Τροχαία ατυχήματα: Αποτυχία των Ευρωπαϊκών Κυβερνήσεων στην Οδική Ασφάλεια

Οι περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αποτυγχάνουν να βελτιώσουν σημαντικά την Οδική Ασφάλεια, εν μέρει λόγω της ελλιπούς εικόνας του αριθμού των τραυματιών στους δρόμους και της έλλειψης στοιχείων για το πού και πότε έγιναν τα ατυχήματα. Αυτό αποκαλύπτει, νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ασφάλειας Μεταφορών (European Transport Safety Council) που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα 31/3.

Σύμφωνα με επίσημες πηγές, περίπου 1.291.000 άνθρωποι τραυματίζονται ετησίως από οδικές συγκρούσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με 141.000 από αυτούς τους τραυματισμούς να είναι σοβαροί. Ωστόσο, ο αριθμός αυτός πιθανότατα να υποτιμά την πραγματική έκταση του προβλήματος λόγω μη αξιοποίησης στοιχείων στη συλλογή δεδομένων και μερικές φορές σημαντικής υπό-αναφοράς στα στατιστικά στοιχεία της αστυνομίας.

Τα περισσότερα επίσημα στατιστικά στοιχεία για τραυματισμούς από τροχαίες συγκρούσεις στην Ευρώπη συγκεντρώνονται από τις αναφορές της αστυνομίας, αλλά η αστυνομία ενδεχομένως να μην εκτιμά σωστά τη σοβαρότητα του τραυματισμού ενώ σπάνια παρακολουθεί τη συντριπτική πλειονότητα των περιστατικών που αφορούν σε πεζούς και ποδηλάτες όταν δεν εμπλέκεται αυτοκίνητο, φορτηγό ή μοτοσυκλέτα.

Αν και τα νοσοκομεία συλλέγουν τα δικά τους δεδομένα για ασθενείς που τραυματίζονται στους δρόμους, οι κυβερνήσεις συχνά προσπαθούν να συγχωνεύσουν αυτές τις πληροφορίες με τα στατιστικά της τροχαίας για να σχηματίσουν μια ολοκληρωμένη εικόνα των τραυματισμών από τροχαίες συγκρούσεις. Τα νοσοκομεία δεν συλλέγουν πληροφορίες σε τακτική βάση σχετικά με το πού και πότε συμβαίνουν οι τραυματισμοί, κάτι που είναι απαραίτητο για τον εντοπισμό περιοχών υψηλού κινδύνου που χρειάζονται αναβαθμίσεις για την πρόληψη μελλοντικών συμβάντων.

Οι αστυνομικές δυνάμεις, από την άλλη πλευρά, συχνά δεν έχουν σαφή γνώση της σοβαρότητας των τραυματισμών.

Οι πιο σοβαροί τραυματισμοί προκαλούνται ως αποτέλεσμα συγκρούσεων με μηχανοκίνητα οχήματα και είναι πολύ πιο πιθανό να αναφέρονται από την αστυνομία. Όμως πολλές περιπτώσεις που αφορούν σε πεζούς και ποδηλάτες όπου δεν εμπλέκεται μηχανοκίνητο όχημα δεν καταγράφονται.

Τι αποκαλύφθηκε στην Τσεχία και την Ολλανδία

Οι συγκρίσεις μεταξύ δεδομένων συγκρούσεων στην Τσεχία από τη βάση δεδομένων της αστυνομίας και το δημόσιο σύστημα υγείας αποκάλυψαν ότι η βάση δεδομένων της αστυνομίας περιείχε μόνο το 43% των τραυματισμών που καταγράφηκαν από το δημόσιο σύστημα υγείας. Μελέτη στην Ολλανδία διαπίστωσε ότι υπήρχε αστυνομικό αρχείο για περίπου το 65% όσων τραυματίστηκαν σοβαρά σε σύγκρουση με εμπλεκόμενο αυτοκίνητο, αλλά μόνο περίπου το 12% εκείνων όπου δεν εμπλέκεται μηχανοκίνητο όχημα.

Η Jenny Carson, δ/ντρια έργων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών δήλωσε:
«Καθημερινά, σε όλη την Ευρώπη, εκατοντάδες άνθρωποι τραυματίζονται σοβαρά στους δρόμους μας. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής υποτιμούν τόσο την κλίμακα του προβλήματος όσο και τον αντίκτυπο που μπορεί να έχουν αυτοί οι τραυματισμοί.
Οι εθνικές κυβερνήσεις πρέπει να εργαστούν πιο σκληρά για να βελτιώσουν το ελαττωματικό σύστημα καταγραφής των τραυματιών που βασίζεται σε εκτενή βάση σε στοιχεία που αναφέρει η αστυνομία, τα οποία δίνουν μια παραπλανητική εικόνα του πλήρους βάρους των τραυματισμών από τροχαίες συγκρούσεις σε άτομα, κοινωνίες και οικονομίες μας».

Τι γίνεται στην Ελλάδα

Η πρόεδρος του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας «Πάνος Μυλωνάς», Βασιλική Δανέλλη Μυλωνά,  μέλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ασφάλειας Μεταφορών δήλωσε: «Υπάρχουν ενδείξεις από την ανάλυση των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ ότι και στην Ελλάδα οι τραυματίες από οδικές συγκρούσεις, και ιδιαίτερα ο αριθμός των σοβαρά τραυματιών, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματική κατάσταση. Για το λόγο αυτό, είναι απαραίτητο να ληφθούν άμεσα στοχευμένα μέτρα για τη βελτίωση της καταγραφής και παρακολούθησης των τροχαίων δυστυχημάτων, ώστε να υπάρχει ακριβής εικόνα της κατάστασης. Η συνεργασία μεταξύ των αρμοδίων φορέων, η ενίσχυση της συλλογής και ανάλυσης δεδομένων, καθώς και η εφαρμογή διεθνών βέλτιστων πρακτικών είναι καθοριστικής σημασίας. Παράλληλα, απαιτείται η λήψη αποτελεσματικών πολιτικών και δράσεων για τη μείωση των τροχαίων συγκρούσεων, δίνοντας έμφαση στην πρόληψη, την εκπαίδευση και την ενίσχυση των ελέγχων. Η ακριβής αποτύπωση της πραγματικότητας είναι το πρώτο βήμα για την αποτελεσματική χάραξη στρατηγικών που θα σώσουν ζωές και θα ενισχύσουν την οδική ασφάλεια στη χώρα μας.»

Τι δείχνουν οι αριθμοί

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως στόχο τη μείωση των σοβαρών τραυματισμών κατά 50% μεταξύ 2020 και 2030. Πολλές χώρες έχουν ενσωματώσει στόχους μείωσης σοβαρών τραυματισμών στις εθνικές τους στρατηγικές οδικής ασφάλειας. Ωστόσο, η έκθεση υπογραμμίζει ότι η πρόοδος στη μείωση των σοβαρών και ελαφρών τραυματισμών υστερεί σε σχέση με τη μείωση των θανάτων από τροχαίες συγκρούσεις. Οι σοβαροί τραυματισμοί σε 24 κράτη μέλη της ΕΕ μειώθηκαν κατά 13% μεταξύ 2013 και 2023, ποσοστό που είναι πιο αργό από τη μείωση κατά 16% των θανάτων στους δρόμους. Η έκθεση τονίζει ότι το μέγεθος της μείωσης κατά την περίοδο 2013-2023 απέχει πολύ από το στόχο να επιτευχθεί μείωση 50% στη δεκαετία 2020-2030.

Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Για την αντιμετώπιση των προκλήσεων και την επίτευξη των στόχων, η έκθεση υποστηρίζει την προσέγγιση του «Ασφαλούς Συστήματος» για την Οδική Ασφάλεια που περιλαμβάνει έξι βασικά στοιχεία:

• Διακυβέρνηση και διαχείριση: Διασφάλιση ότι οι ηγέτες αναλαμβάνουν την ευθύνη, διασφαλίζουν τη διαφάνεια, εγγυώνται χρηματοδότηση, βελτιώνουν τη συλλογή δεδομένων και αναπτύσσουν συνεργασίες.

• Ασφαλείς ταχύτητες: Διαχείριση ταχύτητας σε επίπεδα κατάλληλα για το οδικό περιβάλλον και τους ευάλωτους χρήστες της οδού.

• Ασφαλείς δρόμοι: Σχεδιασμό και συντήρηση υποδομής που μειώνει τον κίνδυνο συγκρούσεων και ελαχιστοποιεί τη σοβαρότητα των τραυματισμών.

• Ασφαλή οχήματα: Προώθηση τεχνολογιών ασφάλειας οχημάτων που αποτρέπουν τις συγκρούσεις και προστατεύουν τους επιβάτες και τους ευάλωτους χρήστες της
  οδού σε περίπτωση σύγκρουσης.

• Ασφαλείς χρήστες της οδού: Ενθάρρυνση της υπεύθυνης συμπεριφοράς των χρηστών της οδού μέσω εκπαίδευσης-ενημέρωσης και εκπαίδευσης οδηγών, τροχονομικής επιτήρησης και κινήτρων.

• Φροντίδα μετά τη σύγκρουση: Εξασφάλιση έγκαιρης και αποτελεσματικής απόκρισης έκτακτης ανάγκης και ιατρικής φροντίδας για την ελαχιστοποίηση των συνεπειών των συγκρούσεων.