Κρυπτονομίσματα: Τι είναι το travel rule και πως θα εφαρμοστεί και στην Ελλάδα

Προτεραιότητα στο νέο πλαίσιο ρύθμισης είναι να δικαιολογείται η προέλευση των crypto που μπαίνουν προς αγοραπωλησία στις πλατφόρμες κρυπτονομισμάτων. Όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Κωστής Χατζηδάκης  κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του νομοσχεδίου για την ενίσχυση της Κεφαλαιαγοράς ,τα κρυπτονομίσματα μπαίνουν ακόμα περισσότερο στο μικροσκόπιο του ελεγκτικού μηχανισμού, καθώς αποτελούν κατ’ εξοχήν μέσο για νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες και εγκληματικές δραστηριότητες.

«Φέρνουμε και κανονισμό travel rule για τα crypto» ανέφερε χαρακτηριστικά, υπογραμμίζοντας ότι κάθε πλατφόρμα για crypto θα πρέπει να έχει και ένα σημείο επαφής σε κάθε χώρα. «Όλα τα crypto που θα είναι από εγκληματική δραστηριότητα δεν θα μπορούν εύκολα να περάσουν στη “λευκή” οικονομία» συνέχισε.

Το νέο πλαίσιο

Ο Κανόνας Ταξιδιού για τα Κρυπτονομίσματα, (travel rule)  που υιοθετήθηκε αρχικά το 2016 και ενημερώθηκε εκ νέου το 2021, ισχύει για επιχειρήσεις που διαχειρίζονται συναλλαγές κρυπτονομισμάτων . Απαιτεί από τους παρόχους υπηρεσιών εικονικών περιουσιακών στοιχείων (VASPs) και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που εμπλέκονται σε μεταφορές εικονικών περιουσιακών στοιχείων (VA) να κοινοποιούν λεπτομέρειες συναλλαγών, συμπεριλαμβανομένων πληροφοριών αποστολέα και παραλήπτη, όταν αυτές υπερβαίνουν ένα συγκεκριμένο όριο, προκειμένου να καταπολεμηθεί η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

Ο Κανόνας Ταξιδιού της FATF (Financial Action Task Force)) απαιτεί από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να κοινοποιούν συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικά με τον αποστολέα και τον δικαιούχο των εμβασμάτων και άλλων παρόμοιων τύπων πληρωμών. Αυτός ο κανόνας αποσκοπεί στην πρόληψη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, διασφαλίζοντας διαφάνεια στις χρηματοοικονομικές συναλλαγές.

Το Travel Rule στα κρυπτονομίσματα είναι μια ρυθμιστική απαίτηση που επιβλήθηκε από την Ομάδα Χρηματοοικονομικής Δράσης (FATF) το 2019. Βασικά, επεκτείνει τον ήδη υπάρχοντα κανόνα που ισχύει για τα παραδοσιακά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και στις συναλλαγές εικονικών περιουσιακών στοιχείων (VAs), δηλαδή στα κρυπτονομίσματα.

Τι απαιτεί το Travel Rule για τα κρυπτονομίσματα

Απαιτεί από τους παρόχους υπηρεσιών εικονικών περιουσιακών στοιχείων (VASPs), όπως ανταλλακτήρια κρυπτονομισμάτων, πορτοφόλια θεματοφυλακής και άλλες συναφείς εταιρείες, να μοιράζονται πληροφορίες για τον αποστολέα και τον παραλήπτη των συναλλαγών όταν ξεπερνούν ένα συγκεκριμένο όριο.

Βασικές απαιτήσεις του Travel Rule για VASPs

Συλλογή Πληροφοριών: 

• Όνομα αποστολέα & παραλήπτη
• Αριθμός λογαριασμού ή δημόσια διεύθυνση πορτοφολιού
• Διεύθυνση κατοικίας ή άλλη μορφή ταυτοποίησης
• Ποσό συναλλαγής

Μεταφορά Πληροφοριών: Οι πληροφορίες αυτές πρέπει να συνοδεύουν τη συναλλαγή και να αποστέλλονται στον αντίστοιχο πάροχο υπηρεσιών (VASP) του παραλήπτη.

Τήρηση Αρχείων & Αναφορές: Τα VASPs υποχρεούνται να τηρούν αρχεία των συναλλαγών και να τα διατηρούν για τουλάχιστον 5 χρόνια. Σε περίπτωση ύποπτων συναλλαγών, πρέπει να ειδοποιούν τις αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές.

Γιατί εφαρμόζεται το Travel Rule στα κρυπτονομίσματα

Ο κύριος στόχος είναι η πρόληψη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (AML) και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (CFT). Οι κυβερνήσεις ανησυχούν ότι τα ανώνυμα και διεθνή χαρακτηριστικά των κρυπτονομισμάτων μπορεί να επιτρέψουν σε εγκληματικές δραστηριότητες να παραμένουν μη ανιχνεύσιμες. 

Ποιες χώρες έχουν εφαρμόσει το Travel Rule στα crypto

Αρκετές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, Ε.Ε., Ελβετίας, Σιγκαπούρης, Ιαπωνίας, Καναδά, Ηνωμένου Βασιλείου και Νοτίου Κορέας, έχουν υιοθετήσει ή βρίσκονται στη διαδικασία υιοθέτησης του Travel Rule για τις συναλλαγές κρυπτονομισμάτων.

Προκλήσεις και ζητήματα εφαρμογής

1. Ανώνυμες και αποκεντρωμένες συναλλαγές – Δεν υπάρχει κάποιος κεντρικός διαχειριστής στις peer-to-peer συναλλαγές, καθιστώντας δύσκολη την εφαρμογή του κανόνα.
2. Τεχνολογικά εμπόδια – Οι VASPs πρέπει να αναπτύξουν νέα τεχνολογικά πρότυπα για την ασφαλή και διαφανή ανταλλαγή πληροφοριών.
3. Διαφορετικά όρια ανά χώρα – Π.χ., στις ΗΠΑ το όριο είναι 3.000 δολάρια, ενώ στην Ε.Ε. είναι 1.000 ευρώ.
4. Συμμόρφωση με το DeFi – Οι αποκεντρωμένες εφαρμογές (DApps) και τα μη θεματοφυλακτικά πορτοφόλια (non-custodial wallets) δεν μπορούν εύκολα να εφαρμόσουν το Travel Rule, αφού δεν έχουν κάποιον κεντρικό φορέα που να συλλέγει δεδομένα.

Τι σημαίνει το Travel Rule για τους χρήστες κρυπτονομισμάτων;

• Όλο και περισσότερα ανταλλακτήρια απαιτούν επαλήθευση ταυτότητας (KYC) ακόμα και για μικρότερες συναλλαγές.
• Οι χρήστες που κάνουν μεταφορές crypto μεταξύ πλατφορμών μπορεί να χρειαστεί να παρέχουν περισσότερες πληροφορίες.
• Η χρήση ανώνυμων συναλλαγών (π.χ. Monero, mixers) γίνεται πιο δύσκολη λόγω των κανονιστικών περιορισμών.

Το Travel Rule είναι ένα από τα σημαντικότερα ρυθμιστικά μέτρα για την καταπολέμηση της παράνομης δραστηριότητας στα κρυπτονομίσματα. Αν και έχει νόμιμους στόχους, η εφαρμογή του φέρνει προκλήσεις για την ιδιωτικότητα των χρηστών, τις αποκεντρωμένες συναλλαγές, και τη γενικότερη λειτουργία του crypto οικοσυστήματος.