Τι είναι το βενζόλιο που βρέθηκε σε δημοφιλείς κρέμες και σαμπουάν

Προβληματισμό έχει προκαλέσει στους καταναλωτές η ανίχνευση βενζολίου σε σαμπουάν και δημοφιλή προϊόντα εταιρειών καλλυντικών.

Τι είναι το βενζόλιο

Όπως βλέπουμε στην ιστοσελίδα του Τμήματος Χημείας του ΕΚΠΑ, το βενζόλιο (benzene) είναι χημική ένωση, άχρωμη, υγρή, πτητική, εξαιρετικά εύφλεκτη με χαρακτηριστική οσμή.

Απορροφάται από το δέρμα και είναι επιβεβαιωμένα καρκινογόνα, τοξική για το αίμα και τον μυελό των οστών, το ήπαρ και το κεντρικό νευρικό σύστημα.

Που χρησιμοποιείται το βενζόλιο

Το βενζόλιο χρησιμοποιείται ευρύτατα ως βιομηχανικός διαλύτης καθώς και ως πρώτη ύλη για την παραγωγή πλήθους ενώσεων (πλαστικών, ελαστικών, χρωμάτων, φαρμάκων).

Προστίθεται σε μικρές αναλογίες στα καύσιμα μηχανών εσωτερικής καύσης για να βελτιώσει την ποιότητά τους (αύξηση του αριθμού οκτανίων).

Λόγω της τοξικότητάς του, όπου είναι δυνατόν, αντικαθίσταται με άλλους διαλύτες με σχεδόν παρόμοιες διαλυτικές ή εκχυλιστικές ικανότητες, όπως το τολουόλιο (μεθυλοβενζόλιο), κ-εξάνιο και το κυκλοεξάνιο.

Ποια προβλήματα προκαλεί στην υγεία εργαζομένων και καπνιστών

Οι πρώτες έρευνες για την επίδραση του βενζολίου στην υγεία του ανθρώπου, αφορούσαν εργαζόμενους στις χημικές βιομηχανίες που εκτίθεντο σε υψηλές συγκεντρώσεις (λόγω της πτητικότητάς του) και για μεγάλο χρονικό διάστημα. Εισπνοή μεγάλων ποσοτήτων ατμών του για σύντομο χρονικό διάστημα του προκαλεί ζάλη, ταχυκαρδία, πονοκέφαλο, εμετό και σπασμούς.

Το βενζόλιο εισέρχεται στον οργανισμό κυρίως μέσω της εισπνοής των ατμών του και δευτερευόντως μέσω της απορρόφησής του από το δέρμα.

Επιδημιολογικές έρευνες με εργαζόμενους στη χημική βιομηχανία έχουν πιστοποιήσει την καρκινογόνο δράση του βενζολίου και οι ασθένειες αυτές θεωρούνται επαγγελματικές ασθένειες. Οι εργαζόμενοι στη βιομηχανία ελαστικών έχουν αυξημένο κίνδυνο για καρκίνους του λεμφικού και αιμοποιητικού συστήματος, ουροδόχου κύστης, πνεύμονα, προστάτη και στομάχου.

Το κάπνισμα για τους καπνιστές αποτελεί την κύρια πηγή πρόσληψης βενζολίου.

Έχει βρεθεί ότι το κάπνισμα ενός τσιγάρου απελευθερώνει 50 έως 150 μg βενζολίου. Στις ΗΠΑ, σε εθνική βάση, έχει εκτιμηθεί ότι το κάπνισμα αποτελεί το 89% της έκθεσης σε βενζόλιο μεταξύ των καπνιστών και το παθητικό κάπνισμα για το 10% της έκθεσης σε βενζόλιο για τους μη καπνιστές.

Το βενζόλιο είναι γνωστό ως καρκινογόνο του αιμοποιητικού συστήματος, αυξάνει τον κίνδυνο για λευχαιμία, λεμφογενή λευχαιμία και μυελογενή λευχαιμία. Πειράματα με πειραματόζωα έδειξαν ότι το βενζόλιο μπορεί να διαπεράσει τον πλακούντα.

Η νόσος που συνδέεται άμεσα με χρόνια δηλητηρίαση από το βενζόλιο είναι η απλαστική αναιμία, κατά την οποία ο μυελός των οστών παύει να παράγει αρκετά ερυθρά και λευκά αιμοσφαίρια και αιμοπετάλια. Ο ασθενής αισθάνεται συνεχώς κόπωση, λόγω των λίγων ερυθρών αιμοσφαιρίων, παθαίνει εύκολα λοιμώξεις και αιμορραγίες λόγω των ανεπαρκών λευκών αιμοσφαιρίων και αιμοπεταλίων, αντίστοιχα.