Γιατί ο Τραμπ θέλει διακαώς την Γροιλανδία - Το νησί «χρυσωρυχείο», οι Ρώσοι και οι Κινέζοι
«Η Γροιλανδία δεν πωλείται» απαντά ο πρωθυπουργός του νησιού, ένα νησί που έχουν «στο μάτι» όλες οι ισχυρές δυνάμεις στον πλανήτη.
Λίγες ώρες αφότου ο γιος του νεοεκλεγμένου Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ Τζούνιορ, προσγειώθηκε στη Γροιλανδία, ο νέος ένοικος του Λευκού Οίκου δήλωσε ότι δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο χρήσης στρατιωτικής βίας προκειμένου να προσαρτήσει τη Γροιλανδία στις ΗΠΑ.
Παράλληλα με αυτή τη σοκαριστική δήλωση που έκανε το γύρο του πλανήτη, προκαλώντας αντιδράσεις από τους Ευρωπαίους ηγέτες, ο Τραμπ απείλησε να επιβάλει «πολύ υψηλούς» δασμούς στη Δανία, της οποίας η Γροιλανδία είναι αυτόνομο έδαφος, εάν σταθεί εμπόδιο στα σχέδιά του.
Ο νέος Αμερικανός πρόεδρος, ο οποίος αναμένεται να ορκιστεί στις 20 Ιανουαρίου, τόνισε ότι οι ΗΠΑ χρειάζονται τον έλεγχο της Γροιλανδίας –και της διώρυγας του Παναμά– για «οικονομική ασφάλεια» και περιέγραψε την ιδιοκτησία και τον έλεγχο της επικράτειας ως «απόλυτη αναγκαιότητα».
Πώς όμως εξηγείται η έμφαση που δίνει ο Τραμπ σε αυτήν την περιοχή του πλανήτη;
Ένα πραγματικό «χρυσωρυχείο»
Σύμφωνα με ανάλυση του Guardian, η Γροιλανδία βρισκόταν εδώ και καιρό στο ραντάρ του Τραμπ ως στόχος για αγορά. Το 2019 επιβεβαίωσε αναφορές ότι παρότρυνε συνεργάτες του να μάθουν πώς οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αγοράσουν το τεράστιο νησί της Αρκτικής, περιγράφοντας μια τέτοια πώληση ως «ουσιαστικά μια μεγάλη συμφωνία real estate».
Η αλήθεια είναι ότι η Γροιλανδία αποτελεί «χρυσωρυχείο» για διαφορετικούς λόγους. Εκτός από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, οι πρώτες ύλες που διαθέτει το έδαφός της, όπως οι σπάνιες γαίες, απαραίτητες στη χρήση για πολλές μορφές πράσινης τεχνολογίας έχουν προσεκλύσει το ενδιαφέρον των ισχυρών χωρών του πλανήτη, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας. Σημειώνεται ότι αυτή τη στιγμή η Κίνα κυριαρχεί στην παγκόσμια παραγωγή σπάνιων γαιών και έχει απειλήσει να περιορίσει τις εξαγωγές κρίσιμων ορυκτών. Με την απόκτηση της Γροιλανδίας, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να ανταγωνιστούν σοβαρά την Κίνα.
Παράλληλα, η στρατηγική τοποθεσία της Γροιλανδίας μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας, θεωρείται ολοένα και πιο σημαντική για την άμυνα και αναδεικνύεται σε γεωπολιτικό πεδίο μάχης καθώς επιδεινώνεται η κλιματική κρίση.
Το λιώσιμο των πάγων των τεράστιων στρωμάτων πάγου και των παγετώνων του νησιού που εξελίσσεται γρήγορα εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, θα μπορούσε να δημιουργήσει το έδαφος για γεωτρήσεις πετρελαίου (αν και η Γροιλανδία το 2021 σταμάτησε να χορηγεί άδειες έρευνας) αλλά και για εξόρυξη βασικών ορυκτών, όπως χαλκό, λίθιο, κοβάλτιο και νικέλιο.
Νέες θαλάσσιες διαδρομές στην Ασία
Ακόμα, το λιώσιμο των πάγων της Αρκτικής ανοίγει νέες ναυτιλιακές διαδρομές, παρέχοντας εναλλακτικές λύσεις στη διώρυγα του Σουέζ, διαδρομές που συντομεύουν σχεδόν κατά το ήμισυ το ταξίδι από τη δυτική Ευρώπη στην ανατολική Ασία. Η Κίνα και η Ρωσία συμφώνησαν τον περασμένο Νοέμβριο να συνεργαστούν για την ανάπτυξη νέων ακτοπλοϊκών δρομολογίων.
