SOS για τον «σιωπηλό δολοφόνο» του πλανήτη - «Ζούμε σε μια νέα, επικίνδυνη εποχή»

Από το μικρό γαλλικό αρχιπέλαγος της Μαγιότ ως την πλούσια Σαουδική Αραβία και από τις πλούσιες ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις ως τις παραγκουπόλεις της Αφρικής, καμία περιοχή του κόσμου δεν γλίτωσε το 2024 από τις φυσικές καταστροφές οι οποίες, σχεδόν στο σύνολό τους, επιδεινώθηκαν από την κλιματική αλλαγή.

Το 2024, η πιο ζεστή χρονιά που έχει καταγραφεί ποτέ, παρατηρήθηκαν ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών, τόσο στον αέρα όσο και στην επιφάνεια των θαλασσών, και αυτή η ζέστη χρησίμευσε ως καύσιμο για να ενισχύσει τους κυκλώνες, τα κύματα καύσωνα και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα σε όλο τον κόσμο.

Σύμφωνα με το δίκτυο επιστημόνων του World Weather Attribution (WWA), σχεδόν όλες οι μεγάλες καταστροφές που εξέτασε τους τελευταίους 12 μήνες επιδεινώθηκαν από τις εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

«Οι επιπτώσεις της υπερθέρμανσης που προκαλούν τα ορυκτά καύσιμα δεν ήταν ποτέ τόσο ξεκάθαρες και τόσο καταστροφικές όσο το 2024. Ζούμε σε μια νέα, επικίνδυνη εποχή», δήλωσε η κλιματολόγος Φριντερίκε Ότο του WWA.

Οι δραματικές επιπτώσεις ανά τον κόσμο

Ο θανάσιμος κίνδυνος των καυσώνων αποδείχθηκε με περίτρανο τρόπο τον Ιούνιο, όταν περισσότεροι από 1.200 μουσουλμάνοι προσκυνητές έχασαν τη ζωή τους στη Μέκκα της Σαουδικής Αραβίας, όπου η θερμοκρασία έφτασε τους 51,8° Κελσίου.

Καμία ήπειρος δεν γλίτωσε από την ακραία ζέστη, τον «σιωπηλό δολοφόνο» όπως τη χαρακτηρίζουν οι επιστήμονες, με θύματα να καταγράφονται στην Ταϊλάνδη, την Ινδία ή τις ΗΠΑ.

Στο Μεξικό ο καύσωνας ήταν τόσο έντονος που πίθηκοι «αλουάτα» έπεφταν νεκροί από τα δέντρα, ενώ στο Πακιστάν εκατομμύρια παιδιά παρέμειναν στα σπίτια τους όταν το θερμόμετρο ξεπέρασε τους 50° Κελσίου.

Η υπερθέρμανση δεν είναι συνώνυμο μόνο των καυσώνων: καθώς η θερμοκρασία του νερού των ωκεανών είναι υψηλότερη, εξατμίζεται μεγαλύτερη ποσότητα νερού και η πιο ζεστή ατμόσφαιρα συγκρατεί περισσότερη υγρασία (ως 7% περισσότερη για κάθε έναν βαθμό Κελσίου υψηλότερη θερμοκρασία), δύο παράγοντες που προκαλούν καταρρακτώδεις βροχές.

Τον Απρίλιο στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έπεσε σε μία ημέρα ποσότητα βροχής που κανονικά αντιστοιχεί σε δύο χρόνια, με αποτέλεσμα να πλημμυρίσουν πολλές περιοχές της χώρας και να παραλύσει το αεροδρόμιο του Ντουμπάι.

Η Κένυα μόλις είχε ξεπεράσει ένα επεισόδιο ακραίας ξηρασίας, όταν σημειώθηκαν στη χώρα οι χειρότερες πλημμύρες εδώ και δεκαετίες.

Στη δυτική και την κεντρική Αφρική τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι έχουν ανάγκη ανθρωπιστική βοήθεια έπειτα από ιστορικές πλημμύρες, οι οποίες προκάλεσαν τον θάνατο περισσότερων από 1.500 ανθρώπων. Στην Ευρώπη, κυρίως στην Ισπανία, σημειώθηκαν επίσης φονικές πλημμύρες.

Το Αφγανιστάν, η Ρωσία, η Βραζιλία, η Κίνα, το Νεπάλ, η Ουγκάντα, η Ινδία, η Σομαλία, το Πακιστάν, το Μπουρούντι και οι ΗΠΑ δεν γλίτωσαν από τις πλημμύρες τους τελευταίους 12 μήνες.

Εξάλλου η πιο ζεστή επιφάνεια των ωκεανών αύξησε την ισχύ των τροπικών κυκλώνων, ενισχύοντας τη δύναμη των καταστροφικών ανέμων. Ισχυροί κυκλώνες, όπως ο Μίλτον, ο Μπέριλ και η Ελίν, προκάλεσαν εκτεταμένες ζημιές στις ΗΠΑ και την Καραϊβική, την ώρα που το 2024 καταγράφηκαν περισσότεροι κυκλώνες από τον μέσο όρο.

Τον Νοέμβριο οι Φιλιππίνες επλήγησαν από έξι μεγάλες καταιγίδες, δύο μόνο μήνες μετά τις καταστροφές του τυφώνα Γιάγκι που έπληξε τη νοτιοανατολική Ασία.

Ο κυκλώνας Σίντο, ο οποίος προκάλεσε τεράστιες καταστροφές στη Μαγιότ, θα ήταν λιγότερο ισχυρός χωρίς την κλιματική αλλαγή, σύμφωνα με το συμπέρασμα προκαταρκτικής έκθεσης. Λόγω της κλιματικής απορρύθμισης κάποιες περιοχές του κόσμου γίνονται πιο υγρές και άλλες πιο ξηρές.

Η ακραία ξηρασία απειλή για τον άνθρωπο

Η ξηρασία έπληξε σοβαρά πολλές περιοχές της Αμερικής, προκαλώντας τεράστιες δασικές πυρκαγιές στις δυτικές ΗΠΑ, τον Καναδά, ακόμη και σε κάποια κομμάτια του Αμαζονίου, που θεωρείται μία από τις πιο υγρές περιοχές του κόσμου.

Λόγω των μηνών ξηρασίας στις χώρες της νότιας Αφρικής περίπου 26 εκατομμύρια άνθρωποι απειλούνταν από την πείνα τον Δεκέμβριο, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα (WFP). Τα ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα κόστισαν τη ζωή σε εκατομμύρια ανθρώπους το 2024.

Από οικονομική άποψη οι φυσικές καταστροφές προκάλεσαν ζημιές 310 δισεκ. δολαρίων σε παγκόσμιο επίπεδο, σύμφωνα με εκτίμηση της Swiss Re.

Από την αρχή του 2024 και ως την 1η Νοεμβρίου οι ΗΠΑ είχαν καταγράψει 24 φυσικές καταστροφές, το κόστος των οποίων ξεπερνά το ένα δισεκ. δολάρια, σύμφωνα με τις αρχές. Στη Βραζιλία η ξηρασία κόστισε 2,7 δισεκ. στον γεωργικό τομέα από τον Ιούνιο ως τον Αύγουστο.