Σε έξαρση οι ηλεκτρονικές απάτες - Πώς αδειάζουν τραπεζικούς λογαριασμούς

Επιτήδειοι που σκαρφίζονται όλο και περισσότερους τρόπους, για να παγιδεύουν ανυποψίαστους πολίτες και θύματα που, πολλές φορές, βλέπουν τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς ν' αδειάζουν από τη μια στιγμή στην άλλη, αφού αυτό είναι το ζητούμενο. Το κυβερνο-έγκλημα ζει και βασιλεύει και στη χώρα μας.

Από τη μια, η όλο και αυξανόμενη διείσδυση του διαδικτύου στην καθημερινότητά μας και από την άλλη, η εφευρετικότητα των δραστών, έχει οδηγήσει στην έξαρση του φαινομένου. 10.318 νέες υποθέσεις χειρίστηκε η Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, μόνο το 2022.

Ο κ. Βασίλης Παπακώστας, Διευθυντής της συγκεκριμένης υπηρεσίας, στη συνέντευξη που παραχώρησε στο Flash.gr, κάνει λόγο για μετατόπιση του εγκλήματος από το φυσικό χώρο, στον κυβερνοχώρο, αφού εκεί τα αδικήματα δεν απαιτούν αυτοπρόσωπη παρουσία δράστη και θύματος...

«Σε όλες τις περιπτώσεις, είτε μιλάμε για τις περιπτώσεις του phishing, της αλίευσης κωδικών, είτε για επενδυτικές απάτες όπου οι δράστες επικοινωνούν με τους πολίτες υποσχόμενοι γρήγορο κέρδος από επενδύσεις, απάτες με διαδικτυακές αγορές και οποιαδήποτε άλλη μορφή απάτης, αυτό που είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό που συναντάμε είναι ότι στην πλειονότητα των περιπτώσεων, προηγείται και η χειραγώγηση. Ο δράστης έρχεται σε επικοινωνία με το θύμα, συνομιλεί για αρκετή ώρα μαζί του, κερδίζει την εμπιστοσύνη του, έτσι ώστε στην πορεία να μπορέσει να του υποκλέψει κωδικούς ή να του αποσπάσει χρήματα, τα οποία κατατίθενται στους λογαριασμούς που υποδεικνύουν οι δράστες».

Χειραγώγηση και βιασύνη, είναι τα δύο βασικά χαρακτηριστικά. Αρκεί να σκεφτεί κανείς, πως η αύξηση που καταγράφηκε το προηγούμενο έτος, σε σχέση με το 2021, αγγίζει το 40,8%, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό των υποθέσεων που έφτασαν στα χέρια του κ. Παπακώστα και της ομάδας του στη Δίωξη, αφορούσαν στο αδίκημα της απάτης με χρήση Η/Υ. Συγκεκριμένα 4.954, ανυποψίαστα θύματα εξαπατήθηκαν και αυτά είναι όσα αποφάσισαν να το καταγγείλουν. Κάποιοι άλλοι, δεν πάνε ποτέ στις αρχές.

Οι τρόποι που «ψαρεύουν» τα θύματά τους οι κυβερνο-εγκληματίες

Ας δούμε πιο προσεκτικά τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να παγιδέψει κανείς το υποψήφιο θύμα του...

