Το αποτύπωμα της Τουρκίας στα Βαλκάνια: Η Άγκυρα εδραιώνει την παρουσία της μέσω drones και θρησκείας

Το αποτύπωμα της στα Βαλκάνια επιχειρεί να διευρύνει η Τουρκία μέσω της αμυντικής βιομηχανίας και της πώλησης μη επανδρωμένων αεροσκαφών, επιβεβαιώνοντας παράλληλα την ισχυρή της παρουσία στη περιοχή μέσω της ήπιας ισχύος.

Η Άγκυρα με προμετωπίδα τα drones της εταιρείας Bayraktar με τα οποία έχει προμηθεύσει και την Ουκρανία προσπαθεί να εξάγει την αμυντική της τεχνογνωσία τα τελευταία χρόνια στις βαλκανικές χώρες.

Μετά την Αλβανία, τη Ρουμανία, το Κόσσοβο και τη Βόρεια Μακεδονία, η Βοσνία είναι η πέμπτη χώρα που υπογράφει στρατιωτική συμφωνία με την Άγκυρα και την παραλαβή στρατιωτικού εξοπλισμού.

Η πρόσφατη περιοδεία του Ταγίπ Ερντογάν σε Αλβανία και Σερβία επιβεβαίωσε την πρόθεση της Άγκυρας να διατηρήσει ενεργό το αποτύπωμα της στην Βαλκανική χερσόνησο, μια πολιτική η οποία αποτελεί κεντρικός άξονας για το AKP.

Με την επίσκεψη του στα Τίρανα ο Τούρκος πρόεδρος θέλησε να επιβεβαιώσει την κάτι παραπάνω από φιλική σχέση με τον Έντι Ράμα, δωρίζοντας του σημαντική ποσότητα drones καμικάζι, στον απόηχο της πώλησης 3 μην επανδρωμένων αεροσκαφών Bayraktar. Είναι χαρακτηριστική η φράση του Αλβανού πρωθυπουργού κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου με τον Τούρκο πρόεδρο, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «τα ονόματα έρχονται και φεύγουν αλλά το όνομα του Ταγίπ Ερντογάν θα μείνει για πάντα χαραγμένο στην Αλβανία».

Η Τουρκία επιθυμεί παράλληλα να εμβαθύνει τη στρατιωτική συνεργασία με τη Σερβία, μια σχέση που έχει περάσει από αρκετές διακυμάνσεις, λόγω της απόφασης της Άγκυρας να εξοπλίζει το Κόσσοβο με πέντε drones Bayraktar. H σχέση ωστόσο Άγκυρας και Βελιγραδίου σύμφωνα και με τα λεγόμενα Ερντογάν - Βούτσιτς διανύουν πλέον μια χρυσή εποχή και το επόμενο χρονικό διάστημα οι υπουργοί Εξωτερικών Τουρκίας και Σερβίας, θα συναντηθούν προκειμένου να αποφασίσουν τους τομείς της αμυντικής βιομηχανίας που θα μπορούσαν να συνεργαστούν.

Η πολιτιστική διπλωματία ως αιχμή της επιρροής της Τουρκίας στα Βαλκάνια

Σε αυτό το σημείο, χρήζουν αναφοράς οι προσπάθειες επιρροής ήπιας ισχύος στην περιοχή των Βαλκανίων από πλευράς Τουρκίας. Μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, και έχοντας δημιουργηθεί ένα σημαντικό κενό ισχύος παρατηρούμε προσπάθειες ενδυνάμωσης επιρροής μέσω της υπεράσπιση των απανταχού μουσουλμάνων των Βαλκανίων μέσω χρηματοδότησης τζαμιών, καθώς και ίδρυση εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στην Βοσνία, Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία και Κοσσυφοπέδιο. Παρατηρείται, επίσης, η υπογραφή συμφώνων (Cultural Cooperation Agreements) με χώρες των Βαλκανίων, θέτοντας ξεκάθαρα υπό την προστασία της τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς.

Άλλωστε τα πανηγυρικά εγκαίνια του τεμένους Νάμαζγκαχ στα Τίρανα από τον Ταγίπ Ερντογάν, το οποίο θεωρείται το μεγαλύτερο των Βαλκανίων και χρηματοδοτήθηκε αποκλειστικά από τουρκικά κεφάλαια και με την στήριξη της προεδρίας θρησκευτικών υποθέσεων (Diyanet), φανερώνει τις βλέψεις της Άγκυρας να διεισδύσει στις βαλκανικές χώρες και μέσω της θρησκευτικής διπλωματίας.

Κομβικό ρόλο στη διατήρηση του αποτυπώματος της Τουρκίας στα Βαλκάνια παίζει η Τουρκική Υπηρεσία Συνεργασίας και Συντονισμού (TIKA), ο οποίος εργάζεται για να διατηρήσει την οθωμανική κληρονομιά σε χώρες όπου η οθωμανική αυτοκρατορία άφησε κάποτε τα χαρακτηριστικά του πολιτισμού της. Από τζαμιά μέχρι πύργους ρολογιών, γέφυρες και σχολεία, περισσότερες από 80 κατασκευές έχουν αναστηλωθεί σε βαλκανικές χώρες από το ΤΙΚΑ μέχρι στιγμής.

Ο οργανισμός, ο οποίος διαχειρίζεται 11 γραφεία συντονισμού στα Βαλκάνια, επικεντρώνεται κυρίως σε τζαμιά που έχουν υποστεί ζημιές ή έχουν μείνει ερειπωμένα στο παρελθόν. Ολοκλήρωσε την αποκατάσταση και την ανακαίνιση 40 τζαμιών στα Βαλκάνια.

Η Προεδρία Θρησκευτικών Υποθέσεων επίσης είναι η υψηλότερη θρησκευτική αρχή στην Τουρκία με αρκετά υψηλό προϋπολογισμό
Εκπαιδεύει και πληρώνει ιμάμηδες για τουρκικές κοινότητες σε τρίτες χώρες, παρέχει υποτροφίες σε μουσουλμάνους τρίτων χωρών που θέλουν να αποκτήσουν ισλαμική θεολογική εκπαίδευση και ανακατασκευάζει τεμένη σε συνεργασία με την ΤΙΚΑ.

Μπορεί το ενδιαφέρον της Τουρκίας να έχει μετατοπιστεί σε Ανατολική Μεσόγειο και Αφρική ωστόσο τα Βαλκάνια παραμένουν στην κορφή της ατζέντας των γεωπολιτικών επιδιώξεων της Άγκυρας, γεγονός που αποτυπώνεται πλέον με τον συνδυασμό της πολιτιστικής διπλωματίας αλλά και των εξαγωγών οπλικών συστημάτων.