Εξάλλου η Γροιλανδία είναι ήδη μια σημαντική στρατιωτική βάση για τις ΗΠΑ και το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης βαλλιστικών πυραύλων. Οι ΗΠΑ διαθέτουν μια στρατιωτική βάση στο Pituffik (προηγουμένως Thule) της Γροιλανδίας ήδη από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου.
Τι ρόλο παίζει η Δανία
Η Γροιλανδία υπήρξε κτήση της Δανίας πριν τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 1945, οι ΗΠΑ επέστρεψαν το νησί στη Δανία.
Το νησί έγινε επίσημα μέρος του Βασιλείου της Δανίας το 1953, ενώ το 1979 απέκτησε πολιτική αυτονομία. Αλλά η Δανία εξακολουθεί να ελέγχει την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας της Γροιλανδίας. Το νησί έχει το δικό του κοινοβούλιο, το Inatsisartut και διαθέτει δύο βουλευτές στο κοινοβούλιο της Δανίας, το Folketing.
«Η πλειονότητα των πολιτών στη Γροιλανδία βρίσκει πολύ τρομακτικό και άβολο… το γεγονός ότι οι ΗΠΑ, με προσβλητικό τρόπο, δείχνουν ότι θα ήθελαν να αγοράσουν ή να ελέγξουν τη Γροιλανδία», δήλωσε στο CNN η βουλευτής της Δανίας και κάτοικος Γροιλανδίας, Aaja Chemnitz. «Η Γροιλανδία δεν είναι MAGA (Make America Great Again). H Γροιλανδία δεν πρόκειται να γίνει MAGA», είπε χαρακτηριστικά.
Τα τελευταία χρόνια, οι εκκλήσεις των Γροιλανδών για πλήρη ανεξαρτησία έχουν ενταθεί και υπάρχουν συγκρούσεις με τη Δανία.
Η επίσκεψη του Τραμπ Τζούνιορ στο νησί γίνεται λίγους μήνες πριν από τις επόμενες βουλευτικές εκλογές της Γροιλανδίας τον Απρίλιο του 2025, μετά τις οποίες, ο Γροιλανδός πρωθυπουργός είπε ότι πρέπει να γίνουν «μεγάλα βήματα» για τη «δημιουργία του πλαισίου για ανεξάρτητο κράτος». Σύμφωνα με μια συμφωνία με τη Δανία που έγινε το 2009, η Γροιλανδία πρέπει να διεξαγάγει σχετικό δημοψήφισμα πριν κηρύξει την ανεξαρτησία της.
«Η Γροιλανδία δεν πωλείται»
Η πρωθυπουργός της Δανίας, Mette Frederiksen, δήλωσε ότι η Γροιλανδία «δεν πωλείται», μιλώντας στο TV2: «Από τα μάτια της δανικής κυβέρνησης, η Γροιλανδία ανήκει στους Γροιλανδούς».
Ο πρωθυπουργός της Γροιλανδίας, Múte Bourup Egede, τόνισε επίσης ότι το νησί δεν είναι προς πώληση.
Απαντώντας στην επίσκεψη του Τραμπ Τζούνιορ, ο Γροιλανδός πρωθυπουργός είπε: «Επιτρέψτε μου να το επαναλάβω -η Γροιλανδία ανήκει στους Γροιλανδούς.
Το μέλλον και ο αγώνας μας για την ανεξαρτησία είναι δική μας υπόθεση. Οι Δανοί, οι Αμερικανοί και όλοι οι άλλοι μπορούν να έχουν απόψεις, αλλά δεν πρέπει να μας πιάνει η υστερία και να κουνάμε το δάχτυλο στους άλλους. Γιατί το μέλλον μας είναι δικό μας και πρέπει να διαμορφωθεί από εμάς».
Η ακύρωση δε μιας προγραμματισμένης συνάντησής του με τον Δανό βασιλιά Φρειδερίκο την Τετάρτη (8/1) θεωρήθηκε από ορισμένους ως ένα ντροπιαστικό σνομπάρισμα.
Εν τω μεταξύ, τα αποκαλυπτήρια από τον βασιλιά Φρειδερίκο ενός νέου δανικού βασιλικού θυρεού, ο οποίος εμφανίζει πιο έντονα τα εδάφη της Γροιλανδίας και των Νήσων Φερόε, θεωρήθηκε από ορισμένους ως επίπληξη στον Τραμπ.