• Phishing/Smishing: λήψη e-mail/SMS από υποτιθέμενο υπαρκτό και νόμιμο οργανισμό, το οποίο περιλαμβάνει ύποπτο link ή συνημμένο αρχείο.
• Vishing: τηλεφωνικές κλήσεις με σκοπό να σας αποσπάσουν στοιχεία της πιστωτικής σας κάρτας ή του e-banking.
• Επενδυτικές Απάτες: επικοινωνούν μαζί σας και σας υπόσχονται γρήγορο κέρδος από διαδικτυακές επενδύσεις, πιέζοντας τους χρονικά καθώς η προσφορά λήγει άμεσα.
• Απάτες σε διαδικτυακές αγορές: δημοσίευση προσφορών, οι οποίες είναι πολύ καλές για να είναι αληθινές και είναι διαθέσιμες για περιορισμένο χρονικό διάστημα.
• Απάτες σχετιζόμενες με εταιρικά e-mail: στοχεύουν υπαλλήλους εταιριών για να καταθέσουν χρήματα σε απατηλούς τραπεζικούς λογαριασμούς με διάφορες προφάσεις.
• Απάτες µε αγγελίες µέσω διαδικτύου: δημοσίευση απατηλών αγγελιών στο διαδίκτυο για μίσθωση κατοικιών, εύρεση εργασίας ή αγοραπωλησίες προϊόντων.
• Μεταφορέας παράνομου χρήματος (Money Mule): άτομα που εν αγνοία τους αναλαμβάνουν να μεταφέρουν παράνομα αποκτηθέντα χρήματα σε λογαριασμούς τρίτων.
• Απάτες µε πρόφαση τις διαδικτυακές γνωριμίες: προσέγγιση μέσω σελίδων κοινωνικής δικτύωσης, δήθεν για δημιουργία γνωριμίας και δεσμού.
• Απατηλές κλήσεις με πρόφαση επιδιόρθωση υπολογιστή: προσποιούμενοι τεχνικούς σε μεγάλες εταιρείες, «προθυμοποιούνται» να πραγματοποιήσουν έλεγχο του υπολογιστή σας.
• Απάτες µε ψευδείς διαγωνισμούς: χρησιμοποιώντας ονόματα εταιρειών, υπόσχονται δώρα µέσω διαγωνισμών (δωροεπιταγές, αεροπορικά εισιτήρια κ.ά.).
• Απάτες µε προγνωστικά αθλητικών αγώνων: χρησιμοποιώντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, υπόσχονται έναντι αμοιβής, προγνωστικά αγώνων.
• Απάτες µε χορήγηση δανείων από µη αδειοδοτηµένους φορείς: αναρτήσεις σε σελίδες κοινωνικής δικτύωσης για δάνεια µε ευνοϊκούς όρους από µη αδειοδοτηµένους φορείς.

«Όσο για το προφίλ των θυμάτων; Δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο», δηλώνει στο Flash.gr, ο Διευθυντής της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος. Όλοι, είναι εν δυνάμει θύματα. Τις περισσότερες φορές δε, η επιλογή είναι τυχαία, ενώ οι δράστες φτάνουν στο σημείο να επικοινωνήσουν και να βρεθούν μαζί τους...

Εδώ, αυτό που είναι σημαντικό και καταγράφεται, είναι ότι δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο προφίλ θυμάτων. Συναντάμε θύματα από όλα τα κοινωνικά στρώματα και από όλα τα μορφωτικά επίπεδα.

-Στοχεύουν σε πιο μεγάλες ηλικίες;

Οι ηλικίες, είναι αναγκαστικά πιο μεγάλοι άνθρωποι γιατί αυτοί έχουν και περισσότερα χρήματα στους λογαριασμούς τους. Πέρα από το ότι μπορεί να στοχεύσουν σε κάποιον συγκεκριμένα, είτε γιατί γνωρίζουν που δουλεύει, π.χ. σε μια μεγάλη εταιρία και έχει αρκετό εισόδημα, μια μεγάλη μερίδα απατών γίνεται σε βάρος ανθρώπων τους οποίους βρήκαν τυχαία. Είτε καλώντας τυχαία έναν τηλεφωνικό αριθμό, είτε γιατί με κάποιον τρόπο καταχωρήθηκε μια αγγελία ότι εγώ πουλάω κάτι, αλλά στη συνέχεια ο δράστης με προσεγγίζει και μου αποσπά χρήματα. Enώ πρέπει να μου καταθέσει χρήματα, καταφέρνει να του καταθέσω εγώ χρήματα αλλά με έμμεσο τρόπο, χειραγωγώντας με προς αυτήν την κατεύθυνση...»

Μια τέτοια περίπτωση είναι και η παρακάτω, που περιγράφεται, από ένα υποψήφιο θύμα, στα social media. Συνέβη πριν από περίπου ένα μήνα. Ένας ιδιοκτήτης αυτοκινήτου, αποφάσισε να το πουλήσει. Έβαλε μια ηλεκτρονική αγγελία και λίγο έλειψε να παγιδευτεί στα «δίχτυα» των επιτήδειων. Δείτε πόσο προσεκτικά, προσεγγίζουν ανυποψίαστους πολίτες και καταφέρνουν να τους παραπλανήσουν... Με εμπιστοσύνη, αμεσότητα, πίεση!

Πώς μπορείτε να προστατευτείτε

Αυτό είναι το κρίσιμο ερώτημα. Πώς μπορεί να προστατευτεί κανείς...Η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, συμβουλεύει...

• Μην αποκαλύπτετε τους κωδικούς της ηλεκτρονικής τραπεζικής ή τα στοιχεία της κάρτας σας µέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή τηλεφώνου.
• Παρατηρήστε τη σύνταξη του κειμένου σε ένα e-mail. Ενδεχομένως να υπάρχουν πολλά ορθογραφικά λάθη και άλλες ανακρίβειες.
• Εάν λάβετε ύποπτο e-mail, μην απαντήσετε, μην ακολουθήσετε τυχόν υποδεικνυόμενο σύνδεσμο (link) και μην ανοίξετε τυχόν συνημμένο αρχείο.
• Να είστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί µε διαφημίσεις ή αγγελίες που αφορούν θέσεις εργασίας με μεγάλες οικονομικές απολαβές ή εξαιρετικές προσφορές προϊόντων.
• Μην εμπιστεύεστε όσους σας ζητούν χρήματα εκ των προτέρων για να σας προσφέρουν µια θέση εργασίας.
• Όταν αγοράζετε µέσω διαδικτύου από ιδιώτη, μη στέλνετε χρήματα προκαταβολικά στον πωλητή.
• Πραγματοποιείστε αγορές από εταιρείες που γνωρίζετε ή ελέγξτε τις αξιολογήσεις.
• Επικοινωνήστε άμεσα µε το αρμόδιο τραπεζικό ίδρυμα σε περίπτωση πραγματοποίησης συναλλαγών που δεν αναγνωρίζετε.

Κοινώς, η επιφυλακτικότητα είναι το «κλειδί», σύμφωνα με τον Αστυνομικό Διευθυντή κ. Παπακώστα...

«Σε ό,τι αφορά τους λογαριασμούς, εννοείται πως δεν αποκαλύπτουμε ποτέ τους κωδικούς της ηλεκτρονικής τραπεζικής. Σε καμία περίπτωση. Κανένα τραπεζικό ίδρυμα δεν θα μας ζητήσει να επαληθεύσουμε τα στοιχεία. Έρχονται διάφορα μηνύματα που μπορεί να λένε ότι λήγουν οι κωδικοί σου, θα κλειδώσει ο λογαριασμός σου. Τα αγνοούμε. Πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί με διαφημίσεις ή αγγελίες, οι οποίες παρουσιάζουν διάφορα προϊόντα σε εξευτελιστικές τιμές ή προσφέρουν θέσεις εργασίας πολλές φορές με εξαιρετικές αμοιβές και με λίγη δουλειά. Αυτά δεν συμβαδίζουν. Δεν γίνεται έτσι».

Αν παρόλ' αυτά πέσετε θύμα, μη διστάσετε να το καταγγείλετε, καταθέτοντας μήνυση σε οποιαδήποτε αστυνομική ή δικαστική αρχή, δεδομένου ότι η απάτη είναι κατ’ έγκληση διωκόμενο αδίκημα, προσκομίζοντας διαθέσιμα αποδεικτικά στοιχεία.