Ρεύμα: Ποιοι και γιατί προστατεύονται από διακοπές στην ηλεκτροδότηση τους ανεξάρτητα από τα χρέη

Σημαντικά μέτρα προστασίας των ευάλωτων νοικοκυριών από τη διακοπή της ηλεκτροδότησής τους από τους παρόχους προβλέπει η κοινοτική Οδηγία 2024/1711, που προτίθεται να ενσωματώσει η κυβέρνηση στην εθνική νομοθεσία. Σημειώνεται ότι ήδη η κυβέρνηση είναι εκπρόθεσμη ως προς την ενσωμάτωση της Οδηγίας, αφού η καταληκτική προθεσμία ήταν η 17η Ιανουαρίου.

Ειδικότερα, η Οδηγία αναφέρεται στην υποχρέωση των κρατών μελών να καθιερώσουν προστατευτικούς κανόνες σχετικά με τις αποκοπές των φτωχότερων νοικοκυριών. Ορίζει, μεταξύ άλλων, ότι θα πρέπει να απαγορεύονται οι αποσυνδέσεις των ευάλωτων καταναλωτών. Όπως αναφέρει,

Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι ευάλωτοι πελάτες και οι πελάτες που πλήττονται από την ενεργειακή φτώχεια προστατεύονται πλήρως από τις αποσυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας, λαμβάνοντας τα κατάλληλα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων της απαγόρευσης των αποσυνδέσεων ή άλλων ισοδύναμων ενεργειών. Τα κράτη μέλη παρέχουν την προστασία αυτή ως μέρος της πολιτικής τους όσον αφορά τους ευάλωτους πελάτες. Όταν κοινοποιούν στην Επιτροπή τη μεταφορά της παρούσας οδηγίας στο εθνικό τους δίκαιο, τα κράτη μέλη εξηγούν τη σχέση μεταξύ του πρώτου εδαφίου και των αντίστοιχων μερών των πράξεων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο. Επίσης, οι πάροχοι είναι υποχρεωμένοι να μην διακόπτουν τη σύνδεση καταναλωτών, οι οποίοι έχουν διαφορές μαζί τους και έχουν υποβάλει σχετική καταγγελία σε αρμόδια αρχή.

Όπως αναφέρει η Οδηγία, τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι προμηθευτές δεν καταγγέλλουν συμβάσεις και δεν προβαίνουν σε αποσύνδεση πελατών για τους λόγους για τους οποίους οι πελάτες έχουν υποβάλει καταγγελία, ή για λόγους που υπόκεινται σε μηχανισμό εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών. Η εν λόγω καταγγελία ή η χρήση ενός τέτοιου μηχανισμού δεν θίγει τα συμβατικά δικαιώματα και υποχρεώσεις των μερών. Τα κράτη μέλη δύνανται να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για την αποφυγή κατάχρησης της διαδικασίας.

Επιπλέον, η Οδηγία δεσμεύει τα κράτη μέλη να λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα, προκειμένου να μπορούν οι πελάτες να αποφεύγουν την αποσύνδεση. Τα μέτρα αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:

1. προώθηση προαιρετικών κωδίκων για προμηθευτές και πελάτες σχετικά με την πρόληψη και τη διαχείριση περιπτώσεων πελατών με καθυστερούμενες οφειλές· οι εν λόγω ρυθμίσεις μπορεί να αφορούν τη στήριξη πελατών στη διαχείριση της χρήσης και του κόστους ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων της επισήμανσης ασυνήθιστα υψηλών εκτινάξεων ή χρήσης ενέργειας κατά τη χειμερινή και τη θερινή περίοδο, της προσφοράς κατάλληλων σχεδίων ευέλικτων πληρωμών, μέτρων για την παροχή συμβουλών σχετικά με οφειλές, αυτοανάγνωσης της κατανάλωσης στον μετρητή από τον πελάτη και βελτιωμένης επικοινωνίας με τους πελάτες και τους οργανισμούς υποστήριξης. 
2. προώθηση της εκπαίδευσης και της ευαισθητοποίησης των πελατών σχετικά με τα δικαιώματά τους όσον αφορά τη διαχείριση του χρέους τους
3.  πρόσβαση σε χρηματοδότηση, κουπόνια ή επιδοτήσεις για τη στήριξη της πληρωμής λογαριασμών.

Γενικότερα, για την προστασία των καταναλωτών, η Οδηγία ορίζει ότι:

Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι τελικοί πελάτες έχουν ολοκληρωμένη ενημέρωση από τους προμηθευτές σχετικά με τις ευκαιρίες, το κόστος και τους κινδύνους των αντίστοιχων ειδών συμβάσεων παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και ότι οι προμηθευτές υποχρεούνται να ενημερώνουν καταλλήλως τους τελικούς πελάτες, επίσης σχετικά με την ανάγκη εγκατάστασης κατάλληλου μετρητή ηλεκτρικής ενέργειας.

Οι ρυθμιστικές αρχές οφείλουν να:

• παρακολουθούν τις εξελίξεις της αγοράς, αξιολογούν τους κινδύνους που μπορεί να προκύψουν από τα νέα προϊόντα και τις νέες υπηρεσίες και αντιμετωπίζουν τις καταχρηστικές πρακτικές
•  λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα όταν εντοπίζονται ανεπίτρεπτα τέλη τερματισμού».

Τα δικαιώματα των καταναλωτών για τα τιμολόγια

Η Οδηγία ορίζει ότι τα κράτη μέλη οφείλουν να διασφαλίζουν το δικαίωμα των καταναλωτών να συνάπτουν συμβάσεις ορισμένου χρόνου σε σταθερή τιμή, αλλά και συμβάσεις δυναμικής τιμολόγησης ηλεκτρικής ενέργειας (σ.σ.: τα λεγόμενα «πορτοκαλί» τιμολόγια).

Όπως αναφέρει,

• Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι το εθνικό ρυθμιστικό πλαίσιο παρέχει τη δυνατότητα στους προμηθευτές να προσφέρουν συμβάσεις ορισμένου χρόνου για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας σε σταθερή τιμή και συμβάσεις δυναμικής τιμολόγησης ηλεκτρικής ενέργειας.
• Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι τελικοί πελάτες που διαθέτουν έξυπνο μετρητή μπορούν να ζητούν τη σύναψη σύμβασης δυναμικής τιμολόγησης ηλεκτρικής ενέργειας και ότι όλοι οι τελικοί πελάτες μπορούν να ζητούν τη σύναψη σύμβασης ορισμένου χρόνου για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας σε σταθερή τιμή, διάρκειας τουλάχιστον ενός έτους.

Όπως αναφέρει η Οδηγία, τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι προμηθευτές δεν τροποποιούν μονομερώς τους όρους και τις προϋποθέσεις των συμβάσεων ορισμένου χρόνου για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας σε σταθερή τιμή και δεν καταγγέλλουν τις εν λόγω συμβάσεις πριν από τη λήξη τους.