Έκρηξη βίας και αυτοκτονιών μετά την πανδημία: Η κρατική μέριμνα δεν ακολουθεί την έξαρση

Η διπλή αυτοκτονία στου Ζωγράφου που σόκαρε την τοπική κοινωνία και ολόκληρη τη χώρα, είναι μια ακόμα «απόδειξη» ότι η ψυχική υγεία βάλλεται πανταχόθεν και χρειάζεται πιο συντονισμένες προσπάθειες από την Πολιτεία, όπως λένε χαρακτηριστικά οι ειδικοί, ώστε να δημιουργηθεί ένα πλέγμα προστασίας και γι αυτούς τους ανθρώπους, αλλά και για το κοινωνικό σύνολο. Δεν είναι τυχαίο ότι σχεδόν καθημερινά καταγράφονται ακραία περιστατικά βίας. Βία ανάμεσα σε ανήλικους, ενδοοικογενειακής βίας, γυναικοκτονίες- ανθρωποκτονίες και αυτοχειρίες. Που εστιάζεται το πρόβλημα; Στο γεγονός ότι η κρατική μέριμνα δεν ακολούθησε την έξαρση των ψυχικών ασθενειών, τονίζει στο Flash.gr, η κυρία Βασιλένα Σταυροπούλου, ψυχολόγος- συστημική ψυχοθεραπεύτρια…

«Ας ξεκινήσουμε με το γεγονός ότι έχουμε μία έξαρση ψυχικών ασθενειών στη μετα-COVID περίοδο. Δυστυχώς όμως αυτό που δεν συντονίστηκε με αυτή την έξαρση είναι η κρατική βοήθεια και η μέριμνα για ανθρώπους οι οποίοι βιώνουν όχι μόνο ψυχικές ασθένειες σε επίπεδα αγχώδους διαταραχής, που και αυτό το θεωρώ σημαντικό, αλλά όταν μιλάμε για ψυχικές ασθένειες είναι πάρα πολύ πιθανό ένας άνθρωπος να κάνει κακό είτε στον ίδιο τον εαυτό είτε σε κάποιον άλλο άνθρωπο. Κυρίως αναφέρομαι στις ψυχωσικές διαταραχές. Εκεί λοιπόν η μέριμνα είναι ακόμα πιο ελλιπής με αποτέλεσμα αυτοί οι άνθρωποι να παραμένουν αβοήθητοι και πολύ χειρότερα μαζί με αυτούς, την όλη ευθύνη να λαμβάνει το οικογενειακό περιβάλλον. 
Όμως εγώ θα σας πω κάτι που εμένα προσωπικά με συγκλονίζει ως ειδικό, ότι δηλαδή σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, αυτή τη στιγμή στους εφήβους η πρώτη αιτία θανάτου είναι η αυτοχειρία. Δυστυχώς. Και αυτό από μόνο του πρέπει να μας καθιστά σε δράση.»

Τόσο τα περιστατικά που λαμβάνουν χώρα σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, όσο και οι ανθρώπινες απώλειες που «μετατρέπονται» σε αριθμούς και στατιστικά στοιχεία, σοκάρουν. Μόνο το 2024, η ΚΛΙΜΑΚΑ, ένας κοινωνικός φορέας που δραστηριοποιείται, μεταξύ άλλων, στην υλοποίηση προγραμμάτων για την προαγωγή της ψυχικής υγείας, κατέγραψε συνολικά 469 περιστατικά αυτοχειρίας στην Επικράτεια, ενώ μόνο τον Φεβρουάριο που μας πέρασε ο αριθμός αυτός άγγιξε τις 30.

«Δαιμονοποιούμε την ψυχική υγεία, ενώ η πραγματική αποτυχία είναι το ίδιο το σύστημα»

• 11 Φεβρουαρίου 2025: Άνδρας, στο Κερατσίνι, έχει ταμπουρωθεί στο σπίτι του, στην οδό Σήστου, χωρίς να αφήνει τη μητέρα και την αδερφή του να βγουν έξω. Στο σημείο βρίσκονται δυνάμεις της ΕΛΑΣ και διαπραγματευτής.
• 19 Φεβρουαρίου 2025: Έγκλημα στο Δαφνί: Τρόφιμος του ψυχιατρείου τραυμάτισε και σκότωσε 44χρονη Συναγερμός στο ψυχιατρικό νοσοκομείο - Τον αναζητούν οι Αρχές
• 01 Μαρτίου 2024: Η 22χρονη που δέχτηκε επίθεση με μαχαίρι από άνδρα Ιρακινής καταγωγής στην Ερμού, νοσηλεύεται στη ΜΕΘ του νοσοκομείου Ευαγγελισμός και η κατάστασή της κρίνεται σοβαρή. Ο δράστης είχε χτυπήσει την άτυχη κοπέλα με μαχαίρι δύο φορές στην ωμοπλάτη, κοντά στην καρδιά, με αποτέλεσμα να υποστεί μεγάλη αιμορραγία.

Τα παραπάνω -ενδεικτικά- περιστατικά είναι μια σταγόνα στον ωκεανό των προβλημάτων που είτε φτάνουν στις αρχές, είτε οδηγούνται σε μια δομή ψυχικής υγείας, είτε κρύβονται κάτω από το «χαλί», λόγω του στίγματος που εξακολουθεί να είναι βαθιά ριζωμένο στην ελληνική κοινωνία. Κι αυτή η δαιμονοποίηση είναι η πηγή του κακού, τονίζει η κυρία Σταυροπούλου…

«Πρέπει να σταθούμε στο ότι πολλές φορές όταν έχουμε κάποια αυτοχειρία, που μέσα σε αυτό το αίτιο αφορά ψυχική ασθένεια, στεκόμαστε σε ατάκες του τύπου «ε, ήταν ψυχικά ασθενής οπότε αυτοκτόνησε» ή «ήταν τρελός και σκότωσε» και δεν στεκόμαστε στο γεγονός ότι η πραγματική αποτυχία είναι το σύστημα της ψυχικής υγείας στην Ελλάδα. Δαιμονοποιούμε δηλαδή την ψυχική ασθένεια, αναπαράγουμε το στίγμα και δεν γινόμαστε ποτέ βοηθητικοί ως προς τους ανθρώπους, που ξέρετε όχι μόνο είναι ασθενείς, αλλά είναι και απομονωμένοι. Επίσης, λέμε ότι ψυχική ασθένεια δεν σκοτώνει, αλλά το κράτος αντιμετωπίζει τον ψυχικά ασθενή σαν να ερχόταν ένα περιστατικό με έμφραγμα και να του δίναμε παυσίπονο.»

«Ζητάμε κατ’ οίκον φροντίδα και στήριξη, όχι συνταγογράφηση και…καλή τύχη!»

Κι ενώ η ψυχική ασθένεια δυστυχώς παραμένει ένα ντροπιαστικό γεγονός ακόμα και στον πυρήνα της οικογένειας ενός ανθρώπου, όπως τονίζει η έμπειρη συστημική ψυχοθεραπεύτρια, αυτό που οφείλει να βρει η Πολιτεία είναι η απάντηση στο πρόβλημα. Μια λύση που προτείνουν οι ίδιοι οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας, είναι να τείνουν χείρα βοηθείας, μέσα στα ίδια τα σπίτια των πολιτών…

«Υπάρχει κρατική εγκατάλειψη, άρα και αδιέξοδο. Ένας άνθρωπος που βρίσκεται στο τούνελ της ψυχικής ασθένειας και λέω τούνελ, διότι οι άνθρωποι δεν μπορούν αρχικά να απευθυνθούν εύκολα κάπου, γιατί όπως είπαμε υπάρχει το στίγμα. Καλώς ή κακώς, ενώ έχουμε κάνει βήματα ως προς αυτό και όντως είμαστε πιο ευαισθητοποιημένοι, όμως βλέπουμε ότι τα πραγματικά δεδομένα, τα στατιστικά στην κοινωνία της χώρας μας, μας επιβεβαιώνουν ότι οι άνθρωποι δεν ζητούν εύκολα βοήθεια.

Ζητούν βοήθεια οι άνθρωποι με ένα υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο ενδεχομένως που είναι και πιο ευαισθητοποιημένοι, όμως έχουμε ακόμα ένα πολύ υψηλό ποσοστό ψυχικά ασθενών, που παραμένουν αβοήθητοι. Και εκεί έρχεται αυτό που ζητάμε πια επίμονα εμείς οι ψυχολόγοι αλλά και οι ψυχίατροι. Ότι χρειαζόμαστε οπωσδήποτε κατ’ οίκον φροντίδα και στήριξη. Η συνταγογράφηση και το «καλή τύχη», δεν οδηγεί σε κανένα θετικό αποτέλεσμα. Δυστυχώς οδηγεί σε τραγωδία.

Διάβαζα προσφάτως ότι υπάρχει μια δράση για τους καρδιοπαθείς που υπάρχει μια εξ’ αποστάσεως τηλε-εποπτεία με τους καρδιοπαθείς και σκεφτόμουν πραγματικά πόσο λυπηρό είναι που κάτι τέτοιο δεν έχει υπάρξει με τους ψυχικά ασθενείς.»

Ουσιαστική επίσης βοήθεια θα ήταν και η μεγαλύτερη οικονομική συμμετοχή του κράτους, στις θεραπείες των ψυχικά ασθενών. Πολλοί άνθρωποι, συμπληρώνει η κυρία Σταυροπούλου, δεν έχουν τα χρήματα να επωμισθούν το βάρος των ψυχοθεραπειών που οι ψυχικές ασθένειες απαιτούν, καθώς χρειάζεται και συχνότητα, αλλά και μακροχρόνια εμπλοκή…

«Οπότε σαφώς η πρώτη λύση που δίνεται είναι ο εγκλεισμός σε κάποιο ψυχιατρικό ίδρυμα της χώρας μας. Δυστυχώς όμως η νοσηλεία σε ψυχιατρικές κλινικές τα τελευταία χρόνια λειτουργεί περισσότερο σαν ένα ίδρυμα που κρατά, ας πούμε, τους ανθρώπους τους ψυχικά ασθενείς σε καταστολή, παρά δρα θεραπευτικά ως προς αυτούς και δεν μπαίνω μέσα σε αυτό γιατί καταλαβαίνω ότι και εκεί δεν υπάρχει στελέχωση, είναι υποστελεχωμένα τα τμήματα και γι αυτό ακριβώς, ακολουθείται μία τακτική συνταγογράφησης που εκεί είναι του τύπου «πάρε το φάρμακό σου» και την εποπτεία την αναλαμβάνουν οι συγγενείς.
Άρα σαν πιο άμεση λύση, αυτό που βλέπω εγώ και μια πιο πραγματική αν θέλετε λύση, είναι αρχικά η στελέχωση με περισσότερο προσωπικό. Έχουμε όλο και περισσότερους, πια, καταρτισμένους επιστήμονες οι οποίοι δεν απασχολούνται σε δομές.»