Δολοφονία Χανίγια: Ισορροπίες τρόμου στη Μέση Ανατολή - Οι πιθανοί διάδοχοι και η χαοτική επόμενη μέρα

Σπίθα στην πυριτιδαποθήκη της Μέσης Ανατολής μοιάζει να είναι η δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια τα ξημερώματα της Τετάρτης στην Τεχεράνη. Η δολοφονία του Χανίγια στο Ιράν εντείνει τους φόβους για έναν ολοκληρωτικό πόλεμο στη Μέση Ανατολή και προκαλεί τριγμούς στις ήδη εύθραυστες ισορροπίες στην περιοχή.

Ο Ισμαήλ Χανίγια ήταν μια ισχυρή προσωπικότητα που ήξερε να κινείται στο προσκήνιο αλλά και στο παρασκήνιο και η απουσία του θα προκαλέσει αναταραχή τόσο στη Χαμάς, όσο και στο Κατάρ και το Ιράν.

Αφενός η Χαμάς βρίσκεται σε μια ρευστή κατάσταση ούσα ακέφαλη την ώρα που η κατάσταση στη Γάζα είναι δραματική. Ο Χανίγια από τη βάση του στη Ντόχα του Κατάρ, κατηύθυνε τις κρίσιμες διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και εκφωνούσε πύρινους λόγους που μεταδίδονταν σε όλο τον αραβικό κόσμο.

Η Χαμάς θα απαιτηθεί να απαντήσει στη δολοφονία αλλά και να βρει τον αντικαταστάτη του Ισμαήλ Χανίγια σε ρευστή περιοδο, που οι διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ, το οποίο εικάζεται να ευθύνεται για τη δολοφονία Χανίγια, είναι σε αδιέξοδο. Αφετέρου, εάν όντως αποδειχθεί η εμπλοκή του Ισραήλ στη δολοφονία, και το Ιράν θα βρεθεί σε ιδιαίτερα δυσχερή θέση αφού θα πρέπει να απαντήσει με ένα εντυπωσιακό τρόπο στο Ισραήλ, κάτι που εκτιμάται ότι θα πυροδοτήσει ένα επικίνδυνο ντόμινο εξελίξεων στη Μέση Ανατολή.

Οι πιθανοί διάδοχοι

Η διαδικασία διαδοχής εικάζεται ότι θα είναι χαοτική. Ο Χανίγια ήταν αδιαφιλονίκητος ηγέτης και ιδιαίτερα ισχυρός, ενώ δεν φαινόταν στον ορίζοντα η ανάγκη αντικατάστασής του. Οι πιθανοί διάδοχοί του είναι τρεις, ενώ ανάλογα με το ποιος θα είναι ο νέος ηγέτης της Χαμάς είναι πολύ πιθανό να αλλάξουν οι ισορροπίες στις σχέσεις της οργάνωσης με τον αραβικό κόσμο και το Ιράν.

Ο Γιαχία Σινουάρ – ο σημερινός επικεφαλής της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας είναι ένας πιθανός διάδοχος του Χανίγια. Πιστεύεται ότι είναι ο εγκέφαλος της σφαγής στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023.

Ο Χαλίντ Μεσαάλ, είναι ο έτερος πιθανός διάδοχος. Θεωρείται λιγότερο ακραίος. Στην πραγματικότητα, είχε ηγηθεί της Χαμάς για χρόνια πριν από τον Χανίγια – αλλά πάντα είχε δύσκολες σχέσεις με το Ιράν.

Ένας άλλος πιθανός υποψήφιος είναι ο Μαχμούντ Ζαχάρ. Θεωρείται ένας από τους πιο εξέχοντες ηγέτες της Χαμάς και μέλος της πολιτικής ηγεσίας του κινήματος. Πήγε σχολείο στη Γάζα και πανεπιστήμιο στο Κάιρο, στη συνέχεια εργάστηκε ως γιατρός στη Γάζα.
Το Ισραήλ επιχείρησε να δολοφονήσει τον Ζαχάρ το 2003, όταν ένα αεροπλάνο έριξε βόμβα στο σπίτι του στην πόλη της Γάζας.

Από τους τρεις υποψήφιους, αναλυτές που έχουν εμπειρία των ισορροπιών στο εσωτερικό της Χαμάς εκτιμούν ότι ο πιο πιθανός διάδοχος είναι ο πολιτικός ηγέτης της Χαμάς Χαλίντ Μεσαάλ, ο εξόριστος αναπληρωτής του Χανίγια που ζει στο Κατάρ. Υπό τον Μεσαάλ, η Χαμάς έχει αναδειχθεί ως ένας ολοένα πιο σημαντικός παράγοντας στη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή λόγω του χαρίσματος, της δημοτικότητάς του και της περιφερειακής του θέσης, ανέφεραν οι αναλυτές. Ο Μεσαάλ επέζησε για λίγο από μια απόπειρα δολοφονίας που είχε διατάξει ο Νετανιάχου το 1997. Οι σχέσεις του Μεσάαλ με το Ιράν έχουν ενταθεί λόγω της υποστήριξής του στη συριακή εξέγερση του 2011 υπό την ηγεσία των σουνιτών εναντίον του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ.

Το πρακτορείο Reuters εκτιμά ότι ένας ακόμα ενδεχόμενος διάδοχος του Χανίγια θα μπορούσε να είναι και ο Χαλίλ Αλ Γιαχία. Εάν επιβεβαιωθεί αυτή η εκτίμηση τότε η Χαμάς θα ακολουθήσει μια ακραία φιλοϊρανική στάση, καθώς ο Γιαχία θεωρείται ο αγαπημένος της Τεχεράνης και των συμμάχων της στην περιοχή.

Τα παιχνίδια εξουσίας στο παρασκήνιο για την ανάδειξη του νέου ηγέτης της Χαμάς θα αρχίσουν να ξεδιπλώνονται μετά την Παρασκευή, οπότε και αναμένεται η ταφή του Ισμαήλ Χανίγια.

Τελετή μνήμης στην Τεχεράνη, η ταφή στο Κατάρ

Στο Ιράν έχει κηρυχθεί τριήμερο δημόσιο πένθος μετά τη δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια. Αύριο Πέμπτη (1/8) θα πραγματοποιηθεί στην Τεχεράνη επίσημη δημόσια τελετή μνήμης για τον Χανίγια, ανέφερε η Χαμάς σε ανακοίνωσή της, εξηγώντας ότι η σορός του θα μεταφερθεί στην πρωτεύουσα του Κατάρ αργότερα την ίδια ημέρα.

Η επίσημη νεκρώσιμη προσευχή θα γίνει την Παρασκευή (2/8) στο τζαμί Ιμάμ Μοχάμεντ μπιν Αμπντούλ Ουαχάμπ, το μεγαλύτερο τζαμί της Ντόχα, μετά την προσευχή ενώ ο πολιτικός ηγέτης της Χαμάς θα ταφεί στο νεκροταφείο στο Λουσάιλ, βόρεια της πρωτεύουσας του Κατάρ.

Σύμφωνα με τη Χαμάς η επίσημη νεκρώσιμη προσευχή για τον Χανίγια θα είναι ανοιχτή και δημόσια με λαϊκή συμμετοχή, ενώ αναμένεται να παραβρεθούν Άραβες και ισλαμιστές ηγέτες.