Κόκκινα δάνεια: Κρίσιμη συζήτηση στον Άρειο Πάγο για τον ανατοκισμό στα δάνεια του νόμου Κατσέλη

Την ερχόμενη Πέμπτη, 27 Φεβρουαρίου 2025, την Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, θα απασχολήσει ο τρόπος ανατοκισμού των δόσεων των κόκκινων δανείων που έχουν υπαχθεί στο νόμο Κατσέλη.

Αναλυτικότερα, στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, θα συζητηθεί το προδικαστικό ερώτημα, που απηύθυνε το Ειρηνοδικείο Ιωαννίνων αναφορικά με τη διχογνωμία, που έχει προκύψει από την έκδοση αλληλοσυγκρουόμενων αποφάσεων, αναφορικά με τον τοκισμό των τοκοχρεολυτικών δόσεων των οφειλετών προς τα funds, που έχουν ορισθεί με αποφάσεις των Ειρηνοδικείων στις περιπτώσεις διάσωσης της πρώτης κατοικίας.

Συγκεκριμένα, το ζήτημα που θα απασχολήσει τον 'Αρειο Πάγο είναι η απαγόρευση του ανατοκισμού, τόσο στο νόμο 3689/2010, όσο και στις δικαστικές αποφάσεις που εκδίδονται σύμφωνα με το νόμο Κατσέλη.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα funds (Τράπεζες, εταιρείες διαχείρισης, κ.λπ.) το επιτόκιο των μηνιαίων δόσεων υπολογίζεται επί του συνόλου της οφειλής και όχι επί κάθε μηνιαίας δόσης, κάτι το οποίο έχει ως αποτέλεσμα η μηνιαία δόση του δανείου, να υπερδιπλασιάζεται.

Από την άλλη πλευρά, οι δανειολήπτες υποστηρίζουν ότι η ορθή ερμηνεία του άρθρου 9 παρ. 2 του νόμου 3689/2010 (νόμος Κατσέλη), επιβάλλει το επιτόκιο να υπολογίζεται επί κάθε μηνιαίας δόσης και ότι το ύψος των τοκοχρεολυτικών δόσεων κάθε δανειολήπτη καθορίσθηκε από το Ειρηνοδικείο με βάση τις οικονομικές δυνατότητές του, οι οποίες, αν ανατραπούν ή διαφοροποιηθούν, κινδυνεύει να χαθεί το ακίνητο.

Παράλληλα, οι δανειολήπτες υποστηρίζουν ότι σκοπός του «νόμου Κατσέλη» είναι η επανένταξη του υπερχρεωμένου δανειολήπτη στην οικονομική και κοινωνική ζωή και δεν πρέπει με τον καθορισμό από το Ειρηνοδικείο του ύψους των μηνιαίων δόσεων να επέρχεται εξαθλίωση του δανειολήπτη, κάτι που θα επέλθει σε περίπτωση επικράτησης της άποψης των funds.

Αντίθετα, τα funds (Τράπεζες, servicers κ.λπ.) υποστηρίζουν ότι θα έχουν ζημιά, η οποία υπολογίζεται άνω του ενός δισ. ευρώ, σε μια ενδεχόμενη απόφαση του Αρείου Πάγου που θα προβλέπει τον εκτοκισμό των δανείων του νόμου Κατσέλη (που έχουν ενταχθεί στις τιτλοποιήσεις του «Ηρακλή») χωριστά σε κάθε δόση και όχι τοκοχρεωλυτικά στο σύνολο της οφειλής.

Τέλος, παρεμβάσεις υπέρ των δανειοληπτών έχουν καταθέσει στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, οι Δικηγορικοί Σύλλογοι Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Ιωαννίνων, όπως και 20 ακόμη δανειολήπτες.

ΕΚΠΟΙΖΩ: Κίνδυνος απώλειας της ρύθμισης για χιλιάδες οφειλέτες

Τα ελληνικά δικαστήρια, ασκώντας μία από τις ευχέρειες που τους έδινε ο νόμος 3869/2010, έθεσαν εξαρχής ως επίκεντρο των δικαστικών ρυθμίσεων την ανάγκη προστασίας της κύριας κατοικίας του που, σύμφωνα με τη νομολογία του Αρείου Πάγου, απολαμβάνει συνταγματικής προστασίας. Έτσι, η μεγάλη πλειοψηφία των αποφάσεων των Ειρηνοδικείων της χώρας που έκριναν σε αιτήσεις υπαγωγής στο νόμο Κατσέλη, απομακρύνθηκαν από την τραπεζική πρακτική και όρισαν σταθερές μηνιαίες δόσεις για την προστασία της κύριας κατοικίας, στις οποίες θα υπολογιζόταν ο τόκος.

Οι πιστωτές ερμήνευσαν τις αποφάσεις αυτές ενάντια στη διατύπωση του διατακτικού τους, με τρόπο ώστε οι τόκοι να υπολογίζονται σύμφωνα με την πρακτική που ακολουθείται στον εκτοκισμό των δανείων, οπότε το ζήτημα ερμηνείας των αποφάσεων θα κριθεί πλέον από τον Ολομέλεια του Αρείου Πάγου.

Πράγματι, τυχόν υπολογισμός τόκων στο κεφάλαιο θα σήμαινε υπέρογκες δόσεις ιδίως για τα πρώτα έτη της ρύθμισης, θα απαιτούσε πολύπλοκους υπολογισμούς από τους οφειλέτες, ιδίως όταν δε θα λάμβαναν την απαιτούμενη ενημέρωση από τους πιστωτές και εν τέλει, θα ενείχε τον κίνδυνο αδυναμίας πληρωμής από τους οφειλέτες. Τα δικαστήρια απέδειξαν λοιπόν ότι αφουγκράστηκαν με δίκαιο και εξισορροπητικό τρόπο τον κίνδυνο απώλειας της ρύθμισης για χιλιάδες οφειλέτες, προτάσσοντας αφενός την απλότητα του υπολογισμού και αφετέρου τη σταθερότητα των καταβολών και την αποφυγή νέας συσσώρευσης ληξιπρόθεσμων χρεών.

Εξάλλου, ιδίως από το 2015 και μετά, οι χρηματοοικονομικές συνθήκες επιβεβαίωσαν την ορθότητα των κρίσεων αυτών των δικαστηρίων, καθώς το σύνολο των απαιτήσεων μεταβιβάστηκαν σε αγοραστές πιστώσεων και διαχειρίζονται από εταιρίες διαχείρισης, οι οποίες δρουν χωρίς κοινωνικό προσανατολισμό και καιροσκοπικά, ενώ έχουν επανειλημμένως δεχθεί πρόστιμα λόγω μη ενημέρωσης των οφειλετών μεταξύ άλλων και σχετικά με τις δόσεις που θα έπρεπε να καταβάλλουν. Μετά δε το 2022, οι μεγάλες αυξήσεις των επιτοκίων θα είχαν σε διαφορετική περίπτωση οδηγήσει χιλιάδες νοικοκυριά εκτός δικαστικής ρύθμισης.

Τυχόν ερμηνεία των αποφάσεων στην αντίθετη από το διατακτικό τους κατεύθυνση θα έχει ως συνέπεια τον κίνδυνο απώλειας της ρύθμισης για χιλιάδες οφειλέτες, δεδομένου μάλιστα ότι μεγάλο ποσοστό των οποίων για χρόνια δε λάμβαναν καμία ενημέρωση από τις εταιρίες διαχείρισης για το ποσό των τόκων που κατά την άποψή τους έπρεπε να καταβάλλουν, με αποτέλεσμα αυτά να συσσωρεύονται.

Η ΕΚΠΟΙΖΩ, πιστή στον αγώνα της για την προστασία των καταναλωτών, θα υπερασπιστεί ενώπιον του Αρείου Πάγου την Πέμπτη 27/02/2025, τις θέσεις των χιλιάδων οφειλετών που αγωνιούν για την τύχη των ρυθμισμένων οφειλών τους.