Πέντε μύθοι που σχετίζονται με τον ύπνο και μπορεί να σας κρατούν ξύπνιους τη νύχτα

Όλοι αναζητούμε καλύτερο ύπνο με το που πέσουμε στο κρεβάτι μετά από μια δύσκολη ημέρα. Πόσοι όμως έχουμε βρει το «κλειδί» για να βελτιώσουμε την ποιότητα του ύπνου μας;

Το σίγουρο είναι ότι έχουν επικρατήσει ορισμένοι μύθοι που σχετίζονται με τον ύπνο: από την «εκπαίδευση» του σώματος ώστε να χρειάζεται λιγότερος ύπνος μέχρι τις επιπτώσεις της άσκησης πριν πάρουμε τη θέση μας στο κρεβάτι. Χωρίς να έχουμε σκοπό να υποκαταστήσουμε τις επαγγελματικές ιατρικές συμβουλές, παραθέτουμε στη συνέχεια πέντε μύθους που σχετίζονται με τον ύπνο.

Μύθος 1: Μπορείτε να εκπαιδεύσετε το σώμα σας να χρειάζεται λιγότερο ύπνο

Συχνά ακούμε για αξιόλογους καλλιτέχνες, ομιλητές και πολιτικούς που μείωσαν το χρόνο ύπνου τους σε έξι ώρες ή και λιγότερο και εξακολουθούν να είναι σε θέση να πετύχουν όλα τα πράγματα που τους έκαναν αξιοσημείωτους. Αν και έχουν υπάρξει ορισμένοι ειδικοί που προωθούν την εκπαίδευση του εαυτού σας να λειτουργεί με λιγότερο ύπνο, αυτό δεν είναι το ίδιο με το να χρειάζεστε λιγότερο. Επειδή μπορείτε να το κάνετε, δεν σημαίνει ότι πρέπει να το κάνετε. Οι περισσότεροι από εμάς εξακολουθούν να χρειάζεται να θέτουμε τον ύπνο ως προτεραιότητα (ή τουλάχιστον να προσπαθούμε). Όπως είναι κατανοητό, ο τρόπος ζωής όλων μας -ιδίως το πρόγραμμα εργασίας- δεν διευκολύνει την επίτευξη των συνιστώμενων επτά έως εννέα ωρών ύπνου, αλλά η ελπίδα να ευδοκιμήσουμε με λιγότερες ώρες είναι όνειρο απατηλό και μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερα προβλήματα υγείας.

Μύθος 2: Η λήψη μελατονίνης δεν μπορεί να σας βοηθήσει να αποκοιμηθείτε

Η μελατονίνη, μια ορμόνη που παράγει φυσικά το σώμα σας, λειτουργεί με τον κιρκάδιο ρυθμό σας για να σηματοδοτήσει στον εγκέφαλό σας ότι είναι ώρα για ύπνο. Όμως ο κιρκάδιος ρυθμός σας είναι ευαίσθητος, οπότε, παρόλο που ένα ξενύχτι μπορεί να μοιάζει με τίποτα, ο φυσικός ρυθμός ύπνου-αφύπνισης μπορεί να ανατραπεί. Αυτό είναι το σημείο όπου ένα συμπλήρωμα μελατονίνης μπορεί να βοηθήσει. Αυτό που οι άνθρωποι συχνά κάνουν λάθος σχετικά με τη μελατονίνη είναι ότι, ενώ πρόκειται για ένα βοήθημα ύπνου, δεν αποτελεί συνταγή για την αντιμετώπιση της αϋπνίας. Η συμπληρωματική μελατονίνη μπορεί να βοηθήσει όταν δυσκολεύεστε να φτιάξετε ένα πρόγραμμα ύπνου. Η μελατονίνη (τόσο το είδος που δημιουργεί ο οργανισμός σας φυσικά όσο και η συμπληρωματική) δεν σας βγάζει νοκ άουτ όπως μπορεί να κάνει ένα υπνωτικό χάπι, αλλά μπορεί να προσφέρει αποτελέσματα που προκαλούν ύπνο όταν περιστασιακά έχετε πρόβλημα να πέσετε ή να παραμείνετε στον ύπνο. Η δουλειά της μελατονίνης είναι να προετοιμάζει το σώμα σας για ύπνο, παρόμοια με την αποφυγή του μπλε φωτός ή τη δημιουργία ενός σκοτεινού περιβάλλοντος για την προώθηση της υπνηλίας. Συμβουλευτείτε πάντα το γιατρό σας προτού προσθέσετε ένα βοήθημα ύπνου στη ρουτίνα σας - δεν μπορεί κάθε συμπλήρωμα να ταιριάζει στον τρόπο ζωής σας (ή να ταιριάζει με τις τρέχουσες συνταγές σας).

Μύθος 3: Μπορείτε να «προλάβετε» να κοιμηθείτε το Σαββατοκύριακο

Αυτός ο ισχυρισμός συζητείται εδώ και χρόνια και η ετυμηγορία συνεχίζει να ταλαντεύεται, αλλά η πιο μακροχρόνια πεποίθηση είναι ότι, όχι, δεν μπορείτε να «ξεπληρώσετε» το... χρέος σας στον ύπνο «καλύπτοντας» το κενό σας σε μια ημέρα ρεπό. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν κάποια οφέλη από το να κοιμάστε όταν μπορείτε, αλλά αυτού του είδους το ακανόνιστο πρόγραμμα ύπνου μπορεί να μην είναι το πιο ωφέλιμο ως μακροπρόθεσμο σχέδιο. Αν και το να προλάβετε μερικές επιπλέον ώρες το πρωί της Κυριακής μπορεί να είναι αποτελεσματικό με κάποιους τρόπους (π.χ. ανακούφιση από την υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας), δεν θα εξαλείψει απαραίτητα τις άλλες μακροπρόθεσμες παρενέργειες της στέρησης ύπνου. Γιατί; Αν παλεύετε με τον ύπνο, πιθανότατα κοιμάστε λιγότερο από όσο χρειάζεστε κάθε βράδυ, κάτι που θα ήταν φυσικά αδύνατο να αναπληρώσετε με μερικές επιπλέον ώρες μια φορά την εβδομάδα. Η επένδυση σε ένα σταθερό πρόγραμμα ύπνου κατά τη διάρκεια της εβδομάδας αξίζει τον κόπο, αλλά ένας μεσημεριανός υπνάκος είναι μια ασφαλής επιλογή αν αισθάνεστε κουρασμένοι, ακόμη και μετά από τουλάχιστον επτά ώρες ύπνου. Παρόλα αυτά, όσο χρήσιμος και αν είναι ένας καλά προγραμματισμένος υπνάκος, δεν αντικαθιστά τον ύπνο που χάσατε το προηγούμενο βράδυ.

Μύθος 4: Η άσκηση μπορεί να επηρεάσει την υγιεινή του ύπνου σας

Ίσως έχετε ακούσει ότι η γυμναστική πριν από τον ύπνο είναι κακή για την ποιότητα του ύπνου σας, αλλά δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι είναι μια συνήθεια που πρέπει να εγκαταλείψετε ακόμα. Στην πραγματικότητα, δεδομένου ότι η άσκηση έχει αποδειχθεί ότι απελευθερώνει ενδορφίνες (την ορμόνη της ευτυχίας), μπορεί να βελτιώσει σε μέτριο βαθμό την ποιότητα του ύπνου σας. Δεδομένου ότι το άγχος συνδέεται συχνά με τη στέρηση ύπνου, πιθανώς να είναι πιο κακό να εγκαταλείψετε τη βραδινή γιόγκα παρά να τη διατηρήσετε στη ρουτίνα σας. Οι επιστήμονες δεν κατανοούν πλήρως την άμεση σχέση μεταξύ ύπνου και άσκησης (δεν βλέπουν όλοι τα ίδια αποτελέσματα στην ποιότητα του ύπνου τους), αλλά σύμφωνα με έρευνα που συλλέχθηκε το 2023 από το Cureus ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να σας βοηθήσει να κοιμηθείτε πιο γρήγορα.

Μύθος 5: Αν δεν μπορείτε να κοιμηθείτε, μείνετε στο κρεβάτι

Το στριφογύρισμα στο κρεβάτι μπορεί να σας κάνει να το συνδέσετε με το άγχος - οπότε, είναι καιρός να σηκωθείτε και να κινηθείτε. Αντί να «εγκλωβιστείτε» σε ένα αγχωτικό... σπιράλ επειδή δεν μπορείτε να μείνετε κοιμισμένοι, είναι προτιμότερο να σηκωθείτε από το κρεβάτι και να δοκιμάσετε μια χαλαρωτική δραστηριότητα αλλού: στον καναπέ σας, στο τραπέζι της κουζίνας, στο πάτωμα, όπου σας βολεύει. Εκπαιδεύστε τον εγκέφαλό σας να χαλαρώνει πριν πέσετε στο κρεβάτι διαβάζοντας σε χαμηλό φωτισμό, διαλογιζόμενοι με χαλαρωτική μουσική ή φτιάχνοντας ένα ζεστό φλιτζάνι τσάι χωρίς καφεΐνη. Αν καταλήξετε να βρείτε μια δραστηριότητα που σας ηρεμεί αρκετά ώστε να νιώσετε ξανά υπνηλία, δοκιμάστε να την ενσωματώσετε στη νυχτερινή σας ρουτίνα από εδώ και πέρα. Ο στόχος είναι να αρχίσετε να συνδέετε το κρεβάτι σας με τον ύπνο - όχι με την εγρήγορση.

Πηγή: vox.com