Ποιος φοβάται τον Έλον Μασκ; Ο κακός χαμός στη Γερμανία με τις παρεμβάσεις του - Ο σκοπός και το κίνητρο

Στις 2 Οκτωβρίου του 2020 η τότε καγκελάριος της Γερμανίας Άγγελα Μέρκελ επαινούσε το σχέδιο κατασκευής του Giga - εργοστασίου της Tesla στο Βρανδεμβούργο ως «πρότυπο». Στις 22 Μαρτίου του 2022 ο διάδοχός της, Όλαφ Σολτς, εγκαινίαζε τη λειτουργία του εργοστασίου στο πλευρό του ιδιοκτήτη του, Έλον Μασκ που έγραφε τότε στο «Χ»: «Ευχαριστώ, Γερμανία!».

Στις 24 Νοεμβρίου 2024 η κυρία Μέρκελ χαρακτήριζε την επικείμενη συμμετοχή του κ. Μασκ στην κυβέρνηση Τραμπ ως «εξαιρετικά προβληματική», καθώς κατέχει το 60% όλων των δορυφόρων. Και στις 19 Δεκεμβρίου 2024 ο ίδιος ο δισεκατομμυριούχος δήλωνε ότι «μόνο η AfD μπορεί να σώσει την Γερμανία».

Λίγες ημέρες μετά, η «WELT», η πρώην (;) ναυαρχίδα του εκδοτικού οίκου Axel Springer, δημοσίευε άρθρο γνώμης, στο οποίο ο δισεκατομμυριούχος και στενός συνεργάτης του Ντόναλντ Τραμπ ανέλυε την προτίμησή του στην «Εναλλακτική για τη Γερμανία», υποστηρίζοντας ότι αποτελεί «την τελευταία σπίθα ελπίδας» για την χώρα, η οποία «βρίσκεται στο χείλος της οικονομικής και πολιτιστικής καταστροφής».

Δήλωνε επίσης τον θαυμασμό του για τις θέσεις της AfD στα θέματα μετανάστευσης και απορρύθμισης της οικονομίας. Σε αναρτήσεις του στο «Χ» είχε προλάβει στο μεταξύ να προσβάλει με χυδαίο τρόπο την κυρία Μέρκελ, να αποκαλέσει «ανίκανο ηλίθιο» τον Όλαφ Σολτς και να χαρακτηρίσει «αντιδημοκρατικό τύραννο» τον ομοσπονδιακό πρόεδρο, επειδή κάπου άκουσε ότι σκοπεύει υποτίθεται να …ακυρώσει το αποτέλεσμα των επικείμενων εκλογών.

Μονοπώλιο

Περίπου επτά εβδομάδες πριν από τις εκλογές, ο δημόσιος διάλογος στη Γερμανία κυριαρχείται από κάποιον που δεν έχει το δικαίωμα να συμμετάσχει σε αυτές είτε ως υποψήφιος είτε ως ψηφοφόρος. Η αρχηγός της AfD Αλίς Βάιντελ πανηγυρίζει για τον ισχυρό σύμμαχο, ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς επιδεικνύει - για κάποιους υπερβολική - ψυχραιμία υπερασπιζόμενος το δικαίωμα έκφρασης, «ακόμη και για να πει κανείς ανοησίες» και ο επικρατέστερος για την καγκελαρία αρχηγός του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) Φρίντριχ Μερτς μιλάει για «παρεμβατικότητα» και «αναίδεια» εκ μέρους του Ίλον Μασκ.

H συζήτηση αυτή την στιγμή εξαντλείται στο εάν ένας πανίσχυρος επιχειρηματίας με πολιτική εξουσία επιτρέπεται να διατυπώνει ευθείες εκλογικές συστάσεις σε μια ξένη χώρα, εάν η εφημερίδα έπρεπε να του δώσει το βήμα για αυτό και εάν και κατά πόσο θα επηρεάσει τελικά η παρέμβασή του το αποτέλεσμα των εκλογών της 23ης Φεβρουαρίου. Ο προβληματισμός σχετικά με τις πραγματικές προθέσεις του κ. Μασκ, τον απώτερο σκοπό και το κίνητρό του απλώς απουσιάζει.

Κίνητρα

Παρόλη την ευκολία και την ζέση με την οποία διατυπώνει συνήθως προκλητικό και κραυγαλέο πολιτικό σχόλιο μέσω της πλατφόρμας «Χ», ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο έχει μέχρι τώρα αποδείξει ότι το πρώτο που σκέφτεται είναι το προσωπικό του οικονομικό όφελος. Εάν επικρατούσαν οι απόψεις της AfD για «περιορισμό της κυβερνητικής υπερ-ρύθμισης, μείωση των φόρων και απορρύθμιση της αγοράς», το εργοστάσιο της Tesla στη Γερμανία, το πρώτο της εταιρίας στην Ευρώπη, θα είχε να περιμένει ακόμη μεγαλύτερα κέρδη.

Επιπλέον, με το πρώην «Twitter» να λειτουργεί πλέον ως ιδεολογικός καθοδηγητής ή …υπερ-τρολ των απανταχού ακροδεξιών δυνάμεων και να καθορίζει την ατζέντα της συζήτησης σε παγκόσμιο επίπεδο, ο Ίλον Μασκ αποκτά τεράστια δύναμη, ακόμη μεγαλύτερη και από αυτή στην οποία μπορεί να «μεταφράζονται» τα 200 εκατομμύρια των ακολούθων του. Ήδη στήριξε οικονομικά και πολιτικά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, ενώ δήλωσε ότι αναζητά νόμιμο τρόπο προκειμένου να διαθέσει 95 εκατομμύρια ευρώ στην προεκλογική καμπάνια του δεξιού λαϊκιστή Νάιτζελ Φάρατζ.

Τα προηγούμενα χρόνια, για πολλούς Γερμανούς, ο Ίλον Μασκ ήταν ένας ιδιοφυής επιχειρηματίας που κατάφερε να φέρει τα πάνω κάτω στην αυτοκινητοβιομηχανία, να κινητοποιήσει μια παγκόσμια επανάσταση με την ηλεκτροκίνηση και να κοιτάξει στα μάτια - αν όχι αφ' υψηλού - τις καθιερωμένες γερμανικές εταιρίες του κλάδου. Για άλλους ήταν απλώς ένας εκκεντρικός συντηρητικός εγωμανής, οπαδός θεωριών συνωμοσίας, ένας αχάριστος ολιγάρχης, ζωντανή απόδειξη του γεγονότος ότι ο πολύ υψηλός δείκτης νοημοσύνης δεν είναι πάντα για καλό. Σήμερα όλο και περισσότεροι ενοχλούνται από το ύφος του και αισθάνονται προσβεβλημένοι από το «θράσος» με το οποίο ασκεί την κριτική του «σε ξένες υποθέσεις».

Όπως αποκάλυψε μάλιστα το περιοδικό Der Spiegel, πίσω από τη δημοσίευση του άρθρου γνώμης στην WELT υπάρχει ένα πρωτοφανές παρασκήνιο, με «ανταρσία» συντακτών, απειλές αρχισυντακτών και παραιτήσεις στελεχών. Ακόμη πιο πίσω, διακρίνεται μια αξιοπερίεργη, αν όχι ύποπτη, σχέση μεταξύ του επικεφαλής του οίκου Axel Springer Ματίας Ντέπφνερ με τον Ίλον Μασκ. «Γιατί δεν αγοράζεις το Twitter; Πλάκα θα ’χε», του είχε προτείνει κάποτε ο Γερμανός μέσω δημόσιας ανάρτησης. Αργότερα τον περιέγραψε ως τον «μεγαλύτερο οραματιστή στον πλανήτη».

Στη συζήτηση προστέθηκε μετά από αυτό η ελευθερία της έκφρασης, αλλά και η δεοντολογία των ΜΜΕ που «πρέπει να προσέχουν πού δίνουν βήμα». «Να μην γίνουν οι δημοσιογράφοι φερέφωνο ολιγαρχών», ζήτησε η Ένωση Γερμανών Δημοσιογράφων.

Κίνδυνος

Ο πραγματικός κίνδυνος από τις παρεμβάσεις του Ίλον Μασκ δεν είναι όμως η ζημιά στην αξιοπιστία της WELT ή η δυσφήμιση της Γερμανίας. Ακόμη και αν η στήριξη που δίνει στην AfD δεν περιλαμβάνει οικονομική διάσταση, της δίνει μια εξαιρετικά πολύτιμη διαφήμιση και νομιμοποίηση στην πιο κρίσιμη στιγμή.

Κάποιοι που ενδεχομένως ενοχλούνταν από την απλοϊκή και λαϊκιστική προσέγγιση του κόμματος σε θέματα της επικαιρότητας, από την έλλειψη καλλιέργειας των στελεχών της και εμπεριστατωμένων θέσεων σε τομείς εκτός του μεταναστευτικού, μπορούν τώρα δώσουν στον εαυτό τους μια δικαιολογία: «Ο πλουσιότερος άνθρωπος στον πλανήτη και ένας από τους πιο έξυπνους προτείνει να ψηφίσουμε AfD, δεν μπορεί, κάτι θα ξέρει…». Χάρη στον κ. Μασκ, η AfD εξασφαλίζει νέα επιχειρήματα και ένα πρόσωπο για να απευθυνθεί σε νέο κοινό.

Πώς αντιμετωπίζεται λοιπόν κάποιος που διαθέτει πάνω από 420 δισεκατομμύρια δολάρια, ελέγχει ένα εξαιρετικά διαδεδομένο μέσο κοινωνικής δικτύωσης, το 60% των δορυφόρων που βρίσκονται στο διάστημα και μια καρέκλα στο αμερικανικό υπουργικό συμβούλιο; Πιθανότατα όχι με τους γνωστούς μέχρι τώρα όρους. Και σίγουρα όχι με απειλές, οργή και «μούτρα» ή με προειδοποιήσεις όπως η τελευταία του υπουργού Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ μέσω του Spiegel: «Κάτω τα χέρια από την δημοκρατία μας, κύριε Μασκ!».

Η δημοκρατία στην Γερμανία κινδυνεύει από την στήριξη στην AfD όσο κινδύνευσε και στις ΗΠΑ από τις επανειλημμένες δηλώσεις στήριξης γερμανών πολιτικών και ΜΜΕ στην Κάμαλα Χάρις. Μπορεί ωστόσο να κινδυνεύσει από την συγκέντρωση σε λάθος χέρια μέσων που μπορούν να κατευθύνουν την κοινή γνώμη, να διαδώσουν ψευδείς ειδήσεις, να παρακολουθούν πολίτες, ακόμη και να χρηματοδοτούν ξένες καμπάνιες. Είναι ενδεικτικό ότι το «Χ» έχει χάσει περίπου το 80% της αξίας του και πάνω από 1,5 εκατομμύριο χρήστες από όταν πέρασε στα χέρια του, έχει όμως αυξήσει την επιρροή του