Στεγαστική κρίση: Γιατί οι Έλληνες δεν μετακομίζουν – Ποιοι παράγοντες τους κρατούν αγκυλωμένους

Η ποιότητα στέγασης, η καλύτερη τοποθεσία και η μεγαλύτερη επιφάνεια κατοικίας αποτελούν τους βασικούς λόγους μετακόμισης για τους Ευρωπαίους πολίτες, σύμφωνα με τα ευρήματα της έκθεσης «European Housing Trend Report 2024» της RE/MAX Europe.

Αντίθετα, παράγοντες όπως ο καιρός φαίνεται να επηρεάζουν ελάχιστα τις αποφάσεις για αλλαγή κατοικίας, με μόλις το 8% των ερωτηθέντων να δηλώνουν ότι το κλίμα αποτελεί καθοριστικό λόγο για μετακόμιση. Ωστόσο, η οικονομική επιβάρυνση από το αυξημένο κόστος των ακινήτων αποδεικνύεται σημαντικό εμπόδιο, με σχεδόν δύο στους τρεις να το αναφέρουν ως βασικό ανασταλτικό παράγοντα.

Αστικοποίηση και νέες στεγαστικές προτιμήσεις

Το 31% όσων εξετάζουν το ενδεχόμενο μετακόμισης επιθυμούν να ζήσουν σε αστικές περιοχές με υψηλή ποιότητα ζωής. Η τάση αυτή καταγράφεται εντονότερα στην Τουρκία (55%) και τη Ρουμανία (42%), όπου η έλξη προς τη ζωή στην πόλη είναι πιο ισχυρή.

Την ίδια ώρα, το 22% των Ευρωπαίων δείχνει προτίμηση στα προάστια, με την Πολωνία (39%) και την Τσεχία (33%) να ξεχωρίζουν, ενώ ένα 18% εκφράζει ενδιαφέρον για μετακόμιση σε αγροτικές περιοχές. Στη Γαλλία και τη Σλοβενία, τα ποσοστά φτάνουν στο 30% και 29% αντίστοιχα, αποτυπώνοντας μια αυξανόμενη στροφή προς έναν πιο ήρεμο, αγροτικό τρόπο ζωής.

Κόστος και εμπόδια στη μετακόμιση

Παρά την επιθυμία για αναβάθμιση των στεγαστικών συνθηκών, το υψηλό κόστος αγοράς ακινήτων αποτελεί το κύριο εμπόδιο. Το 64% όσων σκέφτονται να μετακομίσουν το θεωρούν τη μεγαλύτερη πρόκληση. Το πρόβλημα είναι εντονότερο σε χώρες όπως η Κροατία και η Μάλτα, όπου η κατοικία έχει γίνει οικονομικά απρόσιτη για μεγάλο μέρος του πληθυσμού.

Επιπλέον, το 40% των Ευρωπαίων δηλώνει ότι δεν διαθέτει επαρκές κεφάλαιο για να πραγματοποιήσει μετακόμιση. Το πρόβλημα αυτό εντοπίζεται κυρίως στην Τσεχία (60%) και στην Ελλάδα (58%). Άλλοι ανασταλτικοί παράγοντες περιλαμβάνουν:

• τη διαδικασία της μετακίνησης (25%)
• τα υψηλά επιτόκια (23%)
• την έλλειψη διαθέσιμων ακινήτων σε επιθυμητές τοποθεσίες (18%)

Ο συνδυασμός αυτών των παραγόντων ενισχύει την αβεβαιότητα γύρω από την ιδιοκατοίκηση στην Ευρώπη.

Τι μπορεί να αλλάξει την απόφαση μετακόμισης

Σύμφωνα με την έρευνα της RE/MAX Europe σε συνεργασία με την Opinium Research, η οποία πραγματοποιήθηκε σε 20.000 Ευρωπαίους πολίτες, το 36% δήλωσε ότι θα αποφάσιζε να μετακομίσει εάν:

• έβρισκε το κατάλληλο ακίνητο σε καλή τοποθεσία,
• λάμβανε αύξηση αποδοχών, ή
• υπήρχε σημαντική μείωση των επιτοκίων.

Επιπλέον, η κρατική στήριξη στην αγορά ακινήτων θεωρείται κρίσιμη από το 19% των ερωτηθέντων, με το ποσοστό να ανεβαίνει στο 29% στην Ελλάδα και την Τουρκία.

Επίπεδα ικανοποίησης από τη στέγαση

Παρά τις προκλήσεις, υψηλά ποσοστά ικανοποίησης παρατηρούνται σε χώρες όπως η Ολλανδία και η Ρουμανία, όπου το 84% των κατοίκων δηλώνει ευχαριστημένο με την τρέχουσα κατοικία του — ποσοστό που υπερβαίνει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 76%. Αυτό συνδέεται με την ποιότητα στέγασης και τα υψηλά ποσοστά ιδιοκατοίκησης.

Αντιθέτως, στην Ιρλανδία, το 18% των κατοίκων δηλώνει δυσαρεστημένο, ποσοστό διπλάσιο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Σε γενικές γραμμές, οι ενοικιαστές και όσοι ζουν σε χαμηλότερης ποιότητας ή ανασφαλείς κατοικίες παρουσιάζουν χαμηλότερα επίπεδα ικανοποίησης.

Όσοι έχουν αγοράσει το ακίνητο τους είτε με ίδια κεφάλαια (84%) είτε με δάνειο (83%) αναφέρουν σημαντικά υψηλότερη ευημερία, ενισχύοντας τη σύνδεση μεταξύ ιδιοκατοίκησης και ψυχολογικής ασφάλειας.

Στην Ελλάδα, το 68% των κατοίκων δηλώνει ικανοποιημένο με την τρέχουσα κατοικία του, ποσοστό κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Πόσο πιθανό είναι οι Ευρωπαίοι να μετακομίσουν

Παρά τη γενική ικανοποίηση, πολλοί Ευρωπαίοι παραμένουν ανοιχτοί στο ενδεχόμενο μετακόμισης. Συγκεκριμένα, το 55% των ερωτηθέντων δηλώνει πρόθυμο να εξετάσει μια αλλαγή κατοικίας, εφόσον παρουσιαστεί η ευκαιρία. Η διάθεση για αλλαγή είναι εντονότερη σε χώρες όπως η Τουρκία (67%), η Πορτογαλία (62%) και η Σλοβενία (61%).

Ενδιαφέρον στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι η πρόθεση μετακόμισης είναι πιο ισχυρή μεταξύ κατοίκων μεγάλων πόλεων (63%), σε αντίθεση με εκείνους που ζουν σε αγροτικές περιοχές (43%).

Συμπεράσματα

Τα ευρήματα του European Housing Trend Report 2024 αποτυπώνουν τη μεταβαλλόμενη εικόνα της στέγασης στην Ευρώπη. Η αναζήτηση καλύτερης ποιότητας ζωής, ο προβληματισμός γύρω από το κόστος κατοικίας και η διαφορετικότητα των στεγαστικών προτιμήσεων διαμορφώνουν ένα περίπλοκο σκηνικό, όπου η επιθυμία για αλλαγή συνυπάρχει με οικονομικά και πρακτικά εμπόδια.