«Πιο ανώμαλες πτήσεις τις επόμενες δεκαετίες» - Αναταράξεις και κλιματική κρίση
Η τραγωδία που βίωσαν οι επιβάτες της πτήσης της Singapore Airlines από το Λονδίνο στη Σιγκαπούρη, που στοίχισε τη ζωή σε έναν 73χρονο άνδρα και οδήγησε στον σοβαρό τραυματισμό άλλων 30, φέρνει στην επιφάνεια μια αλήθεια για την οποία προειδοποιούν οι επιστήμονες τα τελευταία χρόνια. Οι αναταράξεις θα αυξάνονται όσο η κλιματική αλλαγή προχωρά και συνεπώς οι πτήσεις θα γίνονται πιο ανώμαλες τις επόμενες δεκαετίες.
Σε αυτό το προφητικό συμπέρασμα, είχε καταλήξει πριν από έναν χρόνο και η μελέτη των επιστημόνων του Πανεπιστημίου του Reading, στο Ηνωμένο Βασίλειο. Γιατί ακριβώς συμβαίνει αυτό, μας εξηγεί μέσω του Flash.gr, o κύριος Φαίδων Καραϊωσηφίδης, αεροναυπηγός και διερευνητής αεροπορικών ατυχημάτων…
«Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει το φαινόμενο των αναταράξεων επειδή ακριβώς οι αιτίες που τις προκαλούν βρίσκονται και στα καιρικά φαινόμενα και εφόσον αυτή τη στιγμή έχουμε σοβαρές ενδείξεις ότι τα καιρικά φαινόμενα γίνονται συχνότερα και εντονότερα λόγω της κλιματικής αλλαγής, στο κομμάτι αυτό υπάρχει σίγουρα επιδείνωση.
Δηλαδή αν έχεις μεγαλύτερης έντασης και συχνότητας κακοκαιρίες κι επειδή δεν μπορείς να παρακάμψεις πάντα με το αεροσκάφος, εύκολα τον καιρό, αντιλαμβανόμαστε τι σημαίνει αυτό. Αυτή τη στιγμή τα αεροσκάφη μπορεί να παρεκκλίνουν μερικά χιλιόμετρα ή μερικές χιλιάδες χιλιόμετρα . Αν όμως πρέπει να παρεκκλίνουν αλλά και να αλλάζουν επίπεδα πτήσης, δηλαδή το ύψος που πετούν και να ακολουθούν άλλες διαδρομές, τότε προφανώς επηρεάζεται η αεροπλοΐα.»
Όπως σημειώνει ο κύριος Καραϊωσηφίδης, οι αναταράξεις σε ύψος, που συμβαίνουν σε αεροπλάνα μεγάλων αποστάσεων και τα οποία πετάνε από τα 33.000 έως τα 46.000 πόδια, προκαλούνται είτε από το φυσικό φαινόμενο που ονομάζεται αεροχείμαρρος -αυτό που οι επιστήμονες αποκαλούν jetsream- είτε από μετεωρολογικά φαινόμενα, όπως η αστάθεια της ατμόσφαιρας πριν και κατά τη διάρκεια μιας καταιγίδας. Στην περίπτωση των καταιγίδων, τα ραντάρ τις εντοπίζουν και συνεπώς «προειδοποιούν», το πρόβλημα όμως και η επικινδυνότητα εντοπίζεται κυρίως στην πρώτη περίπτωση, αφού οι αναταράξεις δεν είναι ανιχνεύσιμες…
«Οι καταιγίδες, άρα και οι αναταράξεις που προέρχονται από καιρικά φαινόμενα, σε αντιδιαστολή με το φυσικό φαινόμενο των αεροχειμάρρων, είναι ορατές με μηχανικά μέσα. Δηλαδή μπορούμε να τις δούμε στα ραντάρ. Υπάρχουν ραντάρ καιρού που ανιχνεύουν την υγρασία μέσα στα σύννεφα και με αλγορίθμους μπορούμε να εκτιμήσουμε την ένταση των καταιγίδων.
Το φαινόμενο του αεροχείμαρρου όμως, εντοπίζεται μεν δορυφορικά αλλά μόνο μακροσκοπικά και σε μεγάλη κλίμακα. Δεν μπορούμε να το δούμε σε τοπικό επίπεδο. Δεν υπάρχει ραντάρ το οποίο να μπορεί να δει αυτή τη στιγμή με την τεχνολογία που υπάρχει, αεροχειμάρρους, καθώς είναι ουσιαστικά αέρας που κινείται μέσα στον αέρα. Συνεπώς οι αναταράξεις που οφείλονται σε Jetstreams, είναι και οι πιο επικίνδυνες αναταράξεις γιατί δεν ανιχνεύονται και δεν έχουμε ακόμη επαρκή στοιχεία για να γνωρίζουμε πως επηρεάζονται από την κλιματική αλλαγή. Διότι αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε, είναι ότι οι αεροχείμαρροι οφείλονται και στις θερμοκρασίες που αναπτύσσονται στους ωκεανούς, οπότε εκεί χρειάζεται πιο εκτεταμένη μελέτη.»
Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης του Πανεπιστημίου του Ρέντινγκ, οι αναταράξεις του «καθαρού αέρα», οι οποίες είναι «αόρατες» αλλά και επικίνδυνες για τα αεροσκάφη, έχουν αυξηθεί σε διάφορες περιοχές ανά τον κόσμο.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε ένα τυπικό σημείο πάνω από τον Βόρειο Ατλαντικό -μια από τις πιο πολυσύχναστες διαδρομές πτήσεων στον κόσμο- η συνολική ετήσια διάρκεια έντονων αναταράξεων αυξήθηκε κατά 55%. Από 17,7 ώρες το 1979 σε 27,4 ώρες το 2020. Οι μέτριες αναταράξεις αυξήθηκαν κατά 37%, από τις 70 στις 96 ώρες. Ενώ οι ελαφριές αναταράξεις σημείωσαν αύξηση της τάξεως του 17%. Από τις 466,5 ώρες στις 546,8.
Κι ενώ οι ΗΠΑ και ο Βόρειος Ατλαντικός παρουσίασαν τις μεγαλύτερες αυξήσεις, η μελέτη αυτή δεν άφησε απ’ έξω την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τον Νότιο Ατλαντικό. Κα σε αυτές τις πολυσύχναστες διαδρομές πτήσεων, εντοπίστηκαν σημαντικές αυξήσεις στις αναταράξεις.
«Πιο ανώμαλες οι πτήσεις τις επόμενες δεκαετίες»
Οι επιστήμονες που πραγματοποίησαν την έρευνα είναι ξεκάθαροι. Ο καθηγητής Paul Williams, επιστήμονας της ατμόσφαιρας έχει δηλώσει πως μετά από δέκα χρόνια ερευνών, που έδειχναν ότι η κλιματική αλλαγή θα αυξήσει τις αναταράξεις του «καθαρού αέρα» στο μέλλον, έχουμε πλέον στοιχεία που δείχνουν πως η αύξηση αυτή έχει ήδη ξεκινήσει.
Μάλιστα κρίνεται κρίσιμο το να επενδύσουν οι εταιρείες σε βελτιωμένα συστήματα πρόβλεψης και ανίχνευσης αναταράξεων, αν δεν θέλουμε να έχουμε πιο ανώμαλες πτήσεις τις επόμενες δεκαετίες, αφού στην παρούσα φάση τα προβλήματα που προκαλούν κοστίζουν μόνο στη βιομηχανία των ΗΠΑ, 150-500 εκατομμύρια δολάρια ετησίως. Όπως σημειώνουν, κάθε λεπτό που πραγματοποιείται ένα ταξίδι μέσα από αναταράξεις, αυξάνεται η φθορά του αεροσκάφους και ο κίνδυνος τραυματισμών επιβατών και αεροσυνοδών.
Ήδη στις Ηνωμένες Πολιτείες, μας λέει ο κύριος Καραϊωσηφίδης, εκδότης μεταξύ άλλων του περιοδικού Πτήση, επιχειρούν ν’ αλλάξουν τους κανόνες κατά τη διάρκεια των πτήσεων…
«Στις ΗΠΑ, από την αρχή του χρόνου έχει εφαρμοστεί ένας νέος κανονισμός που αφορά στα πληρώματα, γιατί τα πληρώματα είναι αυτά που έχουν προφανώς τη μεγαλύτερη συχνότητα τραυματισμών λόγω του ότι στατιστικά περνούν πολύ χρόνο στον αέρα. Έχει επιβληθεί λοιπόν στα πληρώματα να μένουν δεμένα, τόσο κατά την απογείωση όσο και κατά την προσγείωση, όταν το αεροσκάφος πετάει κάτω από τα 10 χιλιάδες πόδια. Υπάρχει βεβαίως ένα θέμα προσωρινής εφαρμογής γιατί πολλές αεροπορικές εταιρίες είχαν αντίρρηση επί του θέματος, ωστόσο το θέμα θα τεθεί σε διαβούλευση.»
Αξίζει να σημειωθεί πως κάθε χρόνο καταγράφονται περίπου 60 περιστατικά σοβαρών αναταράξεων, ανάλογα με αυτό που έζησαν οι επιβάτες του αεροσκάφους της Singapore Airlines, όμως η πλειοψηφία τους δεν αποτυπώνεται σε επίσημα έγγραφα, σημειώνει ο έγκριτος αεροναυπηγός…
«Είναι τρομακτικό, αν το έχει ζήσει κανείς. Έχουν συμβεί πολλά παρόμοια περιστατικά. Δεν είναι πρωτόγνωρο. Συμβαίνει περίπου 50-60 φορές τον χρόνο. Τέτοιας έντασης. Σκεφτείτε ότι καθημερινά πετούν 45-50 χιλιάδες αεροπλάνα στον πλανήτη και εκτελούν περίπου 350 χιλιάδες πτήσεις. Άρα σε ετήσια βάση τα 50-60 περιστατικά δεν είναι μεν πολλά, ωστόσο είναι ανησυχητικό φαινόμενο.
Πέρυσι για παράδειγμα, υπήρξαν τέσσερις σοβαροί τραυματισμοί αεροσυνοδών στις ΗΠΑ, από αναταράξεις. Σε διαφορετικά δρομολόγια. Τουλάχιστον εκεί τα καταγράφουν αυτά τα περιστατικά γιατί αλλού αυτό δεν συμβαίνει. Δεν τα καταγράφουν πάντα. Λέμε 50 με 60 αλλά μπορεί να είναι και 2.000. Καταγράφονται μόνο αν υπάρχει τραυματισμός ή αν απαιτηθούν πρώτες βοήθειες ή ακόμα κι αν χρειαστεί νοσοκομειακή περίθαλψη. Ως ένα απλό δυσάρεστο συμβάν όμως, δεν καταγράφεται.»
Συμβουλές για ασφαλείς πτήσεις
Τι είναι αυτό που πρέπει να προσέχουν οι επιβάτες κατά τη διάρκεια της πτήσης, έτσι ώστε ακόμη και αν προκληθούν αναταράξεις, να παραμείνουν ασφαλείς; Μια κίνηση αρκεί, μας λέει ο κύριος Καραιωσηφίδης…
«-Η δική σας συμβουλή, που θα δίνατε σ’ ένα δικό σας άνθρωπο, είναι να μένει στη θέση του δεμένος;
Απολύτως! Εγώ το κάνω συστηματικά. Ακόμη και σε πτήσεις πολύ μεγάλης διάρκειας, εκτός αν επιθυμείς για πολύ λίγο να κινηθείς ή να πας στην τουαλέτα. Αυτό όμως που κάνουν κάποιοι επιβάτες, που μετακινούνται και δεν κάθονται ποτέ στη θέση τους, είναι κυριολεκτικά το πλαίσιο κατά το οποίο μπορεί να τραυματιστεί κανείς σοβαρά. Μένουμε στη θέση μας δεμένοι. Ακόμα και με λίγο πιο χαλαρή ζώνη, γιατί σε προστατεύει. Δεν είναι τυπικότητα μόνο για την απογείωση και την προσγείωση.
-Υπάρχει καλύτερη χρονική περίοδος για να πετά κανείς;
Εξαρτάται που πετάτε στον πλανήτη. Αν αποφασίσεις να πας άνοιξη και αρχές φθινοπώρου στο Βόρειο Ειρηνικό, δηλαδή από Ιαπωνία προς Βόρεια Αμερική , είναι από τις χειρότερες εποχές. Άλλα γίνονται 700 πτήσεις την ημέρα και μπορεί να μη γίνει τίποτα ή μπορεί σε μια ημέρα μιας εβδομάδας, να γίνουν δύο περιστατικά.»
