Τουρκία - Συρία: Στα βήματα του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου - Τι απαντούν Αθήνα και Λευκωσία

Σε θέση πλήρους ετοιμότητας για δυσάρεστες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο βρίσκονται Αθήνα και Λευκωσία, μετά τις δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Μεταφορών, Αμπτουλκαντίρ Ουράλογλου, ο οποίος ουσιαστικά προανήγγειλε τη σύναψη συμφωνίας ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Συρίας.

Λίγες μέρες μετά το θερμό τετ α τετ μεταξύ του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν, με τον αρχηγό της τζιχαντιστικής οργάνωσης HTS και ηγέτη πλέον της Συρίας, Αλ Τζολάνι, φαίνεται πως η νέα κατάσταση που διαμορφώνεται στη Μέση Ανατολή, μετά την ανατροπή του Άσαντ, αρχίζει να αγγίζει και τη χώρα μας, όπως και την Κύπρο.

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με δημοσίευμα του τουρκικού μέσου ενημέρωσης TGRT Haber, ο υπουργός Μεταφορών και Υποδομών της Τουρκίας, μετά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου της κυβέρνησης Ερντογάν, δήλωσε αυτολεξεί: 

«Όταν έρθει η ώρα, οι αρμόδιοι φορείς μας εκεί, θα λάβουν θέση για την προστασία των συμφερόντων μας στην Ανατολική Μεσόγειο και στο θέμα της ‘’Γαλάζιας Πατρίδας’’, έτσι ώστε να συνάψουμε συμφωνία Θαλασσιάς Δικαιοδοσίας. Όσον αφορά την εξερεύνηση πετρελαίου και υδρογονανθράκων, οι δυο χώρες μοιραζόμαστε ή επεκτείνουμε κάθε είδους εξουσία, λαμβάνοντας υπόψη το διεθνές δίκαιο».

Επί της ουσίας η Άγκυρα επιχειρεί και πάλι να δημιουργήσει τετελεσμένα στην περιοχή αντιγράφοντας την πρακτική του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου που είχε συνάψει με ένα μόνο μέρος της μεταβατικής κυβέρνησης στη Λιβύη. 

Ηχηρή απάντηση από Ελλάδα και Κύπρο

Άμεση ήταν η αντίδραση από Αθήνα και Κύπρο, με τις δύο χώρες να αναβαθμίζουν το επίπεδο συναγερμού τους για τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο.

Διπλωματικές πηγές υπογράμμισαν ότι στη Συρία υπάρχει αυτή τη στιγμή μεταβατική κατάσταση, η οποία δεν νομιμοποιεί οποιαδήποτε τέτοιου είδους συμφωνία.

Οι ίδιες πηγές υπενθύμισαν ότι το ζήτημα έχει ήδη τεθεί από την Ελλάδα και την Κύπρο στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, τονίζοντας ότι στην ίδια γραμμή έχει στοιχηθεί με δήλωσή της και η Αυστρία.

Σε κάθε περίπτωση, Αθήνα και Λευκωσία βρίσκονται σε ανοιχτή γραμμή με όλες τις γειτονικές χώρες αλλά και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Όπως τόνισαν οι ίδιες πηγές, τα σύνορα στην περιοχή είναι ευρωπαϊκά.

Σε δήλωσή του κυβερνητικός Εκπρόσωπος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης τόνισε πως η όποια πρόθεση σύναψης συμφωνίας μεταξύ Τουρκίας και Συρίας θα πρέπει να βασίζεται στο Διεθνές Δίκαιο και στο Δίκαιο της θάλασσας. 

«Οποιαδήποτε απόπειρα αμφισβήτησης, επηρεασμού ή παραγνώρισης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας συνιστά παραβίαση του διεθνούς δικαίου και η Κυπριακή Δημοκρατία θα λάβει όλα τα μέσα που διαθέτει σε ευρωπαϊκό αλλά και διεθνές επίπεδο» συμπλήρωσε.

