Κάστανο ούτε για δείγμα στην Ελλάδα - Οι λόγοι που οδήγησαν στη δραματική μείωση της παραγωγής

Δεν υπάρχει καλύτερο σνακ τον χειμώνα από τα καυτά κάστανα που βγαίνουν από τη φουφού του καστανά. Εικόνες και μυρωδιές που ξυπνούν στον καθένα μας μνήμες από παγωμένες χειμωνιάτικες ημέρες, που έγιναν πιο υποφερτές από τη γλύκα του καρπού που έχει στιγματίσει την παιδική μας ηλικία και όχι μόνο. 

Η Ελλάδα συγκαταλέγεται μεταξύ των κορυφαίων χωρών στην παραγωγή κάστανου στον κόσμο. Κι όμως, οι αγρότες στο Πήλιο ψάχνουν μάταια να βρουν στα δέντρα τους καρπούς, κατάλληλους για συγκομιδή. Μετά από ένα «καυτό» καλοκαίρι, με μήνες έντονης ζέστης και ξηρασίας, τα περισσότερα κάστανα δεν έχουν ωριμάσει και στο Πήλιο η παραγωγή αναμένεται να μειωθεί κατά 90%.

«Δεν θυμάμαι να έχει ξαναγίνει αυτό», δηλώνει στο Reuters ο Ανέστης Αλτίνης, τρίτης γενιάς παραγωγός κάστανου στο χωριό Κισσός στο Πήλιο.

«Έχουμε φτάσει σχεδόν στο τέλος της περιόδου συγκομιδής και τα κάστανα παραμένουν στα δέντρα», συμπληρώνει.

Η συγκομιδή κάστανου στην Ελλάδα αναμένεται να μειωθεί σε περίπου 15.000 τόνους το 2024 λόγω των ακραίων καιρικών συνθηκών, που είναι το ήμισυ του μέσου όρου των τελευταίων πέντε ετών, σύμφωνα με τον Γιώργο Νάνο, καθηγητή Οπωρολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.

Η Ελλάδα εξάγει το μεγαλύτερο μέρος των κάστανων που παράγει στην Ευρώπη και στα Βαλκάνια, όπου ο καρπός χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική και στη μαγειρική.

«Τραγική κατάσταση»

Η πτώση της παραγωγής έρχεται μετά τον θερμότερο χειμώνα και το θερμότερο καλοκαίρι που έχουν καταγραφεί στην Ελλάδα και είναι η τελευταία ένδειξη των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στις καλλιέργειες σε όλη τη νότια Ευρώπη. Οι συνθήκες ξηρασίας στην Ισπανία, την Πορτογαλία και τη Γαλλία είναι ήδη αρνητικές για τις αποδόσεις των διαφόρων καλλιεργειών σε αυτές τις χώρες.

Οι παραγωγοί κάστανου στη Θεσσαλία, μια περιοχή που αντιπροσωπεύει περίπου το 1/4 της γεωργικής παραγωγής της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένων των κάστανων, αναφέρουν ότι ορισμένες περιοχές δεν έχουν υποστεί βροχοπτώσεις για 13 μήνες μετά τις πλημμύρες του Σεπτεμβρίου 2023, που αποδεκάτισαν την περιοχή.

«Φέτος η κατάσταση είναι τραγική», λέει ο Γιώργος Νάνος. «Έχουμε νεκρά ή πολύ κατεστραμμένα δέντρα, με πολύ μικρή παραγωγή».

Οι συγκομιδές κερασιών, μήλων και καρυδιών έχουν επίσης πληγεί, αναφέρουν αγρότες και επιστήμονες.

Σε δυσχερή θέση η Ελλάδα

Αυτό είναι ένα κακό σημάδι για την Ελλάδα, όπου τα αγροτικά προϊόντα αντιπροσωπεύουν το 1/5 των συνολικών εξαγωγών της. Σε πρόσφατη έκθεση, η κεντρική τράπεζα της Ελλάδας δήλωσε ότι αναμένει ότι οι τιμές των καλλιεργειών και των φρούτων θα αυξηθούν τα επόμενα χρόνια λόγω της κλιματικής αλλαγής. Βλέπει τον οικονομικό αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής να υπερβαίνει το 1% της οικονομικής παραγωγής ετησίως τα επόμενα χρόνια, από περίπου 0,2%-0,3% κατά μέσο όρο την περασμένη δεκαετία.

Για τον αγρότη Ανέστη Αλτίνη, το μάζεμα κάστανων με τον παππού του διαμόρφωσε την παιδική του ηλικία και όρισε το μέλλον του. Αλλά η πτώση της παραγωγής αναμένεται να οδηγήσει σε ερήμωση του τόπου. «Αν δεν βγάλουν κάστανα, τα χωριά θα συρρικνωθούν, το βουνό θα ερημώσει», λέει ο ίδιος.