Λύθηκε μυστήριο 1.500 ετών: Ποιοι ήταν οι Ούννοι, οι αδάμαστοι κατακτητές που υπέταξαν τη Ρώμη
Φως στη μυστηριώδη προέλευση των Ούννων που διέλυσαν τη Ρώμη – Δεν ήταν γενετικά ομοιόμορφοι δείχνουν αναλύσεις DNA.
Mια νέα ανάλυση αρχαίου DNA αποκαλύπτει ότι οι Ευρωπαίοι Ούννοι του 5ου - 6ου αιώνα ήταν ένα κράμα φυλών, με περιορισμένες σχέσεις με την αυτοκρατορία Xiongnu στη Μογγολία.
Η μελέτη, που δημοσιεύεται στο PNAS, διεξήχθη για να εξετάσει τη σχέση μεταξύ των Ευρωπαίων Ούννων και των νομαδικών φυλών της Ασίας, όπως οι Xiongnu, των οποίων η αυτοκρατορία άκμασε μεταξύ 200 π.Χ. και 100 μ.Χ. Το βασικό συμπέρασμα της έρευνας είναι ότι οι Ευρωπαίοι Ούννοι παρουσίαζαν εξαιρετικά μεγάλη γενετική ποικιλομορφία.
Η προέλευση των Ούννων έχει αποτελέσει αντικείμενο επιστημονικής έρευνας για δεκαετίες. Ορισμένοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι η κοιτίδα τους ήταν η αυτοκρατορία Xiongnu, βασιζόμενοι σε πολιτιστικές ομοιότητες, όπως τα παρόμοια όπλα και η πρακτική της τροποποίησης του κρανίου. Ωστόσο, μια έρευνα του 2024 κατέδειξε ότι, από γενετική άποψη, οι Ούννοι ήταν ιδιαίτερα ποικιλόμορφοι.
Πώς διεξήχθη η μελέτη
Στη νέα μελέτη, ερευνητές από το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ χώρισαν τα δείγματά τους σε τρεις ομάδες: ανθρώπους από τη δυτική στέπα (σημερινό Καζακστάν) που τάφηκαν μεταξύ 209 π.Χ. και 98 μ.Χ., ανθρώπους από την ανατολική στέπα (Μογγολία) που έζησαν μεταξύ 5ου και 6ου αιώνα, και ανθρώπους από τη λεκάνη των Καρπαθίων.
Οι ερευνητές ανέλυσαν το γονιδίωμα των δειγμάτων χρησιμοποιώντας τη μέθοδο IBD (identity by descent), η οποία εξετάζει ομοιότητες σε μεγάλα τμήματα DNA που μεταφέρονται από κοινούς προγόνους.
Ποια ήταν τα αποτελέσματα της μελέτης
Με αυτήν την τεχνική διαπιστώθηκε ότι υπήρχαν αρκετά γενετικά συγγενικά ζεύγη και στις τρεις ομάδες δειγμάτων, αλλά κάποιοι άνθρωποι παρουσίαζαν περισσότερες ομοιότητες από άλλους. Συγκεκριμένα, 97 άτομα από την Κεντρική Ασία είχαν γενετικές ομοιότητες με άτομα από τη λεκάνη των Καρπαθίων, καλύπτοντας ένα χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τεσσάρων αιώνων.
Επιπλέον, δύο άτομα Xiongnu που βρέθηκαν σε πολυτελείς τάφους αποδείχθηκαν πρόγονοι διαφόρων ατόμων της περιόδου των Ούννων, υποδεικνύοντας γενετικούς δεσμούς μεταξύ των δύο ομάδων. Ωστόσο, η πλειονότητα των ατόμων είχε καταγωγή από την Ανατολική Ασία.
Τι δείχνουν τα ευρήματα για τον πολιτισμό των Ούννων
Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι η γενετική ποικιλομορφία των Ούννων οφειλόταν εν μέρει στις πολιτικές συμμαχίες που προέκυπταν από τους γάμους γυναικών της ελίτ, μια παράδοση ιδιαίτερα σημαντική για τους Xiongnu.
Οι ερευνητές σημειώνουν ότι τόσο άνδρες όσο και γυναίκες έχουν βρεθεί θαμμένοι σε εντυπωσιακούς και σπάνιους τάφους της περιόδου των Ευρωπαίων Ούννων. Ωστόσο, μέχρι πρόσφατα, δεν υπήρχαν επαρκή δεδομένα για τις κοινωνικές πρακτικές των ατόμων που προέρχονταν από τη στέπα, καθώς τα διαθέσιμα δείγματα ήταν πολύ λίγα.
Ενδεικτική είναι η περίπτωση μιας γυναίκας 35-50 ετών, που βρέθηκε θαμμένη με παραμορφωμένο κρανίο και χρυσά σκουλαρίκια στο Pusztataskony της Ουγγαρίας, στο πρώτο μισό του 5ου αιώνα. Το εύρημα αυτό καταδεικνύει την κοινή καταγωγή των Ευρωπαίων Ούννων με τους Xiongnu, αποδεικνύοντας ότι η πρακτική της παραμόρφωσης του κρανίου περνούσε από γενιά σε γενιά.
Οι επιστήμονες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι Ευρωπαίοι Ούννοι, οι οποίοι μετανάστευσαν στην Ανατολική Ευρώπη γύρω στο 370 μ.Χ., παρουσίαζαν εντυπωσιακή γενετική και πολιτιστική ποικιλομορφία. Αυτό το εύρημα ενισχύει την άποψη ότι η εισβολή των Ούννων δεν ήταν ένα μεμονωμένο μεταναστευτικό γεγονός, αλλά μια σύνθετη διαδικασία μετακινήσεων και αλληλεπίδρασης διαφορετικών πληθυσμών.