Σημειώνεται ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής, από κοινού με τον Νίκο Χριστοδουλίδη, είχαν προχωρήσει σε εκτενή ενημέρωση προς τους ομολόγους τους για τις κινήσεις της Τουρκίας στο μέτωπο της Λιβύης με τον πρωθυπουργό να επαναλαμβάνει πως το λεγόμενο «τουρκολιβυκό μνημόνιο» είναι άκυρο όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ακόμα, τόσο ο Έλληνας πρωθυπουργός όσο και ο Κύπριος πρόεδρος είχαν εκφράσει ανοιχτά στους Ευρωπαίους τις έντονες ανησυχίες Αθήνας και Λευκωσίας για το σοβαρό ενδεχόμενο η Τουρκία να εκμεταλλευτεί το κενό εξουσίας στη Συρία και να προωθήσει την υπογραφή μια παράνομης συμφωνίας για την ΑΟΖ, Τουρκίας - Συρίας που θα παραβλέπει τα δικαιώματα της Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο.

Να μην μετατραπεί η Συρία σε τουρκικό προτεκτοράτο

Μάλιστα, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος είχε ξεκαθαρίσει την Παρασκευή (20/12) ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να επιτρέψει συμφωνία για ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Συρίας.

Μία τέτοια εξέλιξη, όπως είπε, καταπατά το Διεθνές Δίκαιο. «Οι ενέργειες που πρέπει να γίνουν, θα γίνουν», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Παύλος Μαρινάκης.

Στην Αθήνα έχει εδώ καιρό σημάνει συναγερμός ώστε μέσω διπλωματικών πρωτοβουλιών και ενεργοποίηση όλων των διαύλων σε ΕΕ, Ισραήλ και ΗΠΑ να μην μετατραπεί η Συρία σε τουρκικό προτεκτοράτο, κάτι που θα έβλαπτε ανυπολόγιστα τα εθνικά συμφέροντα.

Επίδειξη αβρότητας από Φιντάν και Τζολάνι στη Δαμασκό

Θερμής υποδοχής από τον αρχηγό των τζιχαντιστών και νέο ηγέτη της Συρίας Αλ Τζολάνι έτυχε την Κυριακή (22/12) ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, στη Δαμασκό.

Είχε προηγηθεί επίσκεψη του επικεφαλής των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών στη Δαμασκό, που ήταν ο πρώτος Τούρκος αξιωματούχος που επισκέφτηκε τη Συρία.

Μεταξύ των σημείων που συμφώνησαν οι δύο πλευρές ήταν στο θέμα της αντιμετώπισης των κούρδων πολιτοφυλακών.

Όπως είπε ο Φιντάν μετά τις συνομιλίες που είχε με τον ντε φάκτο ηγέτη της Συρίας, δεν υπάρχει χώρος για την κουρδική πολιτοφυλακή, τις Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG) στο μέλλον της Συρίας και πρέπει να διαλυθούν, ενώ όλες οι κυρώσεις εις βάρος της Δαμασκού θα πρέπει να αρθούν για να ανοικοδομηθεί η χώρα.

«Η διεθνής κοινότητα πρέπει να κινητοποιηθεί πλήρως ώστε η Συρία να σταθεί ξανά στα πόδια της και οι εκτοπισμένοι να επιστρέψουν στη χώρα τους», συνέχισε.

Μιλώντας μαζί με τον Αλ Τζολάνι, ο Χακάν Φιντάν δήλωσε ότι η νέα κυβέρνηση της Δαμασκού έχει πει ότι θα λάβει την πρωτοβουλία της διαχείρισης των κρατούμενων του Ισλαμικού Κράτους στη βορειοανατολική Συρία, κάτι το οποίο μέχρι σήμερα επιτελούσαν οι υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) υπό την YPG.

Ο Φιντάν εκτίμησε ακόμη ότι ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ θα υιοθετήσει μια διαφορετική προσέγγιση σχετικά με την παρουσία και τη συνεργασία με την Συρία όταν αναλάβει επίσημα την προεδρία της χώρας.

Τουρκικά μέσα αναφέρουν ότι την πρώτη του επίσκεψη στη Συρία με το νέο καθεστώς, ετοιμάζει και ο πρόεδρος της χώρας Ταγίπ Ερντογάν.

Μάλιστα, μετά τη συνέντευξη Τύπου, οι δύο άνδρες απόλαυσαν μαζί το τσάι τους, στο βουνό Κασιγιούν με θέα τη Δαμασκό.