SOS από καθηγητή τοξικολογίας: Αυτά είναι τα πιο μολυσμένα φρούτα και λαχανικά - Πώς θα προστατευθούμε

Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι η βάση σε οποιοδήποτε μοντέλο υγιεινής διατροφής επιλέξει κανείς. Πόσο ασφαλής είναι όμως η κατανάλωσή τους; Τα στοιχεία που έρχονται στο φως αναφορικά με δημοφιλή φρούτα και λαχανικά που έχουν επικίνδυνες ποσότητες φυτοφαρμάκων, προκαλούν ανησυχία. 

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ευρωπαϊκού συστήματος για την ασφάλεια των τροφίμων, το διάστημα Σεπτεμβρίου 2023 - Αυγούστου 2024, σε 580 περιπτώσεις προϊόντων οπωροκηπευτικών, εντοπίστηκε υπερβολική ποσότητα φυτοφαρμάκων με αποτέλεσμα αυτά να απορριφθούν από την αγορά και να καταστραφούν στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα περισσότερα από αυτά, όπως ανέφερε στο MEGA ο καθηγητής Χημείας και Τοξικολογίας τροφίμων, Κωνσταντίνος Σφλώμος, ήταν προϊόντα που προέρχονταν από την Τουρκία, όπου γίνεται χρήση φυτοφαρμάκων που στη χώρα μας έχουν απαγορευτεί εδώ και δεκαετίες. 

Τα πιο μολυσμένα φρούτα και λαχανικά

Η «αμαρτωλή» λίστα με τα φρούτα και λαχανικά που περιέχουν τα περισσότερα φυτοφάρμακα περιλαμβάνει προϊόντα που βάζουμε καθημερινά στο σπίτι μας. 

Πρόκειται για: 

• Νεκταρίνια

• Μήλα

• Πιπεριές

• Λεμόνια

• Κεράσια

• Φράουλες

• Μύρτιλα

• Φασολάκια

• Ρόδια

• Γκρέιπφρουτ

• Αμπελόφυλλα

• Μανταρίνια

• Πορτοκάλια

Πώς περνούν τα φυτοφάρμακα στον καρπό

Ο καθηγητής Κωνσταντίνος Σφλώμος εξήγησε τους τρόπους με τους οποίους τα φυτοφάρμακα περνούν στον καρπό, με αποτέλεσμα μαζί με τις βιταμίνες, τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία να βάζουμε στον οργανισμό μας και τις συγκεκριμένες επικίνδυνες ουσίες. 

«Αν η χρήση του φυτοφαρμάκου γίνεται μέσω του ριζικού συστήματος, αυτό ανεβαίνει σε όλο το φυτό και πηγαίνει στους καρπούς. Αν η χρήση γίνεται με ράντισμα, τότε κανονικά δεν περνούν τη φλούδα. Το πορώδες της επιφάνειας κάποιων καρπών ωστόσο, μπορεί να επιτρέψουν στα φυτοφάρμακα να εισχωρήσουν στη σάρκα. Όταν η δόση είναι μεγάλη, προφανώς και εισχωρούν τα φυτοφάρμακα, οπότε πρέπει να πλύνουμε ή να ξεφλουδίσουμε τον καρπό. Εκτός της δόσης όμως, πρόβλημα υπάρχει και όταν ο παραγωγός δεν αφήνει να περάσουν αρκετές ημέρες από τη χρήση του φυτοφαρμάκου, έως τη συγκομιδή, προκειμένου το φάρμακο να βιοδιασπαστεί, όπως προβλέπεται από τις προδιαγραφές», αναφέρει ο καθηγητής Χημείας και Τοξικολογίας Τροφίμων.

Πώς θα προστατευθούμε

Οι καταναλωτές ωστόσο έχουν τρόπους να προστατευθούν από την αλόγιστη χρήση των φυτοφαρμάκων, έστω κι αν δεν ξέρουν τι έχει φτάσει στο πιάτο τους.

«Πρέπει να πλένουμε πολύ καλά τα φρούτα και τα λαχανικά, αλλά όχι με απορρυπαντικά πιάτων ή χεριών. Αυτά μερικές φορές εισχωρούν μέσα στον καρπό. Καλό είναι να τα πλένουμε με νερό ή με ξύδι ή σόδα. Από εκεί και πέρα, καλό είναι να μην τρώμε τη φλούδα. Οι βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία υπάρχουν σε μεγαλύτερη συγκέντρωση στη φλούδα, αλλά αυτή πρέπει να την καταναλώνουμε μόνο αν είμαστε σίγουροι ότι ο καρπός είναι ασφαλής. Περίπου 400.000 τόνοι φυτοφαρμάκων κυκλοφορούν και χρησιμοποιούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση κάθε χρόνο. Μιλάμε για τα νόμιμα», λέει ο Κωνσταντίνος Σφλώμος, ο οποίος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και για τις φωτιές: «Όταν καίγονται εκτάσεις, όλος αυτός ο καπνός που είναι επιβαρυμένος με χίλια δύο σωματίδια και διοξίνες, περνά σε γειτονικές καλλιέργειες και αφήνει το ίχνος του».

Σε φρούτα και λαχανικά θα πρέπει:

• Να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί

• Να τα ξεφλουδίζουμε

• Να τα πλένουμε (π.χ. σπανάκι σε χλιαρό νερό και ξύδι)

• Να τα τρίβουμε καλά

• Αν έχουμε τη δυνατότητα, να στραφούμε στα βιολογικά προϊόντα

Αθέμιτος ο ανταγωνισμός για τους Έλληνες παραγωγούς

Η εισαγωγή φρούτων και λαχανικών από το εξωτερικό, από κράτη μέλη της ΕΕ είτε από τρίτες χώρες (Τουρκία, Βουλγαρία, Μαρόκο κ.ά.), «βουτηγμένα» σε φυτοφάρμακα επικίνδυνα για την υγεία, απειλεί τους Έλληνες παραγωγούς στους οποίους έχει απαγορευτεί η χρήση επικίνδυνων φυτοφαρμάκων εδώ και δεκαετίες.

Επιτρέπεται η χρήση μόνο εγκεκριμένων σκευασμάτων (βιολογικών), που ωστόσο είναι ακόμη και πέντε φορές πιο ακριβά.

Για την αντιμετώπιση της Tuta absoluta, για παράδειγμα, σημαντικού εχθρού της ντομάτας:

• Βιολογικό φάρμακο στην Ελλάδα: 500€/στρέμμα ετησίως

• Δυνατή χημική ουσία στην Τουρκία: 50 – 100€/ στρέμμα ετησίως