SOS από κλιματολόγο: «Αν ξέρατε όσα γνωρίζω θα είχατε τρομοκρατηθεί!»
Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει γνωστός επιστήμονας αναφορικά με την κλίμακα, με την οποία η κλιματική αλλαγή επηρεάζει πλέον τον πλανήτη.
Ειδικότερα, όπως αναφέρει ο επιστημονικός συγγραφέας και συγγραφέας του βιβλίου «The Uninhabitable Earth», Ντέιβιντ Γουάλας-Γουέλς, «όσο καλά ενημερωμένοι κι αν είστε αναφορικά με την κλιματική αλλαγή, σίγουρα δεν έχετε ανησυχήσει αρκετά».
Όπως αναφέρεται σε άρθρο γνώμης που υπογράφει ο κλιματολόγος Μπιλ Μαγκουάιρ και δημοσιεύθηκε στο CNN, ίσως τα πράγματα να είναι πολύ χειρότερα από όσο νομίζουμε. «Αν η αλλαγή του κάποτε σταθερού μας κλίματος δεν σας τρομοκρατεί, τότε δεν έχετε καταλάβει τι συμβαίνει. Η πραγματικότητα είναι ότι, απ' όσο γνωρίζουμε, ο κόσμος μας δεν έχει ποτέ -σε ολόκληρη την ιστορία του- θερμανθεί τόσο γρήγορα όσο τώρα. Ούτε τα επίπεδα των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα έχουν γνωρίσει ποτέ μια τόσο απότομη άνοδο.
Σκεφτείτε το για μια στιγμή. Βιώνουμε, κατά τη διάρκεια της ζωής μας, ένα «θερμό επεισόδιο» για τη Γη, που είναι πιθανότατα μοναδικό στα τελευταία 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια.
«Λέμε ή δεν λέμε την αλήθεια στον κόσμο;»
Ενώ όσοι από εμάς εργαζόμαστε στον τομέα της κλιματικής επιστήμης γνωρίζουμε την πραγματική εικόνα και κατανοούμε τις επιπτώσεις για τον κόσμο μας, οι υπόλοιποι δεν το κάνουν. Και αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα. Εξάλλου, δεν μπορούμε να δράσουμε αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση μιας κρίσης, εάν δεν γνωρίζουμε πρώτα το πλήρες βάθος και την έκτασή της.
Αυτό που συμβαίνει στον πλανήτη μας με τρομάζει πάρα πολύ, αλλά αν αρχίζω να φωνάζω την ωμή, απροκάλυπτη αλήθεια από τις ταράτσες, αυτό θα κινητοποιήσει πραγματικά εσάς και τους άλλους να αγωνιστούν για τον πλανήτη και το μέλλον των παιδιών σας; Ή θα σας αφήσει πεπεισμένους ότι όλα έχουν χαθεί; Πρόκειται για ένα απολύτως κρίσιμο ερώτημα.
Με τους πολιτικούς και τις εταιρείες να μην μπορούν ή να μην επιθυμούν να αναλάβουν δράση αρκετά γρήγορα για να ανακόψουν τις εκπομπές, όπως απαιτεί η επιστήμη, το μόνο που μας μένει, ως κλιματολόγοι, είναι να προσπαθήσουμε να ξεσηκώσουμε το κοινό για να επιβάλλουν -μέσω της κάλπης και των καταναλωτικών επιλογών τους- τις τεράστιες αλλαγές που απαιτούνται για τον περιορισμό της παγκόσμιας υπερθέρμανσης.
Αλλά θα τα καταφέρουμε να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους ή το βάρος της αλήθειας θα είναι πολύ μεγάλο για να το σηκώσουμε;
Μια μεγάλη ψυχολογική μελέτη, που δημοσιεύθηκε από το επιστημονικό περιοδικό Lancet Planetary Health το 2021, διαπίστωσε ότι οι περισσότεροι νέοι, ηλικίας 16-25 ετών σε 10 χώρες του κόσμου, ανησυχούσαν από μέτρια έως εξαιρετικά για την κλιματική αλλαγή, αλλά περισσότεροι από τους μισούς ένιωθαν ανίσχυροι για να δράσουν. Με βάση αυτό το δεδομένο, φαίνεται λογικό να υποστηρίξει κανείς ότι η περιγραφή μιας ακόμη χειρότερης εικόνας για το μέλλον δεν θα βοηθούσε. Αλλά αν αυτό ισχύει, σημαίνει ότι δεν πρέπει να παρέχουμε στους ανθρώπους τα πλήρη γεγονότα, αν αυτά είναι πολύ τρομακτικά; Σίγουρα όχι.
«Όχι στην τρομολαγνεία, ναι στην ενημέρωση»
Στην πραγματικότητα, το θέμα δεν είναι να τρομάξουμε ή να μην τρομάξουμε τους ανθρώπους, αλλά να τους ενημερώσουμε. Ως κλιματολόγος, είναι καθήκον μου να σας ενημερώσω για το τι συμβαίνει στον κόσμο μας, είτε αυτό προκαλεί φόβο είτε όχι.
Αν αποτύχουμε σε αυτό, σημαίνει ότι το κοινό θα παραμείνει σε άγνοια για την πραγματική έκταση του προβλήματος, γεγονός που με τη σειρά του μπορεί μόνο να εμποδίσει τη δράση.
Αυτό έχει ήδη αρχίσει να γίνεται πρόβλημα, με πολλούς σχολιαστές στα δεξιά του πολιτικού φάσματος, μαζί με ορισμένους επιστήμονες του κλίματος, να δυσφημούν ως «καταστροφολόγους» οποιονδήποτε επισημαίνει τα χειρότερα αποτελέσματα της παγκόσμιας υπερθέρμανσης. Αυτός ο κλιματικός «κατευνασμός» παίρνει όλο και περισσότερο τη θέση της άρνησης και θα μπορούσε να αποτελέσει ακόμη μεγαλύτερο παράγοντα αδράνειας από τον φόβο, καθώς υποβαθμίζει το μέγεθος του προβλήματος και, ως αναπόφευκτη συνέπεια, τον επείγοντα χαρακτήρα της δράσης.
Η αλήθεια είναι ότι οι άνθρωποι αντέχουν να φοβούνται, αν γνωρίζουν ότι υπάρχει ακόμη ελπίδα και ότι μπορούν να κάνουν κάτι για να βελτιώσουν τα πράγματα ή τουλάχιστον να σταματήσουν τη χειροτέρευση της κατάστασης.
Σύμφωνα με μία μελέτη που έγινε το 2022 από ερευνητές βρετανικού πανεπιστημίου, διαπιστώθηκε ότι οι τρομακτικές εικόνες από πυρκαγιές και άλλες καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα σε όλο τον κόσμο ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματικές στην καλλιέργεια του κλιματικού άγχους, το οποίο ορίζεται από την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία ως ο χρόνιος φόβος της περιβαλλοντικής καταστροφής. Ωστόσο, αντί να οδηγήσει σε αδράνεια, η μελέτη έδειξε ότι αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει κίνητρο που ώθησε το δείγμα των ενηλίκων του Ηνωμένου Βασιλείου να υιοθετήσει μέτρα που συνέβαλαν στη μείωση των εκπομπών».
