθεσμίας τον Ιανουάριο του 2025.

Οι βασικές αιτίες για την εκτόξευση των τιμών χονδρικής όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης ήταν η αύξηση της ζήτησης λόγω των παρατεταμένων υψηλών θερμοκρασιών και η ανεπάρκεια των διασυνοριακών διασυνδέσεων για την μεταφορά ενέργειας από χώρες όπου το κόστος παραμένει χαμηλότερα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν, οι τιμές χονδρικής στο ελληνικό Χρηματιστήριο εκτοξεύθηκαν σε ορισμένες στιγμές την προηγούμενη εβδομάδα πάνω και από τα 750 ευρώ ανά μεγαβατώρα με αυξημένη (πάνω από 40%) συμμετοχή του φυσικού αερίου στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής, σε περίοδο που η διεθνής τιμή του φυσικού αερίου κυμαίνεται στα 33 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Συγκριτικά κατά την περίοδο της ενεργειακής κρίσης η τιμή χονδρικής δεν ξεπέρασε τα 700 ευρώ ανά μεγαβατώρα, όταν η τιμή του φυσικού αερίου ξεπέρασαν τα 160 ευρώ.

Η μέση τιμή χονδρικής στην Ελλάδα κατά το πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου ήταν 131 ευρώ, δηλαδή σημαντικά υψηλότερα σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο οπότε κυμάνθηκε μεταξύ 60 και 100 ευρώ. Στόχος της κυβερνητικής παρέμβασης είναι να μην περάσουν οι ανατιμήσεις της χονδρικής στα τιμολόγια λιανικής του Αυγούστου με την θέσπιση επιδότησης το ύψος της οποίας θα εξαρτηθεί από το επίπεδο στο οποίο θα διαμορφωθούν τα τιμολόγια των προμηθευτών τον επόμενο μήνα. Η χρηματοδότηση θα προέλθει από την επιβολή φορολογίας στο φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται για την ηλεκτροπαραγωγή, το ύψος της οποίας θα προσδιοριστεί αντίστοιχα τις επόμενες ημέρες.

Οι επιδοτήσεις θα δοθούν στα νοικοκυριά με κυμαινόμενα τιμολόγια ("πράσινα" και "κίτρινα") για την κατανάλωση του Αυγούστου έως 500 κιλοβατώρες.