Θερινό ηλιοστάσιο 2024: Πότε έρχεται η μεγαλύτερη ημέρα του έτους

Προ των πυλών είναι το θερινό ηλιοστάσιο 2024, το οποίο θα είναι την ερχόμενη Πέμπτη (20/6) και ώρα 23:50, κάτι που σηματοδοτεί και την έλευση του φετινού καλοκαιριού.

Βέβαια, μιλάμε για την έλευση του καλοκαιριού αστρολογικά καθώς μετεωρολογικά μπορούμε να πούμε ότι έχουμε… καταλάβει τον ερχομό του, με τον πρώτο καύσωνα της χρονιάς να μας έχει ήδη «επισκεφθεί».

Επιστρέφοντας όμως στα του θερινού ηλιοστασίου, πρόκειται ουσιαστικά για τη μεγαλύτερη ημέρα της χρονιάς αλλά και την «επίσημη» τουλάχιστον μετεωρολογικά έναρξη του καλοκαιριού, για το βόρειο ημισφαίριο της Γης, όπου ανήκει και η Ελλάδα.

Μάλιστα, φέτος το θερινό ηλιοστάσιο συνδυάζεται με την «πανσέληνο της φράουλας», την πανσέληνο του Ιουνίου δηλαδή που θα λάβει χώρα το Σάββατο 22 Ιουνίου, οπότε και το φεγγάρι θα φαίνεται μεγαλύτερο και πιο σκουρόχρωμο, καθώς η Σελήνη θα βρίσκεται πιο κοντά στη Γη μετά το ηλιοστάσιο.

Η μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου

Από τις 20 Ιουνίου και μετά, οι μέρες θα μικραίνουν σιγά-σιγά μέχρι να εξισωθούν με τις νύχτες, κάτι που θα συμβεί κατά τη λεγόμενη φθινοπωρινή ισημερία.

Από την άλλη, στο νότιο ημισφαίριο η Πέμπτη θα είναι η πρώτη μέρα του χειμώνα (χειμερινό ηλιοστάσιο).

Ο υπολογισμός του έτους βασίζεται ως γνωστόν στην ετήσια τροχιά της Γης γύρω από τον Ήλιο. Η τροχιά αυτή, που δημιουργεί τη διαδοχική εναλλαγή των εποχών του έτους, έχει τέσσερα καθοριστικά σημεία: την εαρινή ισημερία (20 ή 21 Μαρτίου), το θερινό ηλιοστάσιο (20 ή 21 Ιουνίου), τη φθινοπωρινή ισημερία (22 ή 23 Σεπτεμβρίου) και το χειμερινό ηλιοστάσιο (21 ή 22 Δεκεμβρίου).

Οι ημερομηνίες αυτές ισχύουν για το Βόρειο Ημισφαίριο και οι αντίστροφες για το Νότιο.

Κάθε χρόνο στις 20 ή 21 Ιουνίου (21 Ιουνίου 2023), ο ήλιος βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο του ουρανού στο βόρειο ημισφαίριο. Έτσι, παρατηρείται η μεγαλύτερη μέρα του χρόνου για το βόρειο ημισφαίριο (θερινό ηλιοστάσιο, το λιοτρόπι, όπως το λέει ο λαός) και αντιστρόφως η μικρότερη ημέρα για το νότιο ημισφαίριο.

Έθιμα και Λαογραφία

Η ημέρα του θερινού ηλιοστασίου γιορτάζεται από αρχαιοτάτων χρόνων στην Ευρώπη με τιμές στον φωτοδότη και ζωοδότη Ήλιο. Οι σύγχρονοι παγανιστές τιμούν ιδιαίτερα το θερινό ηλιοστάσιο με επίκεντρο το μεγαλιθικό μνημείο του Στόουνχετζ στην Αγγλία. Στον ελληνικό χώρο συνδυάζεται με τις φωτιές τ’ Αϊ Γιαννιού και τον Κλήδονα, δύο έθιμα που τελούνται την παραμονή του Γενεθλίου του Ιωάννου του Προδρόμου (23 Ιουνίου).

Η λέξη προέρχεται από το «ήλιος» και το «στέκομαι»/«στάση» επειδή κοντά στα ηλιοστάσια (λίγες ημέρες πριν ή μετά) ο Ήλιος φαίνεται να επιβραδύνει τη φαινομενική κίνησή του προς τα βόρεια ή προς τα νότια, μέχρι που την ημέρα του ηλιοστασίου αυτή η κίνηση μηδενίζεται και αντιστρέφεται.