Παρατηρητήριο Copernicus: «Βέβαιο ότι το 2024 θα είναι το πιο θερμό έτος που έχει καταγραφεί»

Δεν υπάρχει πλέον αμφιβολία ότι το 2024 θα είναι το θερμότερο έτος που έχει μετρηθεί ποτέ, ξεπερνώντας το 2023, και το πρώτο κατά το οποίο θα ξεπεραστεί το όριο του 1,5° Κελσίου ως προς την αύξηση της θερμοκρασίας σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, όπως ορίστηκε στη συμφωνία του Παρισιού, ανακοίνωσε σήμερα Δευτέρα (9/12) το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο Κοπέρνικος.

Μετά τον δεύτερο πιο θερμό Νοέμβριο στην επιφάνεια του πλανήτη στην ιστορία, «είναι ουσιαστικά βέβαιο ότι το 2024 θα είναι η πιο θερμή χρονιά που έχει καταγραφεί» ποτέ και ότι η μέση θερμοκρασία της χρονιάς «θα ξεπεράσει» το φράγμα του 1,5° Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, τονίζει η υπηρεσία για την κλιματική αλλαγή (C3S) του Κοπέρνικου στο μηνιαίο δελτίο της.

Τι ισχύει με το συμβολικό όριο του 1,5 βαθμού Κελσίου

Ο Νοέμβριος, που σημαδεύτηκε από αλληλουχία καταστροφικών τυφώνων στην Ασία και τη συνέχιση ιστορικών ξηρασιών στο νότιο τμήμα της Αφρικής και στην περιοχή του Αμαζονίου, ήταν κατά 1,62° Κελσίου θερμότερος από οποιονδήποτε φυσιολογικό Νοέμβριο της εποχής που η ανθρωπότητα δεν έκαιγε πετρέλαιο, αέριο ή άνθρακα σε βιομηχανική κλίμακα.

Ο Νοέμβριος ήταν ο 16ος από τους 17 τελευταίους μήνες που καταγράφτηκε ανωμαλία 1,5° Κελσίου σε σύγκριση με την περίοδο 1850-1900, σύμφωνα με τη βάση δεδομένων ERA5 του Κοπέρνικου.

Αυτό το συμβολικό όριο ανταποκρίνεται στο πιο φιλόδοξο όριο της συμφωνίας του Παρισιού (2015) για τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας στον πλανήτη κάτω από τους 2° Κελσίου και τη συνέχιση των προσπαθειών για να μείνει ει δυνατόν στον 1,5° Κελσίου.

Η συμφωνία αυτή ωστόσο αναφέρεται στις μακροπρόθεσμες τάσεις. Ο μέσος όρος αύξησης της θερμοκρασίας αυτής πρέπει να παρατηρηθεί για τουλάχιστον 20 χρόνια ώστε να θεωρηθεί ότι το όριο ξεπεράστηκε.

Με βάση αυτό το κριτήριο, η υπερθέρμανση του κλίματος αυτή την περίοδο είναι περίπου 1,3° Κελσίου. Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (GIEC) των Ηνωμένων Εθνών εκτιμά πως το φράγμα του 1,5° Κελσίου πιθανόν θα ξεπεραστεί μεταξύ του 2030 και του 2035.

Αυτό θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη των εκπομπών αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου από την ανθρωπότητα, που βρίσκονται κοντά στην κορύφωση μεν, αλλά δεν παρουσιάζουν ενδείξεις υποχώρησης.

Απαισιόδοξοι οι επιστήμονες

Κατά τους πιο πρόσφατους υπολογισμούς του ΟΗΕ, ο κόσμος δεν βρίσκεται σε καλό δρόμο για τη μείωση της ρύπανσης με διοξείδιο του άνθρακα ώστε να αποφευχθεί η επιδείνωση των ξηρασιών, των καυσώνων ή των καταρρακτωδών βροχών, φαινόμενα δαπανηρά σε ανθρώπινες ζωές και για την οικονομία.

Οι τρέχουσες πολιτικές των κυβερνήσεων οδηγούν τον κόσμο προς «καταστροφική» αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά +3,1° Κελσίου εντός του αιώνα, με άλλα λόγια 2,6° Κελσίου πάνω από τις υποσχέσεις που είχαν δοθεί, σύμφωνα με την υπηρεσία ΟΗΕ Περιβάλλον.

Οι κυβερνήσεις έχουν προθεσμία ως τον Φεβρουάριο για να επιδώσουν στα Ηνωμένα Έθνη τους αναθεωρημένους στόχους τους για το κλίμα ως το 2035, γνωστούς με την ονομασία «εθνικά καθορισμένες συνεισφορές».

Όμως η συμφωνία a minima στην COP29 στα τέλη Νοεμβρίου υπάρχει κίνδυνος να αξιοποιηθεί για να δικαιολογηθούν χαμηλού επιπέδου δεσμεύσεις. Οι αναπτυσσόμενες χώρες εξασφάλισαν υποσχέσεις για βοήθεια 300 δισεκ. δολαρίων σε ετήσια βάση από τις πλούσιες χώρες ως το 2035, με άλλη λόγια ποσό μικρότερο από το μισό αυτού που ζητούσαν για να χρηματοδοτήσουν την ενεργειακή τους μετάβαση και την αντιμετώπιση των ζημιών που υφίστανται εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.

Εξάλλου η σύνοδος του Μπακού ολοκληρώθηκε χωρίς ρητή δέσμευση για την επιτάχυνση της «μετάβασης», της πορείας προς την εγκατάλειψη των ορυκτών καυσίμων, παρότι ακριβώς αυτή η δέσμευση είχε γίνει στο Ντουμπάι, στην COP28.

Οι φυσικές καταστροφές και το Ελ Νίνιο

Το 2024, οι λεγόμενες φυσικές καταστροφές, που ενισχύθηκαν από την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, προκάλεσαν ζημίες 310 δισεκ. δολαρίων σε διεθνή κλίμακα, εκτίμησε την Πέμπτη ο αντασφαλιστικός όμιλος Swiss Re.

Το 2023, το φυσικό φαινόμενο Ελ Νίνιο συνδυάστηκε με την ανθρωπογενή αύξηση της θερμοκρασίας της υφηλίου και ώθησε τις παγκόσμιες θερμοκρασίες σε επίπεδο ρεκόρ. Πώς εξηγείται λοιπόν η νέα κορύφωση του 2024;

Η χρονιά που ακολουθεί το Ελ Νίνιο «συχνά είναι πιο θερμή από την προηγούμενη» κι έπειτα από κορύφωση την περίοδο Δεκεμβρίου-Ιανουαρίου η ζέστη κατανέμεται «σε όλη τη χρονιά», είναι η απάντηση που έδωσε ο κλιματολόγος Ρομπέρ Βοτάρ.

Το 2024 «είναι αλήθεια πως η μείωση της θερμοκρασίας ήταν πολύ αργή και τα αίτια πρέπει να αναλυθούν», πρόσθεσε.

«Προς το παρόν, παραμένει στα σχετικά αναμενόμενα όρια» των προβλέψεων, όμως αν «οι θερμοκρασίες δεν μειωθούν ξανά, περισσότερο, το 2025, πρέπει να θέσουμε ερωτήματα», πρόσθεσε, προτού ταξιδέψει για συνεδρίαση εργασίας του GIEC στην Κουάλα Λουμπούρ.

Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science την περασμένη εβδομάδα υποστηρίζει πως το 2023 η Γη αντανακλά λιγότερη ηλιακή ενέργεια στο διάστημα, εξαιτίας της μείωσης των νεφών σε χαμηλό υψόμετρο και, σε μικρότερο βαθμό, της μείωσης των επιπλεόντων κομματιών πάγου.

Στην Ανταρκτική, τα επιπλέοντα κομμάτια πάγου παρέμειναν σε ιστορικά χαμηλά, τάση που συνεχίζεται από το 2023, σύμφωνα με τα δεδομένα της υπηρεσίας Κοπέρνικος, ενώ καταγράφτηκε νέο ρεκόρ λιωσίματος των πάγων τον Νοέμβριο.

«Έβρασαν» οι ελληνικές θάλασσες το καλοκαίρι του 2024

Αξίζει να σημειωθεί πως, σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησαν ελληνικά πανεπιστήμια, το καλοκαίρι του 2024 ήταν το πιο ζεστό για τις ελληνικές θάλασσες τα τελευταία 40 χρόνια.

Ειδικότερα, θερμοκρασίες ρεκόρ καταγράφηκαν το φετινό καλοκαίρι στις ελληνικές θάλασσες καθιστώντας το, το πιο ζεστό σε βάθος σαρακονταετίας, σύμφωνα με μελέτη ερευνητών τριών πανεπιστημίων της χώρας και συγκεκριμένα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.

Οι ερευνητές μελετώντας δεδομένα από δορυφορικές παρατηρήσεις από το 1982 και έπειτα διαπίστωσαν ότι κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2024 σημειώθηκαν οι θερμότερες συνθήκες τα τελευταία σαράντα χρόνια σε ολόκληρη την περιοχή του Αιγαίου, του Ιονίου και του Κρητικού Πελάγους.

Ταυτόχρονα ένα από τα πιο σημαντικά ευρήματα της μελέτης είναι η διάρκεια της έντασης των θαλάσσιων καυσώνων που εμφανίστηκαν το φετινό καλοκαίρι.

Συγκεκριμένα, όπως σημειώνεται στην έρευνα, στο Βόρειο Αιγαίο καταγράφηκαν έντονοι και μεγάλης διάρκειας θαλάσσιοι καύσωνες μέχρι τον Αύγουστο του 2024.