Μόρνος: Η στάθμη υδάτων πέφτει δραματικά - Χωρίς βροχή, τα αποθέματα αρκούν μόλις για 2,5 χρόνια!

Ταμιευτήρας Μόρνου. Η στάθμη των αποθεμάτων έχει υποχωρήσει μέτρα ολόκληρα. Εκεί όπου κάποτε υπήρχε νερό, τώρα βόσκουν κοπάδια με ζώα. Ακόμα και το πετρόχτιστο χωριό Κάλλιο που την δεκαετία του ΄70 «θυσιάστηκε» και βρέθηκε στον βυθό της λίμνης προκειμένου να δημιουργηθεί ο ταμιευτήρας, τώρα αποκαλύπτεται -όπως φαίνεται και στις φωτογραφίες που εξασφαλίσαμε- μαρτυρώντας τον εφιάλτη της λειψυδρίας.

Η μεγάλη έρευνα του Flash.gr συνεχίζεται. Οι εικόνες που κατέγραψε με τον φακό του ο φωτορεπόρτερ Γιάννης Κέμμος -και στον συγκεκριμένο ταμιευτήρα- συμπληρώνουν το παζλ της ανομβρίας, που μας απειλεί. Μια απειλή που σύμφωνα με τον Δρ. Ευθύμιο Λέκκα, Καθηγητή Δυναμικής Τεκτονικής & Εφαρμοσμένης Γεωλογίας με τον οποίο συνομιλήσαμε, ήρθε για να μείνει και ως τέτοια πρέπει ν’ αντιμετωπιστεί…

«Ναι, με βάση τα δεδομένα που έχουμε ως τώρα από την κλιματική κρίση, δεν είναι ένα τυχαίο γεγονός όπως ήταν κάποιες φορές τις προηγούμενες δεκαετίες. Πιθανότατα να είναι ένα φαινόμενο το οποίο ήρθε να εγκατασταθεί. Και από αυτή την άποψη θα πρέπει να το αντιμετωπίσουμε.

-Δεν είναι δηλαδή αυτό που είχαμε ζήσει στις αρχές του ’90, είναι κάτι άλλο;

Ναι του ’90 και του ‘80. Ενδεχομένως να είναι κάτι άλλο Είναι κάτι το οποίο θα έχει μια κανονικότητα. Δηλαδή θα είναι μια κατάσταση την οποία ενδεχομένως να αντιμετωπίζουμε διαχρονικά.

-Το περιμέναμε αυτό κύριε Λέκκα; Το είχατε μελετήσει οι επιστήμονες ή ήρθε πιο νωρίς;

Η κλιματική κρίση ήρθε πιο νωρίς ούτως ή άλλως και μας αιφνιδίασε ουσιαστικά. Απόρροια της κλιματικής κρίσης πρώτα απ’ όλα, είναι αυτά που βιώσαμε τα τελευταία χρόνια, δηλαδή οι έντονες ξηρασίες, οι δασικές πυρκαγιές , τα έντονα καιρικά φαινόμενα, τα πλημμυρικά φαινόμενα, η απορρύθμιση του κλίματος… Όλ’ αυτά είναι απόρροια της κλιματικής κρίσης, αλλά μια επίσης σημαντική συνιστώσα είναι και η επίδραση της, σε διάφορους τομείς της οικονομίας και βέβαια η επίδραση σε διάφορες παραμέτρους. Μια από αυτές, είναι και οι υδατικοί πόροι που ουσιαστικά αποτελούν μείζον θέμα , όπως άλλωστε και η ενέργεια, γιατί επηρεάζει όλους τους τομείς της οικονομίας. Δηλαδή τον αγροτικό τομέα, τον τουριστικό, τον βιομηχανικό… Είναι δηλαδή μια διαδικασία η οποία γίνεται απαιτητική σε όλους τους άλλους τομείς.»

Ο Μόρνος που αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους ταμιευτήρες της χώρας, υδρεύει δεκάδες δήμους και κοινότητες των νομών Φωκίδος, Βοιωτίας και Αττικής, που βρίσκονται κατά μήκος του. Το έργο που άρχισε τον Μάιο του 1969 και χρειάστηκε δέκα ολόκληρα χρόνια για να ολοκληρωθεί συν δυο για να τεθεί κανονικά σε λειτουργία, δηλαδή το 1981, αποτελούσε πάντα έναν εκ των βασικότερων πυλώνων υδροδότησης. Λειτουργεί με βαρύτητα και μεταφέρει το νερό από τον ταμιευτήρα στις τρεις Μονάδες Επεξεργασίας Νερού Γαλατσίου, Αχαρνών και Ασπροπύργου. Τα αποθέματά του όμως -όπως φαίνεται και στις εικόνες που κατέγραψε το drone του Flash.gr- δείχνουν να μειώνονται και το νερό που μεταφέρει, να μην αναπληρώνεται…

Τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η ΕΥΔΑΠ, αποτελούν τη μεγαλύτερη απόδειξη πως και εκεί, υπάρχει σοβαρό πρόβλημα. Μέσα σε δύο χρόνια από το 2022 μέχρι σήμερα, έχει χάσει πάνω από 252 εκατομμύρια m3 νερού. ( Αποθέματα 9/8/2022 : 616.261.000 - 9/8/2024: 364.049.000) Ένα πρόβλημα που είναι γενικότερο, όπως τονίζει και ο κύριος Λέκκας, αφού δεν είναι τυχαίο ότι αρκετές περιοχές ανά την επικράτεια, έχουν τεθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης…

«Είναι περίπου 15 περιοχές σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και νησιά μαζί, όπου είναι εμφανές το πρόβλημα. Και η έκτακτη ανάγκη σημαίνει ότι πρέπει να δρομολογηθούν διαδικασίες οι οποίες να ξεπεράσουν την γραφειοκρατία για να μπορέσουμε να δράσουμε άμεσα. Βέβαια όλη αυτή η διαδικασία της έκτακτης ανάγκης βοηθάει, αλλά εκείνο το οποίο πρέπει να επισημάνουμε, είναι το εξής…Ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα γενικό πρόβλημα, το οποίο απασχολεί όλη την επικράτεια, αλλά το οποίο εξειδικεύεται σε μεγάλη βαθμό ανά περιοχή.

Δηλαδή αν είναι η Θεσσαλία, ή η Δυτική Ελλάδα ή τα Ιόνια νησιά ή τα νησιά μεμονωμένα ή η Κρήτη που είναι ένα τεράστιο σύστημα από μόνη της…Ο καθένας χώρος έχει τα απολύτως δικά του χαρακτηριστικά και ναι μεν θα πρέπει να υπάρχει μια εθνική στρατηγική, όπως έχει αναγγελθεί για τη λειψυδρία και το νερό, αλλά από εκεί και πέρα υπάρχει τεράστια εξειδίκευση ανά περιοχή, η οποία ορίζεται με βάση τις γεωγραφικές συνθήκες. Με βάση τον κοινωνικό χαρακτήρα. Με βάση την οικονομία, αν είναι αγροτική ή τουριστική οικονομία ή αν συνυπάρχουν ολ’ αυτά…»

«Aν δεν πέσει ούτε σταγόνα βροχής, τα αποθέματα αρκούν για δυόμιση χρόνια!»

Η ΕΥΔΑΠ από την πλευρά της, φαίνεται πως έχει αφουγκραστεί τον κώδωνα του κινδύνου, αφού όπως σημειώνει ο κύριος Πέτρος Βαρελίδης, Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, σχεδιάζει σε συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, την «επόμενη ημέρα» και αναζητά λύσεις. Τα έργα δηλαδή που πρέπει να γίνουν, ώστε να αντιμετωπιστεί η απώλεια υδάτων από τα «ταλαιπωρημένα» δίκτυα, η ανομβρία των τελευταίων ετών, η κατάχρηση ακόμα και η κλοπή εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού σε κάποιες περιπτώσεις, ώστε να μπορούμε να μιλάμε πια για επάρκεια αποθεμάτων…

«Σε ότι αφορά την ΕΥΔΑΠ, γιατί η ΕΥΔΑΠ είναι η πιο οργανωμένη επιχείρηση παροχής ύδατος που έχουμε στη χώρα, γνωρίζουμε ότι αν δεν βρέξει καθόλου τα επόμενα χρόνια, αν δεν πέσει ούτε σταγόνα βροχής, τα αποθέματα αρκούν για δυόμιση χρόνια. Αν η ανομβρία συνεχιστεί και με τον τρόπο που είχαμε τα τελευταία 2 χρόνια , θα έχουμε αποθέματα για πέντε χρόνια. Το πιο πιθανό είναι ότι δεν θα συνεχιστεί η ανομβρία στον βαθμό που είχαμε μέχρι τώρα, αλλά σε κάθε περίπτωση η ΕΥΔΑΠ -νομίζω σωστά- σχεδιάζει το τι πρέπει να κάνει για να μπορέσει να έχει αυξημένη ασφάλεια εφοδιασμού. Δηλαδή από που μπορούμε να βρούμε παραπάνω νερό σε περίπτωση που αυτό είναι αναγκαίο.

-Εξετάζεται κύριε Βαρελίδη και ο εμπλουτισμός του υπόγειου υδροφορέα με ανακυκλωμένο νερό από τα Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων (ΚΕΛ) που διαθέτουμε;

Κοιτάξτε και αυτό είναι μέρος της λύσης. Η Ε.Ε εδώ και τρία, τέσσερα χρόνια έχει βγάλει μια οδηγία για την επαναχρησιμοποίηση των επεξεργασμένων λυμάτων , δεν είναι τίποτα καινοφανές. Το Ισραήλ να ξέρετε ότι το 90 % του νερού που χρησιμοποιείται για την άρδευση, με την οποία έχει μετατρέψει την έρημο Νεγκέβ σε λαχανόκηπο όλης της Ευρώπης, είναι από επεξεργασμένα λύματα. Είναι από μονάδα επεξεργασίας λυμάτων του Τελ Αβίβ.

Επομένως υπάρχουν τρόποι εφόσον έχεις τριτοβάθμια επεξεργασία, το νερό που προκύπτει από τα επεξεργασμένα λύματα, να είναι σε τέτοια ποιότητα που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για άρδευση. Και νομίζω ότι νομοτελειακά οδηγούμαστε και προς αυτήν την κατεύθυνση. Απλά βέβαια αυτό χρειάζεται χρόνο και χρήμα. Γιατί απαιτεί και αναβάθμιση της εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων, αλλά χρειάζεται και ένα δίκτυο που να έρθει και να κουμπώσει στο υφιστάμενο δίκτυο.»

Η αξιοποίηση ανακυκλωμένου νερού από τα ΚΕΛ, είναι ένα από τα χαρτιά που έχει στο «μανίκι» της η ΕΥΔΑΠ, για να μην χρειαστεί να πουν το νερό νεράκι, 5 εκατομμύρια κάτοικοι στην Αττική. Η αφαλάτωση αλλά και η ένταξη νέων ταμιευτήρων, σημειώνει ο κύριος Βαρελίδης, είναι μερικά μέτρα ακόμα που εξετάζονται ως απάντηση στο πρόβλημα. Άλλωστε και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, όπως τονίζει και το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, έχουν στη διάθεσή τους, έναν κατάλογο εν δυνάμει ταμιευτήρων.