Ραμαζάνι: Η «σαρακοστή» των μουσουλμάνων - Τι είναι το ιφτάρ που τρώνε κατά τη διάρκεια της νηστείας

Το Ραμαζάνι είναι ο ένατος μήνας του Ισλαμικού ημερολογίου και θεωρείται ο πιο ιερός μήνας για τους μουσουλμάνους, καθώς είναι ο μήνας κατά τον οποίο, σύμφωνα με την παράδοση του Κορανίου, αποκαλύφθηκε η πρώτη Θεία Γραφή στον Προφήτη Μωάμεθ. Είναι μια περίοδος νηστείας, προσευχής, αυτοεξέτασης και πνευματικής ανανέωσης. Για το 2025 το Ραμαζάνι ξεκίνησε το βράδυ της Παρασκευής 28 Φεβρουαρίου 2025 και θα ολοκληρωθεί το βράδυ της Κυριακής 30 Μαρτίου 2025, ενώ οι ακριβείς ημερομηνίες εξαρτώνται από την εμφάνιση του φεγγαριού.

Η νηστεία (Σαούντ) κατά τη διάρκεια του Ραμαζανιού  είναι μία από τις Πέντε Στύλες του Ισλάμ και περιλαμβάνει την αποχή από το φαγητό, το ποτό, τον καπνό και άλλες σωματικές απολαύσεις από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου. Η νηστεία προορίζεται για την πνευματική ενδυνάμωση και τη βελτίωση της αυτοπειθαρχίας.

Φαγητό και πνευματικότητα: Ο ρόλος του Ιφτάρ στο Ραμαζάνι

Το Ιφτάρ είναι το γεύμα που καταναλώνεται στο τέλος της ημέρας, με την δύση του ήλιου, όταν οι μουσουλμάνοι σπάζουν τη νηστεία τους. Συνήθως ξεκινούν το Ιφτάρ με χουρμάδες και νερό, σύμφωνα με την παράδοση του Προφήτη Μωάμεθ, και ακολουθεί ένα πλήρες γεύμα. Το Ιφτάρ είναι επίσης μια κοινωνική και οικογενειακή στιγμή, καθώς οι μουσουλμάνοι συχνά μοιράζονται το γεύμα με την οικογένεια, τους φίλους ή τους γείτονες. Σε πολλές χώρες, οι κοινότητες οργανώνουν δημόσια Ιφτάρ, ειδικά σε χώρους όπως τα τεμένη, όπου προσφέρονται γεύματα στους φτωχούς και στους άπορους.

Το Ιφτάρ αποτελείται συνήθως από μια ποικιλία τροφών που προσφέρουν ενέργεια και ενυδάτωση μετά από μια ημέρα νηστείας. Κάποιες από τις παραδοσιακές τροφές που σερβίρονται στο Ιφτάρ περιλαμβάνουν:

Χουρμάδες: Είναι το πιο παραδοσιακό φαγητό για το σπάσιμο της νηστείας, καθώς αναφέρεται ότι ο Προφήτης Μωάμεθ συνήθιζε να ξεκινάει το Ιφτάρ του με χουρμάδες. Οι χουρμάδες παρέχουν φυσική γλυκύτητα και ενέργεια.

Νερό: Το νερό είναι ζωτικής σημασίας για την ενυδάτωση μετά την αποχή από το ποτό. Συχνά συνοδεύεται με άλλα ροφήματα, όπως τσάι ή φρέσκους χυμούς.

Σούπες: Συχνά σερβίρεται μια ελαφριά σούπα, όπως η σούπα με φακές ή με κοτόπουλο, για να βοηθήσει στην ανακούφιση του στομάχου μετά από ώρες νηστείας.

Σαλάτες: Σαλάτες με φρέσκα λαχανικά, όπως το τουρκικό «çoban salatası» ή το αραβικό «fattoush,» είναι κοινές, καθώς είναι δροσερές και εύπεπτες.

Κρέας: Σερβίρονται διάφορα πιάτα με κρέας (συνήθως αρνί, κοτόπουλο ή μοσχάρι), είτε σε στιφάδο είτε σε ψητό. Το μαγείρεμα του κρέατος συνήθως περιλαμβάνει μπαχαρικά και αρωματικά φυτά.

Σιμιγδαλένια γλυκίσματα: Στο Ιφτάρ συνήθως καταναλώνονται γλυκίσματα, όπως το «κοναφέ» (χαλβάς με σιμιγδάλι) ή «μπακλαβάς».

Αναψυκτικά και ροφήματα: Ειδικά ροφήματα όπως το «τζεζιρ» (ένα αραβικό ρόφημα από ταφλί, γάλα και ζάχαρη) ή το παραδοσιακό αραβικό ρόφημα από ροδόσταγμα και λεμόνι, καθώς και τσάι και φρέσκοι χυμοί, είναι συνηθισμένα.

Αυτές οι τροφές είναι σχεδιασμένες να προσφέρουν γρήγορη ενέργεια και να βοηθήσουν στην αποκατάσταση των θρεπτικών συστατικών του οργανισμού μετά τη νηστεία.

Το τέλος του Ραμαζανιού σηματοδοτείται με τη γιορτή του Εΐντ αλ-Φιτρ (Eid al-Fitr), που σημαίνει «Γιορτή του Λιγοστού Φαγητού» και είναι μία από τις δύο μεγάλες γιορτές του Ισλάμ. Κατά τη διάρκεια αυτής της γιορτής, οι μουσουλμάνοι εκφράζουν ευγνωμοσύνη για τη δύναμη που απέκτησαν μέσω της νηστείας και μοιράζονται χαρά και ευλογία με τους άλλους.

Η νύχτα του Πεπρωμένου

Η Νύχτα του Πεπρωμένου λαμβάνει χώρα τις τελευταίες ημέρες του μήνα Ραμαζάνι, λίγο πριν απότο Eid al-Fitr, που σηματοδοτεί το τέλος της νεολαίας. Για το Ραμαζάνι 2025, θα πραγματοποιηθεί τη νύχτα της 26ης προς 27η Μαρτίου 2025. Κατά τη διάρκεια αυτής της ιερής νύχτας, η οποία λέγεται ότι αξίζει περισσότερο από χίλιους μήνες Ραμαζανιού, οι μουσουλμάνοι παραδοσιακά προσεύχονται μέχρι την αυγή και αυτή η κατάνυξη μπορεί να συνεχιστεί μέχρι το τέλος του μήνα της νηστείας. Η νηστεία θα ξεκινήσει στις 05:12 και η ώρα του ftour αυτή την ιερή νύχτα θα είναι γύρω στις 19:16.

Η εσωτερική κάθαρση

Το Ραμαζάνι είναι ο μήνας της πνευματικής πειθαρχίας και της εσωτερικής κάθαρσης. Κατά τη διάρκειά του οι μουσουλμάνοι αφοσιώνονται και προσδοκούν σε πνευματική ανάταση και οικοδόμηση ισχυρότερων σχέσεων με τον Αλλάχ. Γι αυτό και προσεύχονται, απαγγέλλουν το Κοράνι, ενεργούν με ανιδιοτέλεια, και απέχουν από ψέματα και διαμάχες.

Πνευματική σημασία και αυτοεκτίμηση: Το Ραμαζάνι είναι μια περίοδος ενδοσκόπησης και πνευματικής καθαρής ενέργειας. Οι μουσουλμάνοι επικεντρώνονται στην ενδυνάμωση της πίστης τους μέσω αυξημένων προσευχών (Ναφίλ), αναγνώρισης του Κορανίου και πνευματικής αφύπνισης.

Ο Ρόλος της Προσευχής (Σαλάτ): Κατά τη διάρκεια του Ραμαζανιού, οι μουσουλμάνοι συμμετέχουν σε περισσότερες προσευχές, περιλαμβανομένης της ειδικής προσευχής Ταραουίχ (Tarawih), που γίνεται κάθε βράδυ, μετά την Ισαά (την τελευταία προσευχή της ημέρας). Αυτή η προσευχή γίνεται σε ομάδες στα τζαμιά και είναι ένας τρόπος για να πλησιάσουν περισσότερο τον Θεό.

Οικογενειακές και κοινοτικές στιγμές: Το Ραμαζάνι ενισχύει τις οικογενειακές και κοινοτικές σχέσεις. Οι μουσουλμάνοι καλούν φίλους και συγγενείς για το Ιφτάρ και συμμετέχουν σε κοινές δραστηριότητες και προσευχές. Ειδικά στις χώρες με μεγάλες μουσουλμανικές κοινότητες, διοργανώνονται δημόσια Ιφτάρ, προσφέροντας φαγητό στους άπορους και συμμετέχοντας σε φιλανθρωπικές δραστηριότητες.

Η σημασία της φιλανθρωπίας (Ζακάτ): Το Ραμαζάνι είναι επίσης ο μήνας που ενθαρρύνει τη φιλανθρωπία. Οι μουσουλμάνοι ενθαρρύνονται να δώσουν τη Ζακάτ (χρηματική δωρεά) για φιλανθρωπικούς σκοπούς, ειδικά κατά τη διάρκεια του Ραμαζανιού. Η Ζακάτ θεωρείται υποχρέωση, ενώ η Σαχούρ (η προ-πρωινή γεύση πριν την νηστεία) αποτελεί μέρος της κοινωνικής και φιλανθρωπικής πρακτικής.

Η ανατολή και η δύση του ηλίου: Το Ραμαζάνι είναι συνδεδεμένο με την ακριβή ώρα της ανατολής και της δύσης του ηλίου, που σηματοδοτεί την αρχή και το τέλος της νηστείας κάθε μέρα. Αυτό δημιουργεί μια ξεχωριστή σχέση με το χρόνο και ενδυναμώνει τη σύνδεση με τη φύση και τον Θεό.

Η σημασία του Ραμαζανιού για τις γυναίκες και τα παιδιά: Οι γυναίκες και τα παιδιά συμμετέχουν στο Ραμαζάνι με διαφορετικούς τρόπους, ανάλογα με την ηλικία και την υγεία τους. Στην παράδοση, οι έγκυες γυναίκες, οι θηλάζουσες μητέρες, οι ασθενείς και οι ταξιδιώτες έχουν εξαιρέσεις από τη νηστεία, αλλά ορισμένες φορές επιθυμούν να συμμετέχουν σε άλλες πνευματικές δραστηριότητες, όπως η προσευχή και η φιλανθρωπία.

Η πολιτιστική διάσταση του Ραμαζανιού: Το Ραμαζάνι δεν είναι μόνο θρησκευτική γιορτή, αλλά και πολιτιστική. Πολλές χώρες έχουν τις δικές τους παραδοσιακές συνταγές και έθιμα που σχετίζονται με το Ιφτάρ και το Σαχούρ. Αυτά τα έθιμα επηρεάζουν τις κοινωνικές και οικογενειακές συναντήσεις και την ατμόσφαιρα του μήνα.

Ο ρόλος της μουσικής και των τελετουργιών: Ανάλογα με τις πολιτιστικές περιοχές, μεγάλη σημασία έχει η μουσική καθώς και τα τελετουργικά έθιμα που συνοδεύουν το Ραμαζάνι, όπως οι ειδικές νυχτερινές εκδηλώσεις, η ανάγνωση του Κορανίου ή η παρακολούθηση διαθρησκειακών εκδηλώσεων.