Σεισμοί στη Σαντορίνη: «Παραφωνίες» στην επιστημονική κοινότητα- Τι προκαλεί τον «χορό» των Ρίχτερ

Οι Κυκλάδες - και ειδικά η Σαντορίνη και η Αμοργός - χορεύουν στον ρυθμό των Ρίχτερ τα τελευταία 24ωρα. Κι όσο τα Ρίχτερ συνεχίζουν να ταρακουνούν τα νησιά, η ανησυχία για έναν επικείμενο μεγάλο σεισμό μεγαλώνει. Χιλιάδες κόσμου έχουν ήδη φύγει από τη Σαντορίνη, όσοι παραμένουν στο νησί κοιμούνται στα αυτοκίνητά τους και την ίδια ώρα η επιστημονική κοινότητα εμφανίζεται διχασμένη. Είναι τεκτονικοί ή ηφαιστειακοί οι σεισμοί; Εκτονώνεται η σεισμική δραστηριότητα ή απλά «φορτώνει» για να δώσει έναν ισχυρό σεισμό;

Σεισμολόγοι, καθηγητές Γεωλογίας και όλοι όσοι ασχολούνται επιστημονικά με την έντονη σεισμική δραστηριότητα που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα στη Σαντορίνη και στη γύρω περιοχή, εξετάζουν τα δεδομένα, αλλά δεν καταλήγουν σε μία άποψη.

Στην έκτακτη ανακοίνωση που εξέδωσε η Διεπιστημονικής Επιτροπής Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων του ΕΚΠΑ την Τετάρτη (05/02) τονίζεται ότι «δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο το σεισμικό σμήνος να διεγείρει τη διάρρηξη ενός σημαντικού τμήματος μεγάλου ενεργού ρήγματος της περιοχής, δίνοντας έτσι έναν κύριο σεισμό και στη συνέχεια η δραστηριότητα να πάρει τη μορφή μιας τυπικής μετασεισμικής ακολουθίας. Σε μια τέτοια περίπτωση, το σεισμικό σμήνος που έχει προηγηθεί του κύριου σεισμού θα χαρακτηριστεί (εκ των υστέρων) ως προσεισμική ακολουθία».

Η συγκεκριμένη Επιτροπή εκτιμά πως η σεισμική έξαρση δεν σχετίζεται με κάποιο ηφαιστειακό κέντρο: «Η παρατηρούμενη σεισμική έξαρση λαμβάνει χώρα εντός του ενεργού ηφαιστειακού τόξου του Νοτίου Αιγαίου, δεν σχετίζεται άμεσα με κάποιο γνωστό ηφαιστειακό κέντρο, αλλά φαίνεται να έχει ενεργοποιήσει ένα σύστημα κανονικών ρηγμάτων, διεύθυνσης ΝΔ-ΒΑ στη θαλάσσια λεκάνη της Ανύδρου. Τα σεισμικά σμήνη, και ιδιαίτερα αυτά που βρίσκονται μέσα ή κοντά σε ηφαιστειακά περιβάλλοντα, συχνά διεγείρονται από διείσδυση ρευστών στον ρηξιγενή ιστό, τα οποία διευκολύνουν τις διαρρήξεις, σε συνδυασμό με τη μεταφορά τάσης που προκαλείται από τους ίδιους τους τεκτονικούς σεισμούς».

«Για ποια εκτόνωση μιλούν;»

Την ίδια ώρα, ο Άκης Τσελέντης ξεσπά μέσω Facebook εναντίον εκείνων που ισχυρίζονται ότι οι σεισμοί της τάξης των 4 Ρίχτερ βοηθούν στην εκτόνωση της κατάστασης. 

«Το φαινόμενο συνεχίζεται με ΠΡΟΣΕΙΣΜΙΚΑ χαρακτηριστικά. Χθες παρακολούθησα στα ΜΜΕ κάποιες απόψεις ότι με τα 5 ρίχτερ θα εκτονωθεί το σεισμικό δυναμικό του ρήγματος (ρηγμάτων) όπως και με τα πολλά άνω των 4R σεισμικά γεγονότα!!!

ΔΕΝ ΙΣΧΥΕΙ ΚΑΤΙ ΤΕΤΟΙΟ

Ένας σεισμός 5R έχει 33 φορές μεγαλύτερη ενέργεια από ένα σεισμό 4R και ένας σεισμός 6R έχει 999! Φορές μεγαλύτερη ενέργεια από ένα σεισμό 4R. Φυσικά ένας σεισμός 7R (που απεύχομαι αλλά είναι μέσα στο δυναμικό του ενεργού ρήγματος) έχει 32.967 περισσότερη ενέργεια από ένα τεσσάρι. Για ποια εκτόνωση μιλούν;

Αν παρατηρήσουν οι κάτοικοι μια μικρή ύφεση στη σεισμικότητα ΔΕ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΤΙΠΟΤΑ! Και να συνεχίσουν να ακολουθούν τα μέτρα που πρότειναν όχι η πολιτεία…. ΑΛΛΑ ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ. Να κλείσουν τα αυτιά τους σε φαιδρές και επικίνδυνες δηλώσεις πολιτικών και ατόμων υπαλλήλων των μεγάλων ξενοδοχειακών συμφερόντων. Να μην τα ξαναγράφω…».

«Σεισμοί με τεκτονικά χαρακτηριστικά»

Ο Γεράσιμος Παπαδόπουλος από την πλευρά του εκτιμά πως η σεισμική δραστηριότητα δεν σχετίζεται με το «ξύπνημα» κάποιου ηφαιστείου, ενώ τονίζει ότι όλα δείχνουν προς την κατεύθυνση ενός μεγάλου σεισμού το επόμενο διάστημα. 

Μιλώντας στο Attica TV ανέφερε: «Για όλο τον Ιανουάριο, μέχρι το πρωί το Σαββάτου, δεν είχαμε ξεπεράσει σε μέγεθος τα 3 Ρίχτερ. Από το μεσημέρι του Σαββάτου μέχρι τώρα, σταδιακά φτάσαμε στο 4, στο 4,8, και σήμερα φτάσαμε στο 5. Άρα μιλάνε τα πράγματα από μόνα τους. Και με βάση τις επιστημονικές παρατηρήσεις έχω από το Σάββατο εκφράσει την πολύ βάσιμη επιστημονική άποψη ότι βρισκόμαστε σε προσεισμική ακολουθία. Δεν αυξήθηκαν μόνον τα μεγέθη, αυξήθηκε και το πλήθος των σεισμών. Επίσης έχουμε και μία μετανάστευση των επικέντρων. Απομακρύνονται τα επίκεντρα από τη Σαντορίνη. Μεταναστεύουν προς τα βορειανατολικά. Εκεί έχουν συγκεντρωθεί τα επίκεντρα των μεγαλύτερων σεισμών από 4 και πάνω. Συγκεντρώνεται στο ανατολικό τμήμα, ενδεχομένως υποδεικνύοντας πού μπορεί να σπάσει το ρήγμα στον επόμενο ισχυρό σεισμό».

Στη συνέχεια εξήγησε: «Μέλη της επιστημονικής κοινότητας ξεκινήσαμε λάθος. Ενδεχομένως μετέδωσαν λάθος εντυπώσεις, ίσως άθελά τους, σε μέλη της πολιτικής ηγεσίας. Υπερτόνισαν δηλαδή το ενδεχόμενο του ηφαιστειακού κίνδυνου. Το οποίο όμως δεν ισχύει. Έχει αυξηθεί το τελευταίο τετραήμερο, λόγω της προσεισμικής ακολουθίας, ασφαλώς ο σεισμικός κίνδυνος. Δεν έχει αυξηθεί όμως καθόλου ο ηφαιστειακός κίνδυνος. Και όχι μόνο δεν έχει αυξηθεί, αλλά δεν υπάρχει και καμία άλλη ένδειξη που να μας δείχνει ότι οι σεισμοί, όλοι αυτοί οι εκατοντάδες των σεισμών που έχουν γίνει, είναι ηφαιστειακοί. Δεν είναι. Έχουν όλοι τους καθαρά τεκτονικά χαρακτηριστικά. Δηλαδή συνδέονται με ενεργά ρήγματα της περιοχής. Είναι σεισμοί που θα μπορούσαν κάλλιστα να συμβούν σε οποιαδήποτε άλλη περιοχή της χώρας, η οποία δεν φιλοξενεί ηφαιστειακά κέντρα».

Σύμφωνα με όσα είπε ο γνωστός σεισμολόγος, «ο ηφαιστειακός κίνδυνος παραμένει ο ίδιος με αυτόν που υπάρχει ένα χρόνο πριν, δύο χρόνια πριν, πέντε χρόνια πριν. Δεν έχει μεταβληθεί».

Αναφορικά με το αν «βλέπει» πιο μεγάλο σεισμό, απάντησε: «Δεν μπορώ αυτή τη στιγμή να απαντήσω. Όταν θα αισθάνομαι ισχυρός επιστημονικά διότι το θέμα είναι πάρα πολύ δύσκολο... Αυτή τη στιγμή δεν μπορώ να σας πω. Ξέρετε θα είναι 5 έως 5,5 ίσως και έως 6. Ξέρετε τι διαφορά έχει το 5 με το 6; Τεράστια διαφορά... Από τη μελέτη πολλών προσεισμικών ακολουθιών και στην Ελλάδα και διεθνώς προκύπτει ότι μπορούν να κρατήσουν οι ακολουθίες αυτές μέχρι τέσσερις μήνες. Μπορεί να είναι ένας μήνας, μπορεί να είναι δύο μήνες, μπορεί να είναι τρεις μήνες, μπορεί να είναι είκοσι μέρες αλλά όχι λιγότερο... Ας υποθέσουμε ότι ο κύριος σεισμός γίνεται σε πέντε μέρες από τώρα. Ξέρετε πόσο θα κρατήσει η μετασεισμική ακολουθία αυτού του σεισμού; Τουλάχιστον ένα μήνα».

«Το επόμενο στάδιο η έκρηξη του ηφαιστείου»

Εκ διαμέτρου αντίθετη είναι η άποψη του Αβραάμ Ζεληλίδη. Ο καθηγητής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών ανέφερε στο Action 24 ότι η καταιγιστική σεισμική δραστηριότητα των τελευταίων ημερών στη Σαντορίνη συνδέεται με τα ηφαίστεια της περιοχής.

«Πρέπει ο κόσμος να καταλάβει τι εννοούμε ηφαιστειακό τόξο. Όπως βυθίζεται η αφρικάνικη πλάκα κάτω από την ευρωπαϊκή, στα 80 χιλιόμετρα βάθος περίπου, αρχίζει το λιώσιμο των πετρωμάτων. Αυτά δημιουργούν το ηφαιστειακό τόξο. Ξέρουμε ποια νησιά είναι σε αυτή τη ζώνη. Σε αυτά τα νησιά, τα ηφαίστεια είναι ενεργά. Εκτός από τη Σαντορίνη, είναι η Νίσυρος, τα Μέθανα, η Μήλος», τόνισε ο καθηγητής.

Όπως υποστηρίζει ο Αβραάμ Ζεληλίδης το φαινόμενο που παρακολουθούμε τις τελευταίες ημέρες σχετίζεται με την ηφαιστειακή δραστηριότητα και η έκρηξη είναι το επόμενο στάδιο.

«Εγώ διαφωνώ με τους σεισμολόγους ότι είναι ένα τεκτονικό ρήγμα και δεν έχει σχέση με τα ηφαίστεια. Είναι δίπλα στα ηφαίστεια», είπε.

«Περιμένουμε σεισμό 6 Ρίχτερ»

Το βράδυ της Τετάρτης (05/02) ο Δημήτρης Παπανικολάου, ομότιμος καθηγητής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, αναφέρθηκε στο θέμα της «πολυφωνίας» των σεισμολόγων ρίχνοντας «καρφιά» στον συνάδελφό του Άκη Τσελέντη, μιλώντας στο Attica TV. «Όλοι οι επιστήμονες μπορούν να έχουν άποψη, αλλά το θέμα είναι πότε τη λέμε και με τι στοιχεία. Ο κύριος Τσελέντης έρχεται από μακριά, από το παρελθόν, τότε που οι κόντρες ήταν και πολύ γερές. Δεν βρίσκεται εντός πραγματικότητας, γιατί δεν έχει δουλέψει στην περιοχή και δεν έχει τα στοιχεία που έχουμε εμείς. Σημασία έχει η γνώμη των κατεξοχήν ειδικών, των επαϊόντων, που έχουν δουλέψει στην περιοχή και δικαιούνται να έχουν μια άποψη πιο συγκροτημένη και τεκμηριωμένη».  

Για τη σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή τόνισε: «Το ρήγμα της Αμοργού είναι το ανατολικό κομμάτι μιας μεγάλης δομής της τάφρου που περιλαμβάνει και τα ηφαίστεια. Η τάφρος ξεκινάει από τα Χριστιανά, προχωράει στην Καλντέρα, την Άνυδρο και συνεχίζει νότια της Αμοργού. Το ανατολικό κομμάτι που είναι ουσιαστικά όλη η νότια ακτή της Αμοργού έδωσε τον σεισμό του 1956 και το τσουνάμι. Για να ξαναδώσει φαινόμενα πρέπει να περάσουν αιώνες για να συσσωρευθούν τάσεις οι οποίες χρειάζονται έναν συγκεκριμένο χρόνο. Το ίδιο ισχύει και για το ρήγμα της Αταλάντης. Αυτή τη στιγμή, η διέγερση που μας απασχολεί είναι στο κεντρικό τμήμα αυτής της τάφρου που ξεκινάει περίπου από την Άνυδρο και φτάνει έως το Κολούμπο. Αυτό είναι το κομμάτι με τους τεκτονικούς σεισμούς που έχει συγκεκριμένο μήκος 15-20χλμ και μπορεί να δώσει έναν σεισμό της τάξεως των 6 Ρίχτερ και του οποίου κατά μήκος έχουμε αυτή της στιγμή τους μέτριους σεισμούς οι οποίοι είναι ρηγματάκια 1-2χλμ.».

Σχετικά με τον κύριο σεισμό ο οποίος δεν φαίνεται να έχει σημειωθεί, ο κ. Παπανικολάου εξήγησε πως «εξακολουθούμε να πιστεύουμε και να περιμένουμε έναν μεγάλο σεισμό της τάξεως των 6 ο οποίος θα σηματοδοτήσει την κορύφωση και λήξη της δράσης. Μετά θα έχουμε μια φυσιολογική μετασεισμική ακολουθία. Πιστεύω θα γίνει μέσα στις επόμενες μέρες, ελπίζω να τελειώνουμε μέσα στο Σαββατοκύριακο για να μπούμε στην φάση της εκτόνωσης».