Είναι έκπληξη η προειδοποίηση του ΟΗΕ για υπερθέρμανση του πλανήτη κατά 3,1 βαθμούς Κελσίου;

Οι τίτλοι είναι ζοφεροί. Χωρίς μέτρα, ο πλανήτης θα μπορούσε να θερμανθεί κατά 3,1 βαθμούς Κελσίου αυτόν τον αιώνα, αναφέρει ο ΟΗΕ σε νέα έκθεσή του. Πόσο πιθανό είναι όμως αυτό;

Όπως συμβαίνει συχνά με την κλιματική αλλαγή και την επιστήμη πίσω από αυτήν, η απάντηση είναι περίπλοκη, τονίζεται σε άρθρο του BBC.

Η έκθεση του ΟΗΕ για το χάσμα εκπομπών υποδεικνύει ότι εάν εφαρμοστούν μόνο οι «τρέχουσες πολιτικές», ο πλανήτης θα μπορούσε να θερμανθεί έως και 3,1 βαθμούς Κελσίου. Αυτό θα ήταν «καταστροφικό» για τη Γη, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, οδηγώντας σε δραματική αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων, συμπεριλαμβανομένων των καυσώνων και των πλημμυρών.

Η εργασία σε εξωτερικούς χώρους κάτω από αυτές τις συνθήκες θα ήταν εξαιρετικά δύσκολη, αν όχι αδύνατη. Αλλά όλα αυτά δεν είναι νέα και η νέα κατάσταση πρέπει να εξεταστεί σε αυτό το πλαίσιο.

Οι προβλέψεις του ΟΗΕ για την αύξηση της θερμοκρασίας παρέμειναν ουσιαστικά ίδιες τα τελευταία τρία χρόνια, από τότε που οι χώρες συναντήθηκαν στη Γλασκώβη για το COP26.

Η νέα έκθεση λέει: «Η συνέχιση των τρεχουσών πολιτικών εκτιμάται ότι θα περιορίσει την υπερθέρμανση του πλανήτη σε μέγιστο 3,1 C (εύρος 1,9-3,8 C) κατά τη διάρκεια του αιώνα». Αυτός ο αριθμός είναι σύμφωνος με μια πρόβλεψη από την πιο πρόσφατη έκθεση της IPCC από το 2021, η οποία έδειξε αύξηση της θερμοκρασίας έως και 3,6 C αυτόν τον αιώνα υπό υψηλότερο επίπεδο εκπομπών.

Η πρόσφατη έκθεση λέει ότι εάν οι χώρες εφαρμόσουν τις υποσχέσεις που έχουν ήδη δώσει στα σχέδιά τους για τη μείωση του άνθρακα, τότε οι θερμοκρασίες θα αυξηθούν κατά 2,6 C έως 2,8 C. Και εάν κάθε χώρα θέσει σε εφαρμογή αυτά τα σχέδια και τηρήσει τις υφιστάμενες δεσμεύσεις της, η έκθεση για το χάσμα εκπομπών αναφέρει ότι η άνοδος θα μπορούσε να περιοριστεί στους 1,9 βαθμούς Κελσίου.

Αυτά τα πιο δροσερά σενάρια δεν είναι προφανώς εγγυημένα και ας είμαστε ξεκάθαροι -ακόμη και μια άνοδος 1,9 C θα ήταν καταστροφική. Έχουμε θερμάνει τον πλανήτη μας κατά 1,1 βαθμούς Κελσίου μέχρι στιγμής και αισθανόμαστε τις επιπτώσεις σε τόσα πολλά επίπεδα, κυρίως την αύξηση των ακραίων καιρικών συνθηκών και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

Υποσχέσεις και απογοήτευση

Το γεγονός ότι αυτές οι προβλέψεις θερμοκρασίας δεν έχουν υποχωρήσει πραγματικά είναι ένα από τα πράγματα που απογοητεύουν τον ΟΗΕ -ενώ οι χώρες έχουν δώσει υποσχέσεις στις COP27 και COP28, η ουσιαστική δράση είναι πολύ αργή.

Η έκθεση του ΟΗΕ αναφέρει ότι οι στόχοι της συμφωνίας του Παρισιού να διατηρηθεί η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου -ενώ καταβάλλονται προσπάθειες να παραμείνουν κάτω από τους 1,5 βαθμούς Κελσίου- βρίσκονται τώρα σε πολύ σοβαρό κίνδυνο.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου το χρονοδιάγραμμα αυτής της έκθεσης, που έρχεται μόλις λίγες εβδομάδες πριν οι πολιτικοί ηγέτες συγκεντρωθούν στο Αζερμπαϊτζάν για το COP29.

Οι χώρες συμφώνησαν να θέσουν στο τραπέζι νέα σχέδια μείωσης του άνθρακα έως την ερχόμενη άνοιξη. Αυτά θα καλύπτουν τη δεκαετία έως το 2035. Οι επιστήμονες κατανοούν ότι εάν η καμπύλη εκπομπών δεν έχει λυγίσει μέχρι τότε, είναι πιθανή η εξαιρετικά προκλητική αύξηση της θερμοκρασίας γύρω ή πάνω από τους 3 βαθμούς Κελσίου.

Αυτό το επόμενο σύνολο σχεδίων έχουν περιγραφεί από τον επικεφαλής του ΟΗΕ για το κλίμα ως ένα από τα πιο σημαντικά έγγραφα που παράγονται αυτόν τον αιώνα. Επομένως, αυτή η έκθεση πρέπει να θεωρηθεί ως μέρος της ώθησης για υψηλότερες φιλοδοξίες από τους παγκόσμιους ηγέτες.

Τι άλλο υπάρχει στην έκθεση;

Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που είναι νέοι και συμβάλλουν στην αύξηση των εκπομπών σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

Μια έκρηξη στις πτήσεις το 2023 είδε τον άνθρακα από τις αερομεταφορές να αυξάνεται κατά 19,5% σε σύγκριση με το 2022, καθώς τα ταξίδια επιβατών επέστρεψαν κοντά στα προ πανδημίας επίπεδα.

Οι εκπομπές ρύπων από τις οδικές μεταφορές αυξήθηκαν επίσης, αλλά υπήρχαν και άλλοι βασικοί παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του αντίκτυπου της κλιματικής αλλαγής, που αυξάνει τις θερμοκρασίες αναγκάζοντας τους ανθρώπους να καταφεύγουν σε περισσότερο κλιματισμό.

«Βλέπουμε ή αρχίζουμε να βλέπουμε πιο σοβαρές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, επομένως τα κύματα καύσωνα έχουν αυξήσει τη ζήτηση ενέργειας για ψύξη σπιτιών και γραφείων», δήλωσε η Δρ Anne Olhoff, από το UNEP. «Επηρέασαν επίσης την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας, η οποία έχει μειωθεί. Και τι κάνουμε όταν μειώνεται; Στρεφόμαστε σε περισσότερο άνθρακα».

Ένα άλλο στοιχείο είναι η μετάβαση στην ηλεκτρική ενέργεια για τα οχήματα και τη θέρμανση -ο αυξανόμενος αριθμός ηλεκτρικών οχημάτων και αντλιών θερμότητας αυξάνουν επίσης τη ζήτηση για ενέργεια, η οποία συχνά καλύπτεται από πηγές ορυκτών καυσίμων.