Τι κρύβεται πίσω από ένα fast fashion φόρεμα - Όλη η αλήθεια για τη Shein

Το βουητό των ραπτομηχανών είναι σταθερό σε μέρη της Γκουανγκζού, ενός ακμάζοντος λιμανιού στον ποταμό Περλ στη νότια Κίνα.

Αυτός είναι ο ήχος του Πανγιού, της γειτονιάς που είναι γνωστή ως το «Χωριό Shein», μια σειρά εργοστασίων που τροφοδοτούν το μεγαλύτερο κατάστημα λιανικής fast fashion στον κόσμο. «Αν υπάρχουν 31 ημέρες σε έναν μήνα, θα δουλέψω 31 ημέρες», ανέφερε ένας εργαζόμενος στο BBC ενώ οι περισσότεροι αποκάλυψαν ότι έχουν μόνο μία μέρα άδεια το μήνα.

Όπως αποκαλύπτει σε αναλυτικό ρεπορτάζ του το BBC, η καρδιά αυτής της αυτοκρατορίας είναι ένα εργατικό δυναμικό που κάθεται πίσω από ραπτομηχανές για περίπου 75 ώρες την εβδομάδα κατά παράβαση της κινεζικής εργατικής νομοθεσίας.

Αυτές οι ώρες δεν είναι ασυνήθιστες στη Γκουανγκζού, ένα βιομηχανικό κόμβο για εργάτες της υπαίθρου που αναζητούν υψηλότερο εισόδημα που εδώ και πολύ καιρό είναι το ασυναγώνιστο εργοστάσιο στον κόσμο.

Αλλά προσθέτουν σε μια αυξανόμενη λίστα ερωτήσεων σχετικά με τη Shein, κάποτε μια ελάχιστα γνωστή εταιρεία που ιδρύθηκε από την Κίνα και έχει γίνει παγκόσμιο μεγαθήριο σε λίγο περισσότερο από πέντε χρόνια.

Γιατί είναι τόσο πετυχημένη

Εξακολουθεί να ανήκει σε ιδιώτες, αποτιμήθηκε σε περίπου 66 δισεκατομμύρια δολάρια σε έναν γύρο συγκέντρωσης κεφαλαίων το 2023. Τώρα εξετάζει μια πιθανή εισαγωγή στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου.

Η μετέωρη άνοδός της, ωστόσο, συνοδεύτηκε από διαμάχες σχετικά με τη μεταχείριση των εργαζομένων και τους ισχυρισμούς για καταναγκαστική εργασία. Πέρυσι παραδέχτηκε ότι βρήκε παιδιά που εργάζονται στα εργοστάσιά της.

«Η Shein δεσμεύεται να διασφαλίσει τη δίκαιη και αξιοπρεπή μεταχείριση όλων των εργαζομένων στην αλυσίδα εφοδιασμού μας» αποκάλυψε σε δελτίο τύπου και «επενδύει δεκάδες εκατομμύρια δολάρια για την ενίσχυση της διακυβέρνησης και της συμμόρφωσης. Προσπαθούμε να θέσουμε τα υψηλότερα πρότυπα αμοιβής και απαιτούμε όλοι οι εταίροι της εφοδιαστικής αλυσίδας να τηρούν τον κώδικα δεοντολογίας μας. Επιπλέον, η Shein συνεργάζεται με ελεγκτές για να διασφαλίσει τη συμμόρφωση». 

Η επιτυχία της Shein έγκειται στον όγκο - το απόθεμα στο διαδίκτυο φτάνει τις εκατοντάδες χιλιάδες - και τις μεγάλες εκπτώσεις: φορέματα πωλούνται για κάτι λιγότερο από 15€ κατά μέσο όρο.

Τα έσοδα έχουν εκτοξευθεί στα ύψη, ξεπερνώντας μεγάλες εταιρείες που την ανταγωνίζονται όπως η H&M, η Zara και η βρετανική Primark. Οι πωλήσεις μειωμένων ειδών οδηγούνται από μέρη όπως το χωριό Shein, όπου βρίσκονται περίπου 5.000 εργοστάσια, τα περισσότερα από τα οποία είναι προμηθευτές Shein.

Ωστόσο, ακόμα και μετά τις 22:00, οι ραπτομηχανές δεν σταματούν καθώς έρχεται κι άλλο ύφασμα, σε φορτηγά τόσο γεμάτα που μερικές φορές οι χρωματιστές βίδες πέφτουν στο πάτωμα του εργοστασίου.

«Συνήθως εργαζόμαστε, 10, 11 ή 12 ώρες την ημέρα», λέει μια 49χρονη γυναίκα. «Τις Κυριακές δουλεύουμε περίπου τρεις ώρες λιγότερο».

Μισθός ανά... κομμάτι

Οι εργάτες διαβάζουν τις αγγελίες εργασίας στον πίνακα. Αυτή είναι η εφοδιαστική αλυσίδα της Shein. Τα εργοστάσια έχουν συνάψει σύμβαση για την κατασκευή ρούχων κατόπιν παραγγελίας - άλλα μικρά, άλλα μεγάλα. Εάν η παρτίδα καταλήξει να είναι επιτυχημένη, οι παραγγελίες θα αυξηθούν και το ίδιο θα πρέπει να γίνει και με την παραγωγή. Στη συνέχεια, τα εργοστάσια προσλαμβάνουν προσωρινούς εργάτες για να καλύψουν τη ζήτηση που δεν μπορεί να καλύψει το μόνιμο προσωπικό τους.

«Κερδίζουμε τόσο λίγα. Το κόστος ζωής είναι τώρα τόσο υψηλό», παραδέχεται ένας εργάτης, προσθέτοντας ότι ελπίζει να βγάλει αρκετά για να στείλει πίσω στα δύο παιδιά της που ζουν με τους παππούδες τους.

«Πληρωνόμαστε ανά κομμάτι», εξηγεί. «Εξαρτάται πόσο δύσκολο είναι το αντικείμενο. Κάτι απλό όπως ένα μπλουζάκι είναι ένα-δύο γιουάν [λιγότερο από ένα δολάριο] ανά κομμάτι και μπορώ να φτιάξω περίπου μια ντουζίνα σε μια ώρα».