Σεισμοί στη Σαντορίνη: Πιθανότατα τεκτονικό το φαινόμενο - Δεν αποκλείεται μεγαλύτερο γεγονός

Αν και οι περισσότεροι σεισμολόγοι είναι καθησυχαστικοί, ο καθηγητής Γεωφυσικής του ΑΠΘ, Κώστας Παπαζάχος, αναφέρθηκε στα «αρκετά σημαντικά ρήγματα» που υπάρχουν στην περιοχή, λέγοντας ότι «δεν μπορεί να αποκλειστεί η πιθανότητα να γίνει κάποιος ισχυρός σεισμός».

Ο καθηγητής Παπαζάχος υποστηρίζει ότι «οι σεισμοί είναι ξεκάθαρα τεκτονικής προέλευσης. Η σύνδεση με την ηφαιστειακή δραστηριότητα έγινε εξαιτίας μιας προηγούμενης φάσης, στην οποία υπήρχε μικροσεισμικότητα εντός της Καλδέρας».

Σύμφωνα, ωστόσο, με τον σεισμολόγο Γεράσιμο Χουλιάρα, είναι νωρίς για να αποφανθούμε αν η σεισμική ακολουθία στη Σαντορίνη είναι τεκτονικής ή ηφαιστειακής προέλευσης. Η ηφαιστειότητα και η σεισμικότητα, αναφέρει στο CNN, είναι αλληλένδετα φαινόμενα, γιατί το ρήγμα της Αμοργού είναι ακριβώς δίπλα στο ηφαίστειο, και πρέπει να ελεγχθούν περισσότερα γεωφυσικά και γεωχημικά στοιχεία.

Τι είναι οι τεκτονικοί και οι ηφαιστειακοί σεισμοί

Οι τεκτονικοί σεισμοί δημιουργούνται από την κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών της Γης. Στα σημεία που πιέζονται δύο πλάκες μεταξύ τους, αναπτύσσεται τάση στα πετρώματα. Η κίνηση μπορεί να είναι κατακόρυφη, οριζόντια ή η μία πλάκα να βυθίζεται κάτω από μια άλλη. Αν η τάση ξεπεράσει το όριο αντοχής των πετρωμάτων, αυτά σπάνε, απελευθερώνοντας τεράστια ποσά ενέργειας με τη μορφή σεισμικών κυμάτων.

Οι ηφαιστειακοί σεισμοί συμβαίνουν όταν το μάγμα ανεβαίνει προς την επιφάνεια, δημιουργώντας πίεση και ρωγμές στα πετρώματα ή από καταρρεύσεις σπηλαίων και κοιλοτήτων μέσα στο ηφαίστειο. Παράλληλα, μπορεί να προκληθούν και από μία ηφαιστειακή έκρηξη, όταν η εκτόνωση αερίων και λάβας δημιουργεί ωστικά κύματα.

Διαφορές των ηφαιστειακών από τους τεκτονικούς σεισμούς

• Μικρότερο μέγεθος: Οι ηφαιστειακοί σεισμοί είναι συνήθως μικρότεροι σε μέγεθος από τους τεκτονικούς.
• Ρηχό εστιακό βάθος: Συμβαίνουν σε μικρά βάθη, συνήθως μερικά χιλιόμετρα κάτω από το ηφαίστειο.
• Διαφορετική κυματομορφή: Έχουν πιο αργή και παρατεταμένη δόνηση σε σχέση με τους τεκτονικούς σεισμούς.

Το χρονικό των σεισμών

Η πρώτη σεισμική δόνηση σημειώθηκε 24 χλμ. νοτιοδυτικά της Αρκεσίνης Αμοργού, είχε μέγεθος 3,1 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ και εστιακό βάθος 13,1 χιλιομέτρων. Ο δεύτερος σεισμός είχε επίκεντρο 26 χλμ. βορειοανατολικά της Οίας, μέγεθος 2,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ και εστιακό βάθος 15,1 χλμ. Μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες της Δευτέρας, είχαν σημειωθεί πάνω από 60 σεισμοί, εντείνοντας την ανησυχία των κατοίκων της Σαντορίνης, της Ανάφης και της Αμοργού. Παράλληλα, έντονη σεισμική δραστηριότητα παρατηρήθηκε στον θαλάσσιο χώρο κοντά στη Σίφνο.

Η σεισμική αυτή δραστηριότητα έχει ξεκινήσει πριν από περίπου μία εβδομάδα. Από την 24η Ιανουαρίου, έχουν καταγραφεί πάνω από 380 σεισμοί στη θαλάσσια περιοχή της Ανύδρου, μεταξύ Θήρας και Αμοργού, και οι επιστήμονες παρακολουθούν με μεγάλη προσοχή την εξέλιξη του φαινομένου.

Αν βασιστούμε στο εστιακό βάθος αλλά και στη μετατόπιση του φαινομένου προς την Αμοργό, φαίνεται πως υπερισχύει η άποψη του καθηγητή Παπαζάχου. Ο ίδιος εξηγεί στο Ert News ότι η Σαντορίνη κι όλα τα ηφαίστεια στον κόσμο έχουν φάσεις στις οποίες φεύγουν από την κατάσταση ηρεμίας. Επιπλέον, σημείωσε ότι το 2011 υπήρξε αντίστοιχη κινητικότητα που διήρκεσε 14 μήνες χωρίς να οδηγήσει σε έκρηξη, υπογραμμίζοντας ότι «το πιο πιθανό είναι ότι η κατάσταση θα επανέλθει στο φυσιολογικό».

Καθώς φαίνεται, η επικρατούσα άποψη είναι ότι οι σεισμοί είναι τεκτονικοί, αλλά η έντονη και ασυνήθιστη σεισμική δραστηριότητα έχει οδηγήσει σε αυξημένη επαγρύπνηση και συνεχή παρακολούθηση για ενδεχόμενες αλλαγές που θα μπορούσαν να υποδηλώνουν ηφαιστειακή δραστηριότητα.

Η πρόσφατη αύξηση της σεισμικής δραστηριότητας, με πάνω από 200 υποθαλάσσιους σεισμούς σε τρεις ημέρες, έχει προκαλέσει ανησυχία, και οι αρχές έχουν κλείσει σχολεία και έχουν αναπτύξει ομάδες έκτακτης ανάγκης ως προληπτικά μέτρα. Παρόλο που οι ειδικοί δηλώνουν ότι οι σεισμοί δεν συνδέονται με το ηφαίστειο, το ασυνήθιστο σεισμικό μοτίβο εγείρει ερωτήματα για την πιθανότητα μεγαλύτερου γεγονότος.