Σαν σήμερα «εμφανίστηκε» το Εν Τούτω Νίκα - Πώς ένας μύθος κι ένας άνδρας άλλαξαν την Ιστορία

Δεν είναι παρά ένας μύθος, όμως στον πόλεμο και την πολιτική, οι μύθοι έχουν τη δική τους ξεχωριστή σημασία. Σαν σήμερα, λοιπόν, στις 27 Οκτωβρίου του 312 μ.Χ., ο Κωνσταντίνος είδε στον ουρανό, πάνω από τον ήλιο, έναν σταυρό από φως και στα ελληνικά τη φράση: «Εν τούτω νίκα».

Το ίδιο βράδυ, ο Κωνσταντίνος δέχθηκε σε ένα όνειρο την επίσκεψη του Χριστού, που του είπε να χρησιμοποιήσει το σύμβολο του σταυρού ενάντια στους εχθρούς του. Την επόμενη ημέρα, ο Κωνσταντίνος διέταξε τους στρατιώτες του να χαράξουν σταυρούς πάνω στις ασπίδες τους. Και πράγματι, πέτυχε μία εκπληκτική νίκη στη μάχη της Μιλβίας Γέφυρας, σκοτώνοντας τον μεγάλο του αντίπαλο για τον θρόνο της Ρώμης, Μαξέντιο.

Μερικές ημέρες αργότερα, ο Κωνσταντίνος οργάνωσε μία προσεκτικά σκηνοθετημένη νικητήρια πομπή εισόδου στη Ρώμη. Το σώμα του Μαξεντίου είχε αποκεφαλιστεί και γινόταν περιφορά του κεφαλιού του στους δρόμους. Ο Κωνσταντίνος απέδωσε τη νίκη του στον θεό. Η θριαμβική του αψίδα είχε πάνω μία επιγραφή που χαρακτήριζε την επιτυχία του ως «καρπό θείας εμπνεύσεως». Εντάξει, ίσως το σκηνικό με την περιφορά του κεφαλιού να μην του είχε ζητήσει ο Χριστός, αλλά η Ρώμη ακόμη τότε αρεσκόταν στους «άρτους και θεάματα»...

Παρόλο που οι πρώιμες διηγήσεις δεν συμφωνούν ως προς τη γνησιότητα του οράματος του Κωνσταντίνου, η εκδοχή που άντεξε στον χρόνο ήταν εκείνη που καλλιέργησε ο ίδιος, με μεγάλη προσοχή η αλήθεια είναι. Πέραν από καλός πολέμαρχος, ο Κωνσταντίνος αποδείχθηκε και ένας δεινός πολιτικός καθώς διείδε πως ο Χριστιανισμός ήταν το επόμενο «next big thing» για την τότε κοινωνία.

Έτσι -αν και ειδωλολάτρης- δεν δυσκολεύτηκε να ασπαστεί τον Χριστιανισμό και μάλιστα ενθάρρυνε τη διάδοσή του μέσα στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ενώ ταυτόχρονα επέτρεπε την ύπαρξη όλων των θρησκειών και θρησκευτικών σεκτών.

Ο ειδωλολάτρης που έγινε Άγιος

Οι προηγούμενοι αυτοκράτορες είχαν καταδιώξει τους χριστιανούς και ο ίδιος ο Κωνσταντίνος είχε δοκιμάσει κι άλλες θρησκείες πριν καταλήξει στον χριστιανικό Θεό. Βέβαια, ο Κωνσταντίνος το πήγε σε... άλλο επίπεδο καθώς μέχρι το τέλος της βασιλείας του είχε καταλήξει να θεωρεί τον εαυτό του τον 13ο Απόστολο του Χριστού. Φρόντισε μάλιστα η νέα του πρωτεύουσα, η Κωνσταντινούπολη, να προστατεύεται (και) με τη δύναμη χριστιανικών λειψάνων και κειμηλίων.

Βέβαια, επειδή το αποτέλεσμα μετράει, η πολιτική απόφαση του Κωνσταντίνου να στηρίξει με όποιον τρόπο μπορούσε τον Χριστιανισμό, απέδωσε πλούσιους καρπούς. Με τον θάνατό του, ο Χριστιανισμός έγινε η επικρατούσα θρησκεία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η σχετικά άγνωστη, περιθωριακή λατρεία υιοθετήθηκε από την πιο κραταιά δύναμη της Ευρώπης, της Βορείου Αφρικής και της Εγγύς Ανατολής. Ήταν ένα αποφασιστικό ορόσημο στην πορεία της να γίνει η πιο πολυπληθής θρησκεία του κόσμου και, αναμενόμενα, έκτοτε ο Μέγας Κωνσταντίνος τιμάται -κάποιοι θα έλεγαν πως λατρεύεται- ως άγιος της.

(Με πληροφορίες από το βιβλίο του Dan Snow «Σαν σήμερα στην παγκόσμια ιστορία»)