Γέφυρα Ισθμού: Τι πρέπει να γνωρίζεις για τα ατυχήματα με φορτηγά βυτιοφόρα

Σε αντίθεση με τα τυπικά ατυχήματα με άλλα φορτηγά, τα βυτιοφόρα μεταφέρουν ένα ευρύ φάσμα εμπορευμάτων: Από αναλώσιμα και τρόφιμα έως εκρηκτικές ουσίες ψάξαμε και σας δείχνουμε τι πρέπει να γνωρίζετε για τα ατυχήματα με βυτιοφόρα, όπως αυτό που σημειώθηκε το βράδυ της Παρασκευής (7/6) στη γέφυρα του Ισθμού.

Τι είναι ένα φορτηγό βυτιοφόρο;

Τα βυτιοφόρα είναι οχήματα υπεύθυνα για τη μεταφορά μεγάλης ποικιλίας υγρών ουσιών. Είναι κατασκευασμένα με τέτοιον τρόπο ώστε να μεταφέρουν με ασφάλεια το δύσκολο υγρό φορτίο, αλλά και χημικά ή υλικά σε αέρια μορφή.

Τύποι φορτίου σε φορτηγά βυτιοφόρα

Πολλά βυτιοφόρα χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά βενζίνης και ντίζελ σε πρατήρια καυσίμων, αλλά υπάρχουν επίσης βυτιοφόρα που μεταφέρουν μεγάλη ποικιλία υλικών όπως τα ακόλουθα:

• Υλικά για τη διατροφή
• Σιτάρι και αλεύρι
• Γάλα και άλλα υγρά γαλακτοκομικά προϊόντα
• Κρασί, μπύρα και άλλα οινοπνευματώδη ποτά
• Έλαια τροφίμων
• Ζωικό λίπος
• Χυμοί φρούτων
• Σοκολάτα
• Αλκοόλες ζάχαρης
• Βενζίνη και άλλα παράγωγα πετρελαίου
• Αιθανόλη
• Λάδι και πίσσα

• Οξέα και άλλα διαβρωτικά
• Βαφές και χρώματα
• Φυτοφάρμακα και ζιζανιοκτόνα
• Ραδιενεργές ενώσεις όπως μεταλλεύματα και ισότοπα
• Υπεροξείδια και άλλες οξειδωτικές ουσίες

Ατυχήματα: Φωτιά / Έκρηξη

Ένα βυτιοφόρο μπορεί να εκραγεί μετά από ατύχημα αν μεταφέρει εύφλεκτα υλικά, αλλά και φορτία, που υπόκεινται σε πίεση με οξυγόνο ακόμη και αν αυτά δεν αναφλέγονται. Φυσικά, οι κανόνες ασφαλείας από την κατασκευή του οχήματος είναι πολύ αυστηροί και προβλέπουν κάθε δυνατό σενάριο αλλά μια σύγκρουση με ένα όχημα που μεταφέρει εύφλεκτο φορτίο μπορεί να δώσει μία έκρηξη.

Οι διαρροές

Τα επικίνδυνα υλικά που μεταφέρονται μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο άλλους οδηγούς όταν διαρρεύσουν (βλπ τοξικές αναθυμιάσεις στον αέρα, φλεγόμενα αέρια). Από την άλλη πλευρά μία μη επικίνδυνη διαρροή μπορεί να προκαλέσει απλά κυκλοφοριακό πρόβλημα.

Πότε ένα βυτιοφόρο μπορεί να εμπλακεί σε ατύχημα;

Όταν τα φορτηγά μεταφοράς υγρών καυσίμων και αερίων είναι μισογεμάτα είναι πολύ πιο εύκολα να εμπλακούν σε ατύχημα λόγω της κινητικότητας του φορτίου στη δεξαμενή. Φυσικά, λόγω κατασκευής και εκπαίδευσης των οδηγών η πιθανότητα αυτή ελαχιστοποιείται. Για τον λόγο αυτό μην αναγκάζετε τους οδηγούς τους να κάνουν απότομες κινήσεις (φρένα της τελευταίας στιγμής απότομους ελιγμούς). 

Όταν το φορτίο μετατοπίζεται, το κέντρο βάρους μέσα στο φορτηγό μετατοπίζεται επίσης, κάνοντας πιο δύσκολο τον έλεγχο του οδηγού, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνο ατύχημα με βυτιοφόρο.

Αιτίες ατυχημάτων με βυτιοφόρα

Πολλά ατυχήματα με βυτιοφόρα, προκαλούνται από αμέλεια ή και κακή συμπεριφορά του οδηγού ή κακή συντήρηση του βυτίου.

Οι αιτίες των ατυχημάτων με βυτιοφόρα είναι:

• Απόσπαση προσοχής (Ρύθμιση κλιματισμού, Ρύθμιση ραδιοφώνου, χρήση κινητού τηλεφώνου)
• Οδήγηση υπό την επήρεια (ποτού, φαρμάκων, ουσιών)
• Κούραση. Εδώ η αναφορά έχει πολλούς παράγοντες και διαφορετικές παραμέτρους. Οι οδηγοί φορτηγών, συμπεριλαμβανομένων των οδηγών βυτιοφόρων, έχουν απαιτητικά προγράμματα και ορισμένοι πρέπει να οδηγούν κατά τη διάρκεια της νύχτας, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε υπνηλία και πλήρη κόπωση. Οι κουρασμένοι οδηγοί μπορούν εύκολα να αποκοιμηθούν στο τιμόνι και να βρεθούν εμπλεκόμενοι σε σοβαρά ατυχήματα.

• Κακή συντήρηση. Κάθε φορτηγό πρέπει να έχει τακτικές επιθεωρήσεις ασφαλείας και προληπτική συντήρηση και δεν μπορεί να βγει στο δρόμο εάν έχει βλάβη. Μια μηχανική βλάβη μπορεί να προκαλέσει απώλεια ελέγχου. Ελαττωματικά μέρη στη δεξαμενή μπορεί να προκαλέσουν επικίνδυνη διαρροή, ειδικά όταν το περιεχόμενο του φορτίου είναι επικίνδυνο.

Είναι ασφαλή τα βυτιοφόρα φορτηγά;

Τα βυτιοφόρα ενέχουν πολλούς κινδύνους για άλλους στο δρόμο, λόγω του συχνά επικίνδυνου φορτίου τους. Πολλά κράτη λαμβάνουν μέτρα για να διασφαλίσουν ότι τα φορτηγά βυτιοφόρων παρακολουθούνται και ότι οι οδηγοί έχουν τα κατάλληλα προσόντα για να μεταφέρουν το περιεχόμενο της δεξαμενής. Όλα τα φορτηγά πρέπει να επιθεωρούνται πριν βγουν στο δρόμο και πρέπει να γίνεται τακτική συντήρηση.

Τα σημαντικότερα ατυχήματα/δυστυχήματα με βυτιοφόρα

Alcanar, Ισπανία (1978) Καταστροφή Los Alfaques

Το δυστύχημα του Los Alfaques έγινε και ταινία. To cult φιλμ Tarragona - Ein Paradies in Flammen (ή στα Ελληνικά Η Έκρηξη) ήταν μια έκρηξη βυτιοφόρου. Το δυστύχημα συνέβη κοντά σε ένα κάμπινγκ την Τρίτη 11 Ιουλίου του 1978 στην πόλη Alcanar, της Ισπανίας. Το βυτιοφόρο, το οποίο μετέφερε 23 τόνους πολύ εύφλεκτου υγροποιημένου προπυλενίου, σκότωσε 215 ανθρώπους και έκαψε σοβαρά άλλους 200. Το δυστύχημα είχε ως αποτέλεσμα τη θέσπιση νέας νομοθεσίας στην Ισπανία, περιορίζοντας τη διέλευση των οχημάτων που μεταφέρουν επικίνδυνο φορτίο μέσω κατοικημένων περιοχών.

Έκρηξη στο Borgo Panigale 2018

Στις 6 Αυγούστου 2018, η σύγκρουση ενός βυτιοφόρου υγραερίου (LPG) με ένα αρθρωτό φορτηγό που μετέφερε εύφλεκτους διαλύτες και φορτηγό μεταφοράς αυτοκινήτων είχε ως αποτέλεσμα μια τεράστια έκρηξη στον αυτοκινητόδρομο Α14 στο Borgo Panigale , μια γειτονιά της Μπολόνια της Ιταλίας . Ήταν μια περίπτωση έκρηξης B.L.E.V.E, όπου σχεδόν όλο το φορτίο του βυτιοφόρου κάηκε μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα κατά την έκρηξη, δημιουργώντας μια τεράστια ποσότητα θερμικής ακτινοβολίας . Στο δυστύχημα σκοτώθηκαν δύο άτομα, τραυματίστηκαν 145 και προκλήθηκαν σημαντικές ζημιές στη γύρω εμπορική και οικιστική περιοχή. Μετά την έκρηξη τμήμα της οδογέφυρας κατέρρευσε και άνοιξε ένα κρατήρα στον αυτοκινητόδρομο.

Ulaanbaatar, Μογγολία (2024)

Στις 24 Ιανουαρίου 2024, ένα φορτηγό με 60 τόνους υγροποιημένου φυσικού αερίου ανετράπη στην πρωτεύουσα της Μογγολίας, Ulaanbaatar. Τρεις πυροσβέστες σκοτώθηκαν στην έκρηξη ενώ 10 άνθρωποι τραυματίστηκαν. Μια προκαταρκτική εκτίμηση έδειξε ότι το φορτηγό προσέκρουσε σε ένα μικρό αυτοκίνητο, προκαλώντας την έκρηξη πριν από μια δεύτερη έκρηξη η οποία προκλήθηκε από το φαινόμενο B.L.E.V.E. που "έσκισε" μέρος του φορτηγού .

Και μία τραγωδία στην Ελλάδα

Ήταν Πρωτομαγιά του 1999 στο 178ο χλμ. Αθηνών-Λαμίας όταν άνδρες της Τροχαίας σταμάτησαν ένα βυτιοφόρο που μετέφερε προπάνιο, στο πλαίσιο του ελέγχου της εφαρμογής του μέτρου απαγόρευσης κυκλοφορίας φορτηγών στις Εθνικές Οδούς λόγω του τριημέρου και της εξόδου.

Οι αστυνομικοί βρίσκονται στο ύψος της παράκαμψης για Καμένα Βούρλα. Οδηγός του βυτιοφόρου ήταν ο 39χρονος Ανδρέας Παπακωνσταντίνου, ο οποίος σταθμεύει το όχημα και πηγαίνει προς τους αστυνομικούς για έλεγχο. Όσο διαρκεί ο έλεγχος ένα μικρό φορτηγό (κλειστό van) που μετέφερε κρέατα, πέφτει με ταχύτητα πάνω στο βυτιοφόρο. Μετά τη σύγκρουση από το van βγαίνει χωρίς σοβαρό τραυματισμό ο οδηγός του και απομακρύνεται από το σημείο. Δυστυχώς όμως για όλους, το ελαφρύ κλειστό φορτηγό τυλίγεται στις φλόγες και η φωτιά μεταδίδεται στο βυτιοφόρο προπάνιου.

Οι πυροσβεστικές δυνάμεις φτάνουν έγκαιρα. Οι τρεις πυροσβέστες, ο πυρονόμος Σωτήρης Σταμέλος και οι αρχιπυροσβέστες Στάθης Ριζόπουλος 41 και Νίκος Νικολάου 39 χρόνων, κάνουν ό,τι μπορούν για να σβήσουν τη φωτιά, αλλά είναι πια αργά.

Γίνεται μία έκρηξη που τους εκτινάσσει 150 μέτρα μακριά και βρίσκουν ακαριαίο θάνατο. Ο οδηγός του βυτιοφόρου ήταν 200 μέτρα μακριά και δέχθηκε ένα κομμάτι λαμαρίνας που εκτοξεύτηκε από την έκρηξη και τον σκοτώνει. Ο 35χρονος Κώστας Μανανάς, ο οδηγός του φορτηγού που μετέφερε τα κρέατα, εξαϋλώνεται (το σώμα του δεν βρέθηκε ποτέ).

Εκτός από τους νεκρούς, 14 άτομα τραυματίζονται σοβαρά από το ωστικό κύμα, ενώ από τύχη δεν υπήρξαν άλλες απώλειες. Η καμπίνα του βυτιοφόρου εκσφενδονίστηκε στα 700 μέτρα και προσγειώθηκε σε προαύλιο καφετέριας που ήταν κλειστή λόγω Πρωτομαγιάς. Θραύσματα των δύο οχημάτων (λέγεται ότι) βρέθηκαν σε απόσταση ως και ένα χιλιόμετρο μακριά.