Ψηφιακές παρέες: Η νέα «matrix» πραγματικότητα που ζουν τα παιδιά μας - Ποιοι είναι οι κίνδυνοι

Από το «παιδάκι θέλεις να γίνουμε φίλοι», φτάσαμε στο αίτημα φιλίας και από τις κοινωνικές συναναστροφές δια ζώσης, φτάσαμε στις ψηφιακές παρέες! Νέα ήθη και έθιμα, νέα πραγματικότητα για τα παιδιά μας. Μια πραγματικότητα «matrix», που σίγουρα κρύβει κινδύνους, σε κάθε περίπτωση όμως, θα πρέπει να την αποδεχθούμε, εξηγεί μέσω του Flash.gr, η κυρία Αλεξάνδρα Καππάτου, ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος…

«Οι γονείς πρέπει καταρχάς να ενημερώνονται, γιατί πολλές φορές δεν γνωρίζουν για τους διαδικτυακούς φίλους και δεν μπορούν και να το καταλάβουν όλο αυτό. Είναι μια πραγματικότητα που δεν πρέπει να την αγνοούμε, αλλά μόνον η ενημέρωση και η εκπαίδευση στην ψηφιακή τεχνολογία, μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά. Γιατί τα παιδιά δεν έχουν αίσθηση του κινδύνου, ωστόσο έχουν ανάγκη να μπορούν να ανήκουν, σε μια -έστω και ψηφιακή- ομάδα. Είναι ένα κοινωνικό πλαίσιο αυτό. Και μάλιστα αν τα πάνε και καλά σε αυτό που μοιράζονται, (π.χ. στο παιχνίδι), αισθάνονται μεγάλη περηφάνεια.

Αν λοιπόν οι γονείς έχουν ενημερωθεί γι αυτή τη νέα πραγματικότητα, θα μπορούν ν’ αναλάβουν καλύτερα τον γονεϊκό τους ρόλο και σε αυτό το κομμάτι. Θα ξέρουν τι γίνεται, τι κάνουν τα παιδιά τους . Είναι σημαντικό να γνωρίζουν ποιες είναι οι διαδικτυακές δραστηριότητες τους. Όταν για παράδειγμα τους μιλήσουν γι αυτούς τους φίλους, θα πρέπει να τ΄ ακούσουν, να τα διαβεβαιώσουν ότι είναι δίπλα τους για ό,τι τους συμβεί κι έχουν ανάγκη, αφού όμως πρώτα τα έχουν εκπαιδεύσει. Από εκεί ξεκινάμε.»

Οι παρέες τώρα πια, τις περισσότερες φορές είναι πολυπολιτισμικές. Κυρίως όταν το παιδί είναι στην εφηβεία και οργανώνει τον κύκλο του στις πλατφόρμες ηλεκτρονικών παιχνιδιών, αλλά και μέσω των social media. Ένας ψηφιακός φίλος από την Αμερική, άλλος από την Αυστραλία, ένας τρίτος από τη Βουλγαρία, ένας ακόμη από την Αγγλία και φυσικά αρκετοί από κάθε γωνιά της Ελλάδας. Είναι όμως πάντα αυτό που φαίνεται; Ένα τσούρμο συνομήλικα παιδιά μ’ ένα κοινό ενδιαφέρον, όπως το online παιχνίδι; Ποιοι είναι οι κίνδυνοι και τι πρέπει να προσέχουν οι γονείς, μας απαντά η κυρία Καππάτου…

• «Το βασικότερο είναι να ελέγχουμε την ταυτότητα του άλλου παιδιού. Να βεβαιωνόμαστε δηλαδή ότι πρόκειται όντως για συνομήλικο. Γιατί μπορεί π.χ. πίσω από ένα άτομο που εμφανίζεται ως έφηβος, να είναι ένα άτομο μεγάλης ηλικίας, που μπορεί να παίζει ηλεκτρονικά μαζί με το παιδί μας ή μπορεί να έχει εντοπίσει στην παρέα του ένα παιδί που μπορεί να είναι μοναχικό ή αντιθέτως πολύ ανοιχτό στις επαφές και να το προσεγγίσει -δήθεν- με πολύ καλοσύνη και κατανόηση, αλλά να αρχίσει έτσι να το επηρεάζει.
• Επίσης, αυτό που έχω δει σε αρκετές περιπτώσεις, είναι ότι κάποια στιγμή κι ενώ τα παιδιά έχουν αρχίσει να δένονται, κυρίως τα εσωστρεφή, μπορεί κάποιο από αυτά ν’ απομακρυνθεί ξαφνικά.
• Έχω επίσης δει άλλες περιπτώσεις με παιδιά που ενώ βρίσκονται στην άλλη πλευρά του κόσμου, να έχουν κάποιες δυσκολίες ψυχολογικές κι όλο αυτό να επηρεάζει τα μέλη της ψηφιακής παρέας. Δηλαδή μπορεί τα παιδιά ή να εισπράττουν απογοήτευση ή να έχουν μια κακή επιρροή.
• Η κακή επιρροή είναι οι διάφορες συμπεριφορές που μπορεί να επιδεικνύουν τα άτομα αυτά, οι online φίλοι και είναι ένα βασικό κομμάτι που πρέπει να το έχουν όλοι υπόψιν τους.
• Μια άλλη κατάσταση που δεν πρέπει να αγνοούμε, είναι ότι πολλές φορές παρασύρονται μέσα απ’ όλη αυτή τη διαδικασία. Χάνουν πολύ χρόνο και δυσκολεύονται να τον διαχειριστούν. Δηλαδή μπορεί τα παιδιά να παίζουν ή ακόμα και να συνομιλούν μέχρι πολύ αργά το βράδυ, γιατί μπορεί η παρέα να έχει και άτομα από Αμερική, από Καναδά κι έτσι να καταλήγουν να κοιμούνται 2-3 τα ξημερώματα. Αυτό όμως έχει ως συνέπεια να επιβαρύνεται η ξεκούραση τους, ο ύπνος τους και η απόδοσή τους στο σχολείο.
• Φυσικά υπάρχει ο κίνδυνος του εθισμού στις διαδικτυακές δραστηριότητες, γι αυτό θα πρέπει να μπουν κανόνες ώστε να μην καταπατά το παιδί τα όρια. Για εμένα είναι πολύ βασική η οριοθέτηση να μπαίνει από νωρίς. Έτσι οι γονείς θα γνωρίζουν και πότε τα παιδιά τους χρησιμοποιούν τις διάφορες ψηφιακές συσκευές αλλά και θα μπορούν να τα διδάσκουν τον σωστό τρόπο, ώστε να είναι ασφαλή.
• Ενώ ένα βασικό κομμάτι είναι ότι τα παιδιά συγκρίνονται με τους άλλους. Δηλαδή συγκρίνονται με τη ζωή των φίλων που έχουν αποκτήσει on line. Κι αυτό είναι που πρέπει να προσέξουμε, γιατί μπορεί μέσα από αυτή τη σύγκριση να εντρυφήσουν και σε άλλα πράγματα, επικίνδυνα όμως. Όπως ουσίες ή challenges κλπ. Γι αυτό χρειάζεται οι γονείς να είναι σε ετοιμότητα.

Ποια είναι τα οφέλη που μπορεί ν’ αποκομίσει το παιδί από μια διαδικτυακή παρέα

Σε κάθε περίπτωση, η απαγόρευση δεν βοηθά. Αυτό που βοηθά είναι η επικοινωνία μαζί μας, η εκπαίδευση καθώς και η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, μας λέει η γνωστή ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος. Όταν για παράδειγμα, ένα παιδί μας πει ότι έχει κάποιον διαδικτυακό φίλο, θα πρέπει να καθίσουμε μαζί του, να συζητήσουμε, να δούμε τι κοινά στοιχεία έχουν, πώς γνωρίστηκαν, τι είδους επικοινωνία υπάρχει, τι γνωρίζουν τελικά γι αυτό το παιδί, ενώ καλό είναι σταδιακά, να τα βάλουμε και στη διαδικασία να αποκτήσουν την απαραίτητη κριτική σκέψη. Γιατί για τα παιδιά αυτών των ηλικιών -ειδικά στην αρχή της εφηβείας- υπάρχει το άσπρο και το μαύρο. Δεν υπάρχει το γκρίζο. Και είναι το διάστημα που αναπτύσσεται η κριτική τους σκέψη…

«Μέσα από αυτή τη διαδικασία τα παιδιά περνούν όμορφα κάποιες στιγμές ενώ μαθαίνουν πως λειτουργεί ο κόσμος, μαθαίνουν να συνεργάζονται μεταξύ τους και να συνεργάζονται και σε ομάδα. Άρα λοιπόν, έχουν μια μεγάλη δυνατότητα. Να επικοινωνήσουν με συνομήλικους που μπορεί να βρίσκονται σε όλες τις πλευρές του πλανήτη και να μάθουν διάφορα πράγματα, να κατανοήσουν την έννοια της πολυπολιτισμικότητας και να ενισχύσουν την κοινωνικότητά τους έστω και με αυτόν τον τρόπο. Την online κοινωνικότητά τους .

Επίσης, πολύ σημαντικό είναι ότι τα παιδιά μέσα από τον online φίλο, αισθάνονται ότι ανήκουν. Νιώθουν ότι είναι παρέα. Το αισθάνονται σαν να είναι πραγματικότητα όλο αυτό. Υπάρχει αυτή η αίσθηση της κοινότητας που την έχουν ανάγκη και κυρίως για εσωστρεφή παιδιά είναι πολύτιμη αυτή η αίσθηση που νιώθουν κι αποτελεί κι ένα κίνητρο γι αυτά.»

Ο στόχος μας θα πρέπει να είναι η ισορροπία ανάμεσα στην καλή κοινωνική τους ζωή, στις επαφές δηλαδή με τον «κανονικό» κόσμο και στις ψηφιακές παρέες που μπορεί να δημιουργήσουν. Το σημαντικό, τονίζει η κυρία Καππάτου, είναι να έχουμε τόσο καλή επικοινωνία μαζί τους, ώστε να μπορούν να μας εκμυστηρευθούν ό,τι τα απασχολεί. Αυτό θα λειτουργήσει ως δικλείδα ασφαλείας στις διάφορες προκλήσεις της εποχής μας και μια από αυτές είναι και οι online φίλοι.