«Πονοκέφαλος» για Πούτιν οι εξαγγελίες Τραμπ: Η ανησυχία για την οικονομία και ο πόλεμος

Ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν ανησυχεί όλο και περισσότερο για τις στρεβλώσεις στην πολεμική οικονομία της Ρωσίας, καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ πιέζει για ένα τέλος στον πόλεμο στην Ουκρανία, δήλωσαν στο Reuters πέντε πηγές με γνώση της κατάστασης.

Χάρη στις εξαγωγές πετρελαίου, αερίου και μεταλλευμάτων, η οικονομία της Ρωσίας αναπτύχθηκε σθεναρά τα τελευταία δύο χρόνια παρά τους πολλούς γύρους δυτικών κυρώσεων που επιβλήθηκαν μετά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία το 2022.

Όμως η εγχώρια δραστηριότητα εμφανίζεται καταπονημένη τους τελευταίους μήνες λόγω των ελλείψεων εργατικού δυναμικού και των υψηλών επιτοκίων που αυξήθηκαν προκειμένου να αντιμετωπιστεί ο πληθωρισμός, ο οποίος έχει επιταχυνθεί λόγω των στρατιωτικών δαπανών που έχουν φθάσει σε ύψη ρεκόρ.

Αυτό έχει συμβάλει ώστε να δημιουργηθεί η άποψη σε ένα τμήμα της ρωσικής ελίτ ότι μια διευθέτηση, έπειτα από διαπραγματεύσεις, του πολέμου είναι επιθυμητή, σύμφωνα με δύο από τις πηγές που είναι εξοικειωμένες με τον τρόπο σκέψης του Κρεμλίνου.

Ο Τραμπ, που επέστρεψε τη Δευτέρα στον Λευκό Οίκο, έχει υποσχεθεί να τελειώσει γρήγορα τον πόλεμο στην Ουκρανία, τον μεγαλύτερο στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Αυτήν την εβδομάδα, είπε πως επιπρόσθετες κυρώσεις, καθώς και δασμοί, σε βάρος της Ρωσίας είναι πιθανοί εκτός αν ο Πούτιν διαπραγματευθεί, προσθέτοντας πως η Ρωσία βαίνει προς «μεγάλους μπελάδες» στην οικονομία.

«Στριμώχνουν» τον Πούτιν οι ανησυχίες για την οικονομία

Η έκταση των ανησυχιών του Πούτιν για την οικονομία, τις οποίες περιγράφουν οι πηγές, και η επίδρασή τους στις απόψεις στο εσωτερικό του Κρεμλίνου για τον πόλεμο, τεκμηριώνονται εδώ για πρώτη φορά.

Το Reuters έχει μεταδώσει προηγουμένως πως ο Πούτιν είναι έτοιμος να συζητήσει επιλογές για κατάπαυση του πυρός με τον Τραμπ, όμως τα εδαφικά κέρδη της Ρωσίας στην Ουκρανία θα πρέπει να αναγνωριστούν και η Ουκρανία θα πρέπει να εγκαταλείψει την προσπάθειά της να γίνει μέλος της υπό την ηγεσία των ΗΠΑ στρατιωτικής συμμαχίας του ΝΑΤΟ.

Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ, απαντώντας σε ερώτηση για τις πληροφορίες του Reuters, παραδέχθηκε πως υπάρχουν «προβληματικοί παράγοντες» στην οικονομία, αλλά είπε πως αυτή αναπτύσσεται με υψηλούς ρυθμούς και μπορεί να ανταποκριθεί σε «όλες τις στρατιωτικές απαιτήσεις», καθώς και στις κοινωνικές ανάγκες.

«Υπάρχουν προβλήματα, όμως, δυστυχώς, τα προβλήματα συντροφεύουν τώρα σχεδόν όλες τις χώρες του κόσμου», είπε. «Η κατάσταση αξιολογείται ως σταθερή και υπάρχει ένα ασφαλές περιθώριο».

Η οικονομία της Ρωσίας, που ανέρχεται σε 2,2 τρισ. δολάρια, έδειχνε μέχρι πρόσφατα αξιοσημείωτη αντοχή στη διάρκεια του πολέμου, και ο Πούτιν έχει επαινέσει ανώτατους οικονομικούς και επιχειρηματικούς αξιωματούχους για την παράκαμψη των πιο αυστηρών κυρώσεων που έχουν επιβληθεί ποτέ σε μια μεγάλη οικονομία.

Μετά τη συρρίκνωσή του το 2022, το ΑΕΠ της Ρωσίας αυξήθηκε με πιο γρήγορο ρυθμό από εκείνον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών το 2023 και το 2024. Φέτος, ωστόσο, η κεντρική τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπουν ρυθμό ανάπτυξης μικρότερο του 1,5%, αν και η κυβέρνηση προβάλλει μια ελαφρώς πιο ρόδινη προοπτική.

Ο πληθωρισμός πλησιάζει διψήφιο ποσοστό παρά την αύξηση του βασικού επιτοκίου από την κεντρική τράπεζα στο 21% τον Οκτώβριο.

«Οι στόχοι του πολέμου έχουν επιτευχθεί»

Πέρυσι, η Ρωσία κατέγραψε τα πιο σημαντικά εδαφικά κέρδη της από τις πρώτες ημέρες του πολέμου και τώρα ελέγχει σχεδόν το ένα πέμπτο της Ουκρανίας.

Ο Πούτιν πιστεύει πως οι πιο κρίσιμοι στόχοι του πολέμου έχουν ήδη επιτευχθεί, περιλαμβανομένου του ελέγχου εδάφους που συνδέει την ηπειρωτική Ρωσία με την Κριμαία, και της αποδυνάμωσης του ουκρανικού στρατού, δήλωσε μία από τις πηγές που είναι εξοικειωμένη με τον τρόπο σκέψης του Κρεμλίνου.

Ο Ρώσος πρόεδρος παραδέχεται επίσης την πίεση που ασκεί ο πόλεμος στην οικονομία, δήλωσε η πηγή, που κάνει λόγο για «πραγματικά μεγάλα προβλήματα» όπως η επίδραση των υψηλών επιτοκίων στις μη στρατιωτικές εταιρίες και τη βιομηχανία. Η Ρωσία αύξησε τις αμυντικές δαπάνες στο μετασοβιετικό υψηλό του 6,3% του ΑΕΠ φέτος, που ισοδυναμεί με το ένα τρίτο του προϋπολογισμού. Οι δαπάνες είναι πληθωριστικές. Μαζί με τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού σε περίοδο πολέμου, έχουν οδηγήσει σε αύξηση των μισθών.

Επιπλέον, η κυβέρνηση έχει επιδιώξει υψηλότερα φορολογικά έσοδα προκειμένου να μειώσει το δημοσιονομικό έλλειμμα.

Η ανησυχία του Πούτιν

Η δυσφορία του Πούτιν ήταν εμφανής σε μια συνάντηση στο Κρεμλίνο με επικεφαλής επιχειρήσεων το απόγευμα της 16ης Δεκεμβρίου, όπου επέπληξε ανώτατους οικονομικούς αξιωματούχους, σύμφωνα με δύο από τις πηγές, που έχουν γνώση των συζητήσεων για την οικονομία στο Κρεμλίνο και στην κυβέρνηση.

Μία από τις πηγές, που ενημερώθηκε μετά τη συνάντηση, είπε πως ο Πούτιν ήταν εμφανώς δυσαρεστημένος αφού άκουσε ότι οι ιδιωτικές επενδύσεις μειώνονται λόγω του πιστωτικού κόστους.

Το Κρεμλίνο έδωσε στη δημοσιότητα τα εισαγωγικά σχόλια του Πούτιν όπου επαινεί τις επιχειρήσεις αλλά δεν κατονόμασε κανέναν από τους συμμετέχοντες εκ μέρους των εταιριών στην κυρίως κεκλεισμένων των θυρών συνάντηση. Το Ρόιτερς επιβεβαίωσε με μία πηγή πως η επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας Ελβίρα Ναμπιουλίνα δεν ήταν παρούσα.

Η Ναμπιουλίνα αντιμετωπίζει πιέσεις να μην αυξήσει περαιτέρω τα επιτόκια από δύο από τους πιο ισχυρούς τραπεζίτες της Ρωσίας -- τον πρώην προϊστάμενό της, τον διευθύνοντα σύμβουλο της Sberbank Τζέρμαν Γκρεφ και τον διευθύνοντα σύμβουλο της VTB Αντρέι Κοστίν -- που φοβούνται πως η Ρωσία βαίνει προς στασιμοπληθωρισμό, δήλωσε μία πηγή με γνώση των συζητήσεων για την οικονομία.

Η Ναμπιουλίνα, ο Γκρεφ και ο Κοστίν δεν απάντησαν αμέσως σε αιτήματα για σχόλια.

Ναμπιουλίνα

Η Ελβίρα Ναμπιουλίνα, πρώην οικονομική σύμβουλος του Πούτιν που διετέλεσε επίσης υπουργός Οικονομίας, είναι μία από τις πιο ισχυρές γυναίκες στη Ρωσία: είναι επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας από τον Ιούνιο του 2013 και τρεις από τις πηγές είπαν πως ο Πούτιν την εμπιστεύεται.

Μόλις μερικές εβδομάδες αφότου έστειλε στρατεύματα στην Ουκρανία το 2022, ο Πούτιν πρότεινε στη Ναμπιουλίνα τρίτη θητεία ως επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας. Η θητεία της λήγει το 2027.

Οι υποστηρικτές της λένε πως οι επικριτές παραλείπουν την υποκείμενη αιτία του πληθωρισμού --τις τεράστιες δαπάνες για τον πόλεμο-- και λένε πως, χωρίς αυτήν, η οικονομική σταθερότητα θα κινδύνευε.

Ορισμένοι βουλευτές έχουν ζητήσει να αντικατασταθεί, κάτι που δεν είναι πιθανό, σύμφωνα με δύο από τις πηγές.

«Κανείς σε μια τέτοια κατάσταση δεν θα άλλαζε τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας», δήλωσε μία από τις πηγές, που γνωρίζει σχετικά με τις συζητήσεις για την οικονομία. «Η αυθεντία της Ναμπιουλίνα είναι αδιαμφισβήτητη, ο πρόεδρος την εμπιστεύεται».