Ρεύμα: Συναγερμός στην Ελλάδα μετά το μπλακ άουτ της Ιβηρικής- Όλο το σχέδιο θωράκισης της ενέργειας
Δύσκολες οι επόμενες ώρες για το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας λόγω μειωμένης ζήτησης και ταυτόχρονης αυξημένης παραγωγής από τις ΑΠΕ.
Το γενικευμένο μπλακ άουτ που σημειώθηκε σε Ισπανία και Πορτογαλία ενεργοποίησε άμεσα τα αντανακλαστικά της ελληνικής κυβέρνησης. Κατόπιν εντολής του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, πραγματοποιήθηκε έκτακτη σύσκεψη υπό τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρο Παπασταύρου, με στόχο την αξιολόγηση των πιθανών επιπτώσεων στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας και την επανεξέταση των μέτρων ενεργειακής θωράκισης της χώρας.
Στη σύσκεψη συμμετείχαν κορυφαία στελέχη, μεταξύ των οποίων ο επικεφαλής ενέργειας της ΡΑΑΕΥ Δημήτριος Φούρλαρης, ο Διοικητής της Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας Μιχάλης Μπλέτσας, καθώς και ανώτατοι εκπρόσωποι του ΑΔΜΗΕ και του ΔΕΔΔΗΕ.
Περικοπές «πράσινης» ενέργειας για την προστασία του συστήματος
Ο ΑΔΜΗΕ, υπεύθυνος για την ασφάλεια του ηλεκτρικού συστήματος της χώρας, έχει προετοιμάσει σχέδιο περικοπής της «πράσινης» ηλεκτροπαραγωγής από σταθμούς ΑΠΕ που δεν ελέγχονται κεντρικά (περίπου 3,5 GW φωτοβολταϊκών συνδεδεμένων στο δίκτυο ΔΕΔΔΗΕ). Σε σχετικές ανακοινώσεις, ο Διαχειριστής είχε ήδη κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για αυξημένη επιφυλακή κατά το Σαββατοκύριακο 27-28 Απριλίου, και επανέλαβε την προειδοποίησή του για σήμερα, 29 Απριλίου.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ενοποιημένου προγραμματισμού του ΑΔΜΗΕ, οι αναγκαίες περικοπές ΑΠΕ ανήλθαν την Δευτέρα (28/4) σε 30 GWh, ενώ σήμερα αναμένεται να αγγίξουν τις 40 GWh, με τις πιο κρίσιμες ώρες μεταξύ 12:00 και 16:00.
Εποχικοί κίνδυνοι λόγω υπερπαραγωγής ΑΠΕ
Οι περικοπές ενέργειας αποτελούν κρίσιμο εργαλείο για τη διασφάλιση της σταθερότητας του ηλεκτρικού συστήματος, ειδικά κατά την άνοιξη και το φθινόπωρο. Την περίοδο αυτή, η έντονη ηλιοφάνεια σε συνδυασμό με τη χαμηλή ζήτηση ρεύματος, οδηγεί σε ανισορροπία παραγωγής-κατανάλωσης. Επιπλέον, οι τεχνικοί περιορισμοί επιβάλλουν την ένταξη θερμικών μονάδων (κυρίως φυσικού αερίου) στο σύστημα, γεγονός που εντείνει το πρόβλημα σε περιόδους μειωμένης ζήτησης, όπως οι αργίες.
Το μπλακάουτ στην Ιβηρική και τα σενάρια κυβερνοεπίθεσης
Η αιτία του εκτεταμένου μπλακάουτ στην Ιβηρική Χερσόνησο δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως. Πριν το περιστατικό, το ισπανικό δίκτυο λειτουργούσε με 82% παραγωγή από ΑΠΕ, κυρίως φωτοβολταϊκά. Η πορτογαλική REN απέδωσε το πρόβλημα σε βλάβη του ισπανικού δικτύου, λόγω σπάνιου ατμοσφαιρικού φαινομένου με ακραίες θερμοκρασιακές μεταβολές που προκάλεσαν ταλαντώσεις στις γραμμές υπερ-υψηλής τάσης (400 KV).
Παράλληλα, αν και το ενδεχόμενο κυβερνοεπίθεσης αποκλείστηκε προσωρινά από Πορτογαλία και Ισπανία, το ζήτημα τέθηκε επί τάπητος και στην ελληνική σύσκεψη. Κυβερνητικό στέλεχος επιβεβαίωσε ότι τα συστήματα του ΑΔΜΗΕ και του ΔΕΔΔΗΕ είναι θωρακισμένα έναντι κυβερνοαπειλών, αν και πάντα «ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες».
Αυξανόμενη απειλή κυβερνοεπιθέσεων στις ενεργειακές υποδομές
Ο κίνδυνος κυβερνοεπιθέσεων σε ενεργειακές υποδομές αυξάνεται διαρκώς, ιδιαίτερα μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Σύμφωνα με τη WindEurope, έχουν καταγραφεί 6 περιστατικά δολιοφθοράς σε καλώδια ηλεκτρικής ενέργειας από το 2022 και 11 καταστροφές σε υποθαλάσσια καλώδια από το 2023.
Προληπτικά μέτρα λαμβάνονται και σε ευρωπαϊκό επίπεδο: την Παρασκευή, ο ACER δημοσίευσε νέες κατευθυντήριες οδηγίες για την κυβερνοασφάλεια στις διασυνοριακές ροές ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ η οδηγία NIS2 της Κομισιόν (Οκτώβριος 2024) ενίσχυσε περαιτέρω τις απαιτήσεις προστασίας κρίσιμων υποδομών.
