Εντυπωσιακή μελέτη: Τα αρχαία ελληνικά μπορούν να βελτιώσουν την αντίληψη ατόμων με νοητική διαταραχή

Η άσκηση με εκμάθηση των αρχαίων ελληνικών φαίνεται πως μπορεί να βελτιώσει τη μνήμη και την αντίληψη ατόμων με ήπια νοητική διαταραχή, σύμφωνα με αποτελέσματα πιλοτικής μελέτης που πραγματοποιήθηκε στο Κέντρο Ημέρας «Αγία Ελένη» της Ελληνικής Εταιρείας Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών.

Η φιλόλογος-ψυχολόγος της Ελληνικής Εταιρείας Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών, Ράνια Χατζηρούμπη, ανέφερε ότι η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο ενός δομημένου προγράμματος νοητικής ενδυνάμωσης (μη φαρμακευτική παρέμβαση), το οποίο απευθύνεται σε άτομα με διάγνωση ήπιας νοητικής διαταραχής. Στην έρευνα μετείχαν δύο ομάδες: μία πειραματική ομάδα έρευνας και μία ομάδα ελέγχου. Τα άτομα της πειραματικής ομάδας παρακολούθησαν 24 ωριαίες συνεδρίες για διάστημα 6 μηνών το καθένα, ενώ τα άτομα της ομάδας ελέγχου δεν παρακολούθησαν καμία παρέμβαση.

Συγκρίνοντας τις δύο ομάδες, διαπιστώθηκε ότι μετά την παρέμβαση οι συμμετέχοντες στην πειραματική ομάδα βελτίωσαν την ικανότητα κωδικοποίησης και συγκράτησης νέων λεκτικών πληροφοριών (λεκτική επεισοδιακή μνήμη). Συγκρίνοντας τις επιδόσεις των συμμετεχόντων στην πειραματική ομάδα πριν και μετά την παρέμβαση, φάνηκε πως βελτίωσαν τις επιδόσεις στην εργαζόμενη μνήμη, την οπτικοχωρική αντίληψη και την ικανότητα κωδικοποίησης και συγκράτησης νέων οπτικών πληροφοριών (οπτική επεισοδιακή μνήμη). Η ομάδα ελέγχου σημείωσε επιδείνωση στην οπτική επεισοδιακή μνήμη, 6 μήνες μετά την αρχική εξέταση.

«Η επιλογή των Αρχαίων Ελληνικών», όπως εξηγεί η κ. Χατζηρούμπη, «έγινε με γνώμονα το ότι πρόκειται για μία γλώσσα με στοιχεία η εκμάθηση των οποίων αποτελεί σπουδαία διανοητική άσκηση (πλούσιο λεξιλόγιο, κανόνες που απαιτούν μάθηση, συντακτική δομή η οποία προσομοιάζει σε αλγεβρική εξίσωση). Επιπλέον, τα κείμενα είναι πλούσια σε ανθρωπιστικά νοήματα και ηθικές αξίες, μας φέρνουν σε επαφή με τις ρίζες μας, κάτι το οποίο είναι σημαντικό στην αίσθηση της ταυτότητας».

Το πρόγραμμα απευθύνεται σε άτομα με επίπεδο εκπαίδευσης 12 ετών και άνω

Το πρόγραμμα αυτό εφαρμόζεται από το 2020 στο Κέντρο Ημέρας «Αγία Ελένη» και συνεχίζεται ακόμη, ενώ η έρευνα αφορούσε το διάστημα 2020-2024. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε άτομα με επίπεδο εκπαίδευσης 12 ετών και άνω, ενώ τα υλικά που απαιτούνται για την εφαρμογή του είναι κείμενα σε έντυπη μορφή έως 2 σελίδες, ευανάγνωστα και προσαρμοσμένα στο μορφωτικό επίπεδο των συμμετεχόντων. Στόχος των ασκήσεων είναι η ενδυνάμωση της εργαζόμενης μνήμης, της άμεσης και καθυστερημένης μνημονικής ανάκλησης, της λεκτικής ευχέρειας, της προσοχής, της αφαιρετικής σκέψης και κριτικής ικανότητας. Απώτερος στόχος της είναι η μεταβίβαση της ωφέλειας στην καθημερινή λειτουργικότητα.

«Όπως σε κάθε μη φαρμακευτική παρέμβαση, έτσι και στο συγκεκριμένο πρόγραμμα αξιοποιούμε την υπόθεση ότι ο εγκέφαλος έχει εγγενή ικανότητα να αναδιοργανώνεται όταν εκτεθεί σε εμπλουτισμένο περιβάλλον, με αποτέλεσμα να αυξάνεται το νοητικό αποθεματικό και η αντίσταση στην παθολογία. Ο σχεδιασμός βασίζεται σε δεδομένα της βιβλιογραφίας και της κλινικής πράξης. Η νοητική εξασθένηση επηρεάζει τη γλωσσική ικανότητα. Γνωρίζουμε ότι η εκμάθηση μίας ξένης γλώσσας εμπλέκει εκτεταμένο νευρωνικό δίκτυο, απαιτεί δε τη συνέργεια πολλών νοητικών λειτουργιών. Επίσης, υπάρχουν ερευνητικά δεδομένα ότι μετά από μία τέτοια παρέμβαση επέρχονται δομικές και λειτουργικές αλλαγές στον εγκέφαλο των συμμετεχόντων. Συνεπώς, η υπόθεσή μας είναι ότι ένα πρόγραμμα εκμάθησης ξένης γλώσσας θα βοηθήσει στη νοητική και λειτουργική ενδυνάμωση των ωφελούμενων», σημειώνει η κ. Χατζηρούμπη μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Να σημειωθεί ότι η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο διάστημα 2020-2024 σε ένα μικρό αριθμό ατόμων (7 άτομα στην πειραματική ομάδα και 13 στην ομάδα ελέγχου) και ο μικρός αριθμός των συμμετεχόντων οφειλόταν αφενός στα περιοριστικά μέτρα λόγω της πανδημίας του κορονοϊού και αφετέρου στο “ τραύμα” από τις επιδόσεις που είχαν στα αρχαία ελληνικά κατά τη φοίτησή τους στο σχολείο.

Τα αποτελέσματα της έρευνας, που πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία της φιλολόγου-ψυχολόγου Ουρανίας Χατζηρούμπη, της ψυχολόγου Έλενας Πόπτση και της νευρολόγου-ψυχιάτρου, ομότιμης καθηγήτριας ΑΠΘ, Μάγδας Τσολάκη, παρουσιάστηκαν στο 14ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου Alzheimer, οι εργασίες του οποίου ολοκληρώθηκαν χθες στη Θεσσαλονίκη.