Νέα ανακάλυψη: Με «φωνητικό αλφάβητο» επικοινωνούν μεταξύ τους οι φάλαινες

Το γεγονός ότι οι φάλαινες επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός κώδικα σημάτων είναι γνωστό. Επιστήμονες, ωστόσο, ανακάλυψαν πρόσφατα ότι μέσα σε αυτό το σύστημα επικοινωνίας «κρύβεται» μία μορφή φωνητικού αλφαβήτου.

Τα διάφορα είδη φαλαινών που κατοικούν στους ωκεανούς της Γης χρησιμοποιούν διαφορετικούς τύπους φωνημάτων για να επικοινωνήσουν. Οι φάλαινες-φυσητήρες, ειδικότερα, επικοινωνούν χρησιμοποιώντας μία σειρά από ήχους-σφυρίγματα, που ονομάζονται codas, και παραπέμπουν στον κώδικα Μορς.

Μία νέα μελέτη του τρόπου επικοινωνίας των φυσητήρων στην ανατολική Καραϊβική, αποκάλυψε ότι είναι πολύ πιο εξελιγμένος από όσο αρχικά εκτιμούσαν οι επιστήμονες. Εμφανίζει, δηλαδή, μία πολύπλοκη εσωτερική δομή που αποτελείται από ένα «φωνητικό αλφάβητο». Οι ερευνητές εντόπισαν ακόμα ομοιότητες με τον τρόπο επικοινωνίας μεταξύ άλλων ζώων, ακόμα και με την ανθρώπινη γλώσσα.

«Η έρευνα δείχνει ότι η εκφραστικότητα των σφυριγμάτων του φυσητήρα είναι πολύ μεγαλύτερη από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως», δήλωσε στο Reuters ο Pratyusha Sharma, διδάκτορας του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης στη ρομποτική και τη μηχανική μάθηση και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, η οποία δημοσιεύτηκε την Τρίτη (14/05) στο περιοδικό Nature Communications.

«Δεν ξέρουμε ακόμη τι λένε»

«Δεν ξέρουμε ακόμη τι λένε. Μελετάμε τα μηνύματα στο πλαίσιο της συμπεριφοράς τους για να καταλάβουμε γιατί μπορεί να επικοινωνούν οι φυσητήρες», ανέφερε ο Sharma.

Οι φυσητήρες, που φτάνουν έως και τα 18 μέτρα μήκος, έχουν τον μεγαλύτερο εγκέφαλο από κάθε ζώο. Κατεβαίνουν σε μεγάλα βάθη, ενώ τρέφονται με γιγάντια καλαμάρια και άλλα θηράματα.

Οι ερευνητές, χρησιμοποιώντας παραδοσιακή στατιστική ανάλυση αλλά και τεχνητή νοημοσύνη, εξέτασαν τα μηνύματα που αντάλλαξαν περίπου 60 φάλαινες, όπως καταγράφηκαν από το Dominica Sperm Whale Project, ένα πρόγραμμα που έχει συγκεντρώσει μεγάλο σύνολο δεδομένων για το είδος των φυσητήρων.

«Πιστεύω ότι είναι πιθανό να χρησιμοποιούν αυτούς τους κωδικούς για να συντονιστούν ως οικογένεια, να οργανώσουν την φύλαξη παιδιών, την αναζήτηση τροφής και την άμυνα», τόνισε ο Shane Gero, βιολόγος και ένας εκ των συγγραφέων της μελέτης.

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι οι παραλλαγές στον αριθμό και το ρυθμό παράγουν διαφορετικούς τύπους κωδικών.
«Όλοι αυτοί οι διαφορετικοί κωδικοί που βλέπουμε κατασκευάζονται στην πραγματικότητα συνδυάζοντας ένα σχετικά απλό σύνολο μικρότερων κομματιών», δήλωσε ο Jacob Andreas, καθηγητής επιστήμης υπολογιστών του MIT, ένας ακόμα συγγραφέας της μελέτης.

Οι άνθρωποι συνδυάζουν ήχους -συχνά που αντιστοιχούν σε γράμματα του αλφαβήτου- για να παράγουν λέξεις που έχουν νόημα, ενώ στη συνέχεια παράγουν αλληλουχίες λέξεων για να δημιουργήσουν προτάσεις και για να μεταφέρουν πιο σύνθετα νοήματα.

Για τους ανθρώπους, ο Sharma είπε: «Υπάρχουν δύο επίπεδα συνδυασμού». Το χαμηλότερο επίπεδο είναι ήχοι σε λέξεις. Το υψηλότερο επίπεδο είναι λέξεις σε προτάσεις.

Οι φυσητήρες, εξήγησε ο Sharma, χρησιμοποιούν επίσης έναν συνδυασμό δύο επιπέδων για να σχηματίσουν κωδικούς, και στη συνέχεια αυτοί αλληλουχούνται καθώς οι φάλαινες επικοινωνούν. Το χαμηλότερο επίπεδο έχει ομοιότητες με τα γράμματα ενός αλφαβήτου, εξήγησε ο επιστήμονας.

«Κάθε σύστημα επικοινωνίας είναι προσαρμοσμένο στο περιβάλλον και την κοινωνία των ζώων στην οποία έχει εξελιχθεί», πρόσθεσε.

Μπορούμε να επικοινωνήσουμε με τις φάλαινες;

Το ερώτημα του ενός εκατομμυρίου: Εάν οι επιστήμονες μπορούν να αποκρυπτογραφήσουν το νόημα αυτού που «λένε» οι φυσητήρες, θα πρέπει οι άνθρωποι να προσπαθήσουν να επικοινωνήσουν μαζί τους;

«Πιστεύω ότι πρέπει να κάνουμε πολύ περισσότερη έρευνα για να μάθουμε αν είναι καλή ιδέα να προσπαθήσουμε να επικοινωνήσουμε μαζί τους ή έστω να έχουμε μια αίσθηση του αν αυτό είναι εφικτό», υπογράμμισε ο Jacob Andreas.

«Ταυτόχρονα, είμαι αισιόδοξος ότι θα μπορέσουμε να μάθουμε πολλά περισσότερα για το ποιες πληροφορίες είναι πραγματικά κωδικοποιημένες σε αυτά τα σφυρίγματα που ακούμε, καθώς αρχίζουμε να κατανοούμε το πλαίσιο συμπεριφοράς μέσα στο οποίο συμβαίνει αυτό», σημείωσε.