Η ανήλικη βία «γεννά» φοβισμένους και ανασφαλείς γονείς - Ειδικός συμβουλεύει

Πολεμικές τέχνες, εφαρμογές που δείχνουν την ακριβή τοποθεσία που κινείται το παιδί τους, περιορισμένες και ελεγχόμενες έξοδοι και πάει λέγοντας. Την εποχή που τα περιστατικά βίας και παραβατικότητας ανηλίκων έχουν καταλάβει το δικό τους χώρο στο καθημερινό δελτίο συμβάντων, υπάρχουν και γονείς που όχι απλώς δεν είναι αδιάφοροι, αλλά που νιώθουν την ανάγκη να γίνουν υπερπροστατευτικοί. Γονείς που περνούν στην άλλη όχθη. Αυτή του φόβου, μας λέει χαρακτηριστικά η κυρία Αλεξάνδρα Καππάτου, ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος...

«Υπάρχει πια και η άλλη κατηγορία των γονέων στους οποίους δεν αναφερόμαστε και η οποία τείνει να γίνει η πλειοψηφία των γονέων που μεγαλώνουν παιδιά στην εφηβεία. Γονείς που αντιλαμβάνονται ότι ζούμε σ’ έναν κόσμο που είναι γεμάτο παγίδες και κινδύνους -και δη εχθρικό σε αρκετές περιπτώσεις- με κίνδυνο όμως να περάσουν στα παιδιά τους αυτή την αγωνία και την ανησυχία την οποία έχουν.

Και είναι γεγονός ότι με όλες αυτές τις καταστάσεις που έρχονται στην επιφάνεια, οι γονείς είναι αναστατωμένοι, φοβούνται και έχουν μεγάλη ανασφάλεια για τα παιδιά τους και για τις εξόδους τους. Αλλά και τα ίδια τα παιδιά φοβούνται, δηλαδή και αυτά έχουν μια γενικευμένη ανασφάλεια… Που θα πάνε, να είναι κάπου όλα μαζί κλπ. Αυτά τους λένε οι γονείς τους άλλωστε, στην προσπάθεια τους να τα προστατεύσουν και να προλάβουν. Δηλαδή βλέπουμε ότι πλέον οι γονείς, έχουν περάσει δυστυχώς στην άλλη πλευρά της όχθης που είναι ανασφαλείς και φοβισμένοι, ιδιαίτερα για το τι μπορεί να συμβεί αν το παιδί βγει έξω ή όταν πηγαίνει στο σχολείο. Αυτό δυστυχώς είναι η άλλη πτυχή του νομίσματος.»

Η Άννα Π. είναι μητέρα ενός αγοριού 15 ετών κι όπως μας λέει, είναι ιδιαίτερα προβληματισμένη με όλα όσα συμβαίνουν σε και από παιδιά, συνομήλικα με το γιο της... «Φροντίζω όταν βγαίνει, να τον πηγαίνω εγώ με το αυτοκίνητό μου κοντά στο μαγαζί που έχει κανονίσει να βγει με τους φίλους του και όταν θέλει να φύγει, πηγαίνω και τον παίρνω. Μάλιστα, πριν από τέσσερα χρόνια αποφασίσαμε με το σύζυγό μου, να τον γράψουμε σε σχολή πολεμικών τεχνών, για να είναι σε θέση να προστατεύσει τον εαυτό του, αν αυτό χρειαστεί» τονίζει. Την ίδια αγωνία μοιράζεται και η Δέσποινα Γ., μητέρα μιας έφηβης που πηγαίνει στην τρίτη γυμνασίου… «Εδώ και δύο χρόνια, συμβαίνουν διάφορα περιστατικά στο σχολείο του παιδιού και στην περιοχή μας γενικότερα. Της έχω πει πως το κινητό -παρά τις απαγορεύσεις- θα το έχει επάνω της, κλειστό, σε περίπτωση που χρειαστεί να μας καλέσει. Να σκεφτείτε πως όταν βγαίνει, πηγαίνουμε κι εμείς σε διπλανά μαγαζιά, για να αισθανόμαστε πιο ήρεμοι.»

Είναι όμως αυτή η αγωνία γόνιμη ή μήπως υποβόσκουν άλλοι κίνδυνοι για τη σωστή ανάπτυξη του παιδιού; Η κυρία Καππάτου, εξηγεί μέσω του Flash.gr.

«Αυτό δεν είναι καλός οδηγός, δηλαδή πάμε από το ένα άκρο στο άλλο. Εμείς θέλουμε παιδιά τα οποία νιώθουν ότι είναι ασφαλή, ότι βγαίνουν έξω και μπορούν να εμπιστευθούν ό,τι συμβαίνει στους γονείς τους. Άλλο εμπιστεύομαι πράγματα στον γονιό μου και άλλο ο γονιός μου, μου μεταφέρει το φόβο του. Γιατί υπάρχει μεγάλη περίπτωση να κάνω περισσότερα λάθη. Άρα λοιπόν, όλη αυτή η υπερπροστασία μετατρέπεται και σε υπερ-έλεγχο.

Και μπορεί να δημιουργήσει μια συγχωνευτική σχέση με το παιδί, ενώ εμείς στην εφηβεία θέλουμε το παιδί να μπορεί να αναπτύξει την προσωπική του ταυτότητα και να μπορεί σιγά σιγά να λειτουργεί αυτόνομα. Φανταστείτε όλοι οι γονείς που έχουμε ένα παιδί στην εφηβεία, ανάλογα σε ποια τάξη είναι, σε 3-4-5 χρόνια αυτό το παιδί θα είναι ενήλικο. Είναι συνεπώς η τελευταία φάση και ουσιαστικότατη, της διαπαιδαγώγησης που έχουμε στο παιδί μας, που καλούμαστε να του δώσουμε νέες καθοδηγητικές δεξιότητες όταν το παιδί τις χρειάζεται. Να αναπτύξουμε διάλογο μαζί του και να μην του περάσουμε το μήνυμα ότι ζει σε έναν κόσμο που είναι φοβισμένος, σε έναν κόσμο που είναι εχθρικός. Αυτό νομίζω ότι δεν είναι αλήθεια. Υπάρχει ένας κόσμος με πολλές προκλήσεις και παγίδες, με πράγματα τα οποία μπορεί να είναι επικίνδυνα και το να μπορέσουμε να εντρυφήσουμε στο παιδί μας, είναι πολύ σημαντικό.»

«Αν τους μεταφέρουμε το φόβο μας, δεν θα μπορούν να διαχειριστούν τις προκλήσεις βίας»

Η αγωνία που έχουν αυτοί οι γονείς είναι αν αυτός ο τρόπος ανατροφής και διαπαιδαγώγησης, μπορεί να οδηγήσει τελικά τα παιδιά τους, στο «μονοπάτι» του θύματος… Η απάντηση μας λέει η γνωστή ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος, είναι πολύ σχετική. Το σίγουρο πάντως είναι πως υπάρχει ο κίνδυνος, να μην είναι σε θέση να διαχειριστούν διάφορες καταστάσεις που θα παρουσιαστούν στο δρόμο τους…

«Ωραίο ερώτημα, αλλά είναι και πολύ σχετική η απάντηση, γιατί εξαρτάται τι σημαίνει φοβισμένα παιδιά. Όταν έχω παιδιά τα οποία είναι ανασφαλή που τρέμουν να βγουν έξω, εμείς οι γονείς τους μεταφέρουμε το φόβο μας και είναι πολύ πιθανό να μην είναι σε θέση να διαχειριστούν περιστατικά ή προκλήσεις που μπορεί να παρουσιαστούν στον έξω κόσμο. Είτε αυτά είναι προκλήσεις βίας, είτε είναι προκλήσεις άλλων πραγμάτων γιατί θα είναι φοβισμένα κι ένα παιδί το οποίο είναι φοβισμένο, μπορεί να πάει πίσω και η ανάπτυξή του και επίσης η σχέση του με τα συνομήλικα παιδιά. Δηλαδή τα άλλα παιδιά μπορεί να λειτουργήσουν διαφορετικά, να προχωρήσουν και το δικό μας να μείνει πίσω. Εμείς τι θέλουμε; Παιδιά τα οποία να έχουν ισότιμες σχέσεις με τους συνομηλίκους τους, ενημερωμένα όμως και τα οποία έχουν άνεση να μας πουν ακόμα και αυτό που δεν μας αρέσει.»

Πώς είναι λοιπόν δυνατόν, σ’ ένα περιβάλλον γεμάτο προκλήσεις, να χτίσει κανείς μια γερή σχέση με τα παιδιά του στην κρίσιμη φάση της εφηβείας και όχι μόνο; Επικοινωνία, εμπιστοσύνη, ενημέρωση είναι οι λέξεις κλειδιά, μας λέει η κυρία Αλεξάνδρα Καππάτου…

«Εγώ θα έλεγα να είμαστε ψύχραιμοι. Να μη μεταφέρουμε την ανησυχία και την αγωνία μας στα παιδιά.

• Να δείχνουμε στα παιδιά μας ότι τα εμπιστευόμαστε
• Να έχουμε ανοιχτό το δίαυλο της επικοινωνίας. Να συζητούμε μαζί τους, χωρίς να τους κάνουμε ανάκριση. Να τους δίνουμε την ευκαιρία να μάθουν να μιλάνε για οτιδήποτε αισθάνονται, για ό,τι θέλουν να μοιραστούν μαζί μας και εμείς να είμαστε έτοιμοι να τα ακούσουμε χωρίς να μπούμε στη διαδικασία του ατελείωτου κηρύγματος. Να το ρωτήσουμε το παιδί μας, τι θα έκανε, πώς αισθάνθηκε, πώς του φάνηκε…Δηλαδή να του κάνουμε κάποιες ερωτήσεις που μπορεί να το διευκολύνουν να μιλήσει, να εκμυστηρευτεί και να του «πετάξουμε» φυσικά ότι το εμπιστευόμαστε. Ο στόχος των συζητήσεων είναι να ευαισθητοποιήσουμε τα παιδιά μας στις διάφορες παγίδες που μπορεί να συναντάνε γενικότερα, μέσα από την καθημερινότητά τους. Με τις καθημερινές τους εμπειρίες.
• Επίσης δεν θα ήταν κακό να κάνουμε συζητήσεις και με άλλους γονείς, να μπορούμε να ανταλλάξουμε τις απόψεις μας, τις εμπειρίες μας. Κάποιος άλλος γονιός μπορεί να μας δώσει μια νέα διάσταση.
• Να διαβάζουμε αρκετά, να ενημερωνόμαστε για το πώς είναι η εφηβεία, να μελετάμε.
• Κι όταν βλέπουμε ότι το παιδί μας παρουσιάζει κάποια συμπτώματα που μας δυσκολεύουν, πρέπει να ζητάμε βοήθεια από τους ειδικούς.

Πρέπει να σκεφτόμαστε δηλαδή, με γνώμονα το πώς θα μάθουν να αυτορυθμίζονται, γιατί η αυτορρύθμιση είναι το βασικό στοιχείο που θα μπορέσει να τα βοηθήσει και θα τα συνοδεύσει στην ενηλικίωσή τους όταν αυτό συμβεί.»