New York Times: Το MET επιστρέφει χάλκινο γρύπα που κλάπηκε από ελληνικό μουσείο

Το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης (ΜΕΤ) της Νέα Υόρκης αποφάσισε να επιστρέψει στην Ελλάδα το χάλκινο κεφάλι ενός γρύπα, του μυθολογικού πλάσματος, αφού διαπίστωσε ότι το έργο που φιλοτεχνήθηκε τον 7ο αιώνα π.Χ. είχε πιθανότατα κλαπεί από ένα αρχαιολογικό μουσείο στην Ολυμπία τη δεκαετία του 1930.

Το μουσείο ανακοίνωσε ότι το κεφάλι, το οποίο περιήλθε στην συλλογή του ως δώρο από έναν πρώην διαχειριστή το 1972, θα παραδοθεί στην υπουργό Πολιτισμού της Ελλάδας σε μια τελετή τη Δευτέρα στο ΜΕΤ.

Αν και οι συζητήσεις σχετικά με την προέλευση του κομματιού έχουν ξεκινήσει από το 2018, το μουσείο δήλωσε ότι η απόφαση για την επιστροφή οριστικοποιήθηκε μόλις πριν από λίγους μήνες. Θα είναι το πρώτο κομμάτι από τη συλλογή του MET που επαναπατρίζεται από τότε που τα ινία του μουσείου ανέλαβε ο Lucian Simmons, επιφορτισμένος να διερευνήσει την προέλευση των εκθεμάτων.

Σύμφωνα με του New York Times, το μουσείο επέλεξε να αφιερώσει περισσότερες ερευνητικές προσπάθειες για τον προσδιορισμό της προέλευσης των εκτεταμένων αποθεμάτων του μετά από μια σειρά κατασχέσεων λεηλατημένων αντικειμένων και αυξημένο έλεγχο των πρωτοκόλλων που χρησιμοποιούσε για την αποδοχή και την αγορά έργων και αντικειμένων, ιδίως αρχαιοτήτων.

Πώς έφτασε στο MET

Οι αρχαίοι Έλληνες διακοσμούσαν συχνά τα χάλκινα καζάνια τους, που χρησιμοποιούνταν για να τιμούν τους θεούς, με το κεφάλι ενός γρύπα, του οποίου η όψη είναι αυτή του αετού αλλά το σώμα είναι λιονταριού. Στην ιστοσελίδα του, το MET αναφέρει ότι τα καζάνια που ήταν τοποθετημένα σε τρίποδες ή κωνικές βάσεις χρησιμοποιούνταν συχνά ως δώρα που αφιερώνονταν σε ελληνικά ιερά από τον 8ο έως τον 6ο αιώνα π.Χ.

Η κεφαλή εκτίθεται στην είσοδο της ελληνικής και ρωμαϊκής γκαλερί του The MET από το 1999. Ανακαλύφθηκε αρχικά σε μια κοίτη ποταμού στην Ολυμπία το 1914 από τον έφορο του Αρχαιολογικού Μουσείου της Ολυμπίας, αλλά χάθηκε περίπου δύο δεκαετίες αργότερα. Σύμφωνα με έρευνα που διενήργησε ομάδα του Met με τη συμβολή των ελληνικών αρχών αποδείχθηκε ότι η αρχαιότητα είχε κλαπεί.

Το κεφάλι περιήλθε στο Met με κληροδότημα από τον Walter C. Baker, έναν χρηματοδότη και συλλέκτη έργων τέχνης, ο οποίος το είχε αγοράσει το 1948 από έναν έμπορο στη Νέα Υόρκη.

«Το Met και το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού συμφώνησαν στην επιστροφή του γρύπα μετά από προσεκτική εξέταση των αρχείων και των επιστολών που κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι δεν θα μπορούσε να έχει φύγει νόμιμα από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Ολυμπίας», αναφέρει το Met σε ανακοίνωσή του. «Η έρευνα αυτή αποκάλυψε ότι η κλοπή του αντικειμένου έγινε υπό την επίβλεψη του επικεφαλής του Αρχαιολογικού Μουσείου της Ολυμπίας, για την οποία παραπέμφθηκε για ποινική δίωξη πριν από 80 χρόνια».

Το έργο θα επιστρέψει στο The Met ως δάνειο από την ελληνικό κράτος προκειμένου να παρουσιαστεί σε έκθεση το επόμενο έτος, ανέφερε το Met.

«Το Met έχει την τιμή να συνεργαστεί με την Ελληνική Δημοκρατία για την επιστροφή αυτού του εξαιρετικού αντικειμένου», δήλωσε ο Max Hollein, διευθυντής και διευθύνων σύμβουλος του μουσείου. «Είμαστε ευγνώμονες για τη μακροχρόνια συνεργασία μας με την ελληνική κυβέρνηση και προσβλέπουμε στη συνέχιση της δέσμευσης και των ευκαιριών για πολιτιστικές ανταλλαγές».

Οι συμφωνίες δανεισμού έχουν γίνει ένα εργαλείο για τα μουσεία που επιθυμούν να συνεχίσουν να εκθέτουν σημαντικά αντικείμενα σε μια εποχή που πολλές χώρες επιδιώκουν την επιστροφή της πολιτιστικής τους κληρονομιάς.