Το ράλι τιμών σε αέριο και ηλεκτρική ενέργεια δοκιμάζουν τις αντοχές της Ευρώπης - «Όχι» στο πλαφόν
Ράλι τιμών 61% τις τελευταίες ημέρες στην ηλεκτρική ενέργεια, σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας - Φωτιά 45% στο φυσικό αέριο TTF. Τί θα κάνει η Ευρώπη, οι παράγοντες που θα καθορίσουν τις εξελίξεις.
Τα 60 ευρώ η μεγαβατώρα «φλερτάρει» η τιμή του φυσικό αερίου προκαλώντας μεγάλες ανησυχίες για το κόστος ενέργειας τον φετινό χειμώνα. Η ανοδική κούρσα των τιμών του TTF, η οποία έχει ξεκινήσει από το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Δεκεμβρίου με αυξήσεις που κυμαίνονται στο 45%, έχει φτάσει σε πολύ ανησυχητικά επίπεδα καθώς διαμορφώνεται πλέον στα 59 ευρώ τη μεγαβατώρα, καταγράφοντας ρεκόρ διετίας, ενώ πέρυσι τέτοια εποχή η τιμή του φυσικού αερίου ήταν κάτω από τα 30 ευρώ.
Σε ό,τι αφορά τώρα την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας αυτή έχει φθάσει στα 182 ευρώ η μεγαβατώρα από 113 ευρώ που ήταν μόλις πριν από 4 ημέρες, στις 8 Φεβρουαρίου, σημειώνοντας εκρηκτική αύξηση της τάξης του 61%.
«Όχι» τελικά στο πλαφόν
Το ζήτημα είναι πανευρωπαϊκό σύμφωνα και με δημοσίευμα των Financial Times, το οποίο επισημαίνει ότι η Κομισιόν εξετάζει το ενδεχόμενο να επαναλειτουργήσει ένα πλαφόν στην τιμή του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου. Υπενθυμίζεται ότι το πλαφόν που υπήρχε έληξε στις 31 Ιανουαρίου.
Ωστόσο, όπως επισημαίνεται στο δημοσίευμα, έντεκα ομάδες, συμπεριλαμβανομένης της Europex, της ένωσης ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων ενέργειας, και της AFME, της ομάδας λόμπινγκ των χρηματοπιστωτικών αγορών, έστειλαν επιστολή στην πρόεδρο της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εχθές όπου αναφέρουν, μεταξύ άλλων, ότι «Πιστεύουμε ότι αυτό το μέτρο, εάν ανακοινωθεί, θα μπορούσε να έχει εκτεταμένες αρνητικές συνέπειες για την σταθερότητα των ευρωπαϊκών αγορών ενέργειας και την ασφάλεια του εφοδιασμού σε ολόκληρη την ήπειρο».
Μάλιστα αναλυτές τονίζουν ότι «το πλαφόν θα καταλήξει να υποβαθμίσει την αξία του ολλανδικού κόμβου με τις δουλειές να στρέφονται σε άλλες αγορές εκτός ευρωπαϊκών συνόρων, όπως είναι το Χρηματιστήριο του Λονδίνου ή άλλοι δείκτες τιμών, δεδομένου ότι μιλάμε για ένα παγκοσμιοποιημένο προϊόν».
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν σχεδιάζει να συμπεριλάβει ανώτατο όριο στην τιμή του φυσικού αερίου στην επικείμενη στρατηγική της για τη μείωση των τιμών της ενέργειας, δήλωσε αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αποκρούοντας τα σχετικά σενάρια επισημαίνεται στο Politico.
Το ανώτατο όριο σχεδιάστηκε για να ξεκινήσει εάν οι ευρωπαϊκές τιμές φυσικού αερίου φτάσουν τα 180 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Δεν ενεργοποιήθηκε ποτέ, καθώς η τιμή αναφοράς του φυσικού αερίου στην ΕΕ δεν έχει φτάσει σε αυτό το επίπεδο από την ενεργειακή κρίση της Ευρώπης το 2022, αφού η Μόσχα μείωσε τις παραδόσεις φυσικού αερίου στην περιοχή.
Οι αιτίες για την κούρσα ανόδου
«Το πρόσφατο ράλι τιμών τροφοδοτήθηκε από χαμηλότερες από το μέσο όρο θερμοκρασίες, μειωμένη παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και χαμηλά επίπεδα αποθεμάτων», δήλωσαν οι αναλυτές των εμπορευμάτων της ING Warren Patterson και Ewa Manthey.
Ενδεικτικά, η κατανάλωση αερίου φαίνεται να καταγράφει αύξηση κατά 17% αυτόν τον μήνα, λόγω της ζήτησης για θέρμανση και παγετού στη Βορειοδυτική Ευρώπη, με συνέπεια να αναμένεται ακόμη μεγαλύτερη μείωση των αποθεμάτων.
Την ίδια ώρα η στάθμη των ταμιευτήρων φυσικού αερίου σε ευρωπαϊκό επίπεδο γεννούν ανησυχία, καταγράφοντας μια υποχώρηση της τάξης του 5% μόλις το πρώτο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία του Gas Infrastructure Europe, τα επίπεδα πληρότητας των αποθηκών κυμαίνονται στο 48.48% με ορισμένες χώρες της ΕΕ να βρίσκονται σε αρκετά κατώτερα επίπεδα, λόγω της αυξημένης άντλησης των αποθεμάτων κατά την τρέχουσα περίοδο.
Κανονικά, οι έμποροι φυσικού αερίου θα άρχιζαν να ξαναγεμίζουν τις αποθήκες κατά τους μήνες της άνοιξης και του καλοκαιριού, όταν η ζήτηση είναι χαμηλότερη και οι τιμές είναι πιο προσιτές. Αλλά φέτος, η αγορά κάνει αυτή τη στρατηγική όλο και πιο δαπανηρή.
«Τα ευρωπαϊκά ισοζύγια φυσικού αερίου ήταν πολύ πιο αυστηρά από ό,τι περιμέναμε», δήλωσε η Samantha Dart, αναλύτρια εμπορευμάτων της Goldman Sachs.
"Για να ανοικοδομηθεί σωστά η αποθήκευση αυτό το καλοκαίρι, δεν αρκεί οι τιμές να παραμείνουν απλώς πάνω από το κόστος παραγωγής άνθρακα. Θα πρέπει να αυξηθούν ακόμη περισσότερο για να προσελκύσουν περισσότερο υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) στην Ευρώπη."
Η Goldman Sachs εκτιμά ότι οι εισαγωγές LNG πρέπει να είναι 8% υψηλότερες από ό,τι αναμενόταν αρχικά, εάν η Ευρώπη θέλει να επαναφέρει τα επίπεδα αποθήκευσης στο 85% τουλάχιστον έως τον Οκτώβριο. Μέχρι στιγμής, τα δεδομένα εισαγωγής LNG του Φεβρουαρίου υποδηλώνουν ότι αυτό είναι δυνατό - εάν οι τιμές διατηρηθούν κοντά στα 50 ευρώ ανά μεγαβατώρα (15,10 δολάρια ανά εκατομμύριο βρετανικές θερμικές μονάδες).
Στο πλαίσιο αυτό αξίζει να σημειωθεί η αβεβαιότητα στην αγορά αναφορικά με την επιδείνωση των εμπορικών σχέσεων ΕΕ-ΗΠΑ, με την επιβολή δασμών, καθώς και η προοπτική αύξησης του κόστους LNG με μία αύξηση της ζήτησης από την Ασία.
Εάν η ζήτηση φυσικού αερίου για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας παραμείνει ασυνήθιστα ισχυρή ή εάν οι Ασιάτες αγοραστές αυξήσουν τις εισαγωγές LNG, οι ευρωπαϊκές τιμές θα μπορούσαν να εκτοξευθούν ακόμη περισσότερο - δυνητικά φτάνοντας τα 84 € ανά μεγαβατώρα, που θα ήταν 68% υψηλότερα από τις βασικές προβλέψεις της Goldman Sachs.
Ο παράγοντας Ρωσία: Ένα σημαντικό μπαλαντέρ που θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει την αγορά είναι το ρωσικό αέριο. Ενώ η ΕΕ έχει μειώσει σημαντικά την εξάρτησή της από τη ρωσική ενέργεια, μέρος του φυσικού αερίου εξακολουθεί να ρέει μέσω της Ουκρανίας. Εάν επρόκειτο να επιτευχθεί μια ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ Μόσχας και Κιέβου, θα μπορούσε να ανοίξει την πόρτα για αυξημένες αποστολές - ενδεχομένως να μειώσει τις τιμές.
Η Goldman Sachs εκτιμά ότι εάν οι ροές του ρωσικού αγωγού επανέλθουν στα προπολεμικά επίπεδα, οι τιμές του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου για το καλοκαίρι του 2025 θα μπορούσαν να μειωθούν μεταξύ 36% και 56% κάτω από την τρέχουσα πρόβλεψη των 50 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Ωστόσο, εάν οι προμήθειες παραμείνουν περιορισμένες στα επίπεδα του 2023-24, ο αντίκτυπος θα είναι ελάχιστος, με μείωση μόνο 17% σε σχέση με τις προβλέψεις τιμών για το 2026.
Ένα πράγμα είναι σαφές - η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης παραμένει μια λεπτή πράξη εξισορρόπησης. Καθώς οι έμποροι και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής διανύουν μια ακόμη ασταθή χρονιά, ο αγώνας για την αναπλήρωση των αποθεμάτων φυσικού αερίου μόλις αρχίζει.
Σε κάθε περίπτωση, όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές του ΥΠΕΝ, η κυβέρνηση και το Υπουργείο παρακολουθούν εκ του σύνεγγυς την εξέλιξη των πραγμάτων, διατηρώντας ανοικτό το ενδεχόμενο συνέχισης των επιδοτήσεων στους λογαριασμούς ρεύματος και τον Μάρτιο σε συνέχεια της στρατηγικής στήριξης που ακολουθείται τους τελευταίους μήνες απέναντι στις εξάρσεις της ενεργειακής αγοράς.
