«Βόμβα» από το ΙΕΑ: Η τεχνητή νοημοσύνη αυξάνει την κατανάλωση ρεύματος

Η ραγδαία εξάπλωση της τεχνητής νοημοσύνης  φέρνει στο προσκήνιο μια νέα ενεργειακή πρόκληση: την εκτίναξη της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας από τα κέντρα δεδομένων (data centers). Σύμφωνα με νέα έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA), οι ανάγκες αυτών των υποδομών αναμένεται να υπερδιπλασιαστούν έως το 2030, αγγίζοντας τα 945 τεραβατώρες (TWh) – ποσότητα ενέργειας μεγαλύτερη από αυτήν που καταναλώνει σήμερα ολόκληρη η Ιαπωνία.

Οι «γίγαντες των δεδομένων» διψούν για ενέργεια

Η λειτουργία των προηγμένων εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης, όπως τα γλωσσικά μοντέλα και οι υπηρεσίες cloud, απαιτεί τεράστια υπολογιστική ισχύ. Αυτό μεταφράζεται σε ασυνήθιστα υψηλές ενεργειακές απαιτήσεις. Το 2024, η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας από τα data centers έφτασε το 1,5% της παγκόσμιας κατανάλωσης, σημειώνοντας αύξηση 12% μέσα σε μία πενταετία.

Παρά το φαινομενικά μικρό ποσοστό, οι επιπτώσεις σε τοπικό επίπεδο είναι σημαντικές. Καθώς τα κέντρα δεδομένων συγκεντρώνονται συχνά κοντά σε αστικά κέντρα, επιβαρύνουν τα δίκτυα ηλεκτροδότησης, απαιτούν μεγάλες ποσότητες νερού για ψύξη και δημιουργούν σοβαρά ζητήματα ενεργειακής επάρκειας στις γύρω περιοχές.

Ένα μόνο κέντρο 100 μεγαβάτ μπορεί να καταναλώνει ετησίως όσο 100.000 νοικοκυριά. Τα νέα mega data centers που χτίζονται σήμερα ενδέχεται να καταναλώνουν έως και 20 φορές περισσότερη ενέργεια.

Πού εντοπίζεται η μεγαλύτερη κατανάλωση

Σήμερα, Ηνωμένες Πολιτείες, Ευρωπαϊκή Ένωση και Κίνα ευθύνονται από κοινού για περίπου το 85% της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας στα κέντρα δεδομένων. Στις ΗΠΑ ειδικότερα, ο IEA προβλέπει ότι σχεδόν η μισή αύξηση της ζήτησης ενέργειας έως το 2030 θα προέρχεται αποκλειστικά από αυτήν την κατηγορία υποδομών.

Η τελική πορεία της κατανάλωσης θα εξαρτηθεί από τρεις βασικούς παράγοντες:

• τον ρυθμό υιοθέτησης της τεχνητής νοημοσύνης
• τις τεχνολογικές εξελίξεις στην ενεργειακή απόδοση
• την ικανότητα των κρατών να επιλύσουν τα υφιστάμενα προβλήματα συμφόρησης στα ενεργειακά τους δίκτυα.

Ο κρίσιμος ρόλος των ΑΠΕ και ο κίνδυνος του άνθρακα

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του IEA, περίπου η μισή από την πρόσθετη ζήτηση ενέργειας των data centers μέχρι το 2030 θα καλυφθεί από ανανεώσιμες πηγές – κυρίως αιολική και ηλιακή. Το υπόλοιπο θα προέλθει από φυσικό αέριο, άνθρακα και, σε μεταγενέστερο στάδιο, από πυρηνική ενέργεια.

Ωστόσο, προς το παρόν, το 30% της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνουν τα κέντρα δεδομένων προέρχεται από άνθρακα – τον πιο ρυπογόνο ενεργειακό πόρο. Η κατάσταση περιπλέκεται περαιτέρω από πολιτικές επιλογές, όπως η πρόθεση του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να ενισχύσει την εξόρυξη άνθρακα, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες της οικονομίας τεχνητής νοημοσύνης.

Οι εκπομπές CO₂ και το αποτύπωμα των data centers

Η αυξανόμενη ζήτηση ενέργειας αναπόφευκτα θα οδηγήσει και σε αυξημένες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Ο IEA προβλέπει ότι οι εκπομπές CO₂ από τα κέντρα δεδομένων θα φτάσουν τους 300 εκατ. τόνους έως το 2035 – αυξημένες κατά 120 εκατ. τόνους σε σχέση με σήμερα. Αν και ο αριθμός αυτός θεωρείται μικρός σε σχέση με τις συνολικές παγκόσμιες εκπομπές, που ξεπέρασαν τους 41 δισ. τόνους το 2024, η πίεση που ασκείται σε τοπικές κοινωνίες και ενεργειακά δίκτυα είναι ήδη αισθητή.

Η ενεργειακή στρατηγική του μέλλοντος

«Ο πιο οικονομικός τρόπος για να ανταποκριθούμε στη ραγδαία αυξανόμενη ζήτηση είναι να επιταχύνουμε την υλοποίηση έργων ΑΠΕ σε συνδυασμό με λύσεις αποθήκευσης ενέργειας μέσω μπαταριών», τονίζει ο αναλυτής της Ember, Γιούαν Γκρέιαμ.

Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη γίνεται όλο και πιο παρούσα στην καθημερινότητά μας, το ερώτημα δεν είναι μόνο πόσο έξυπνη είναι η τεχνολογία – αλλά και πόσο «καθαρή» μπορεί να γίνει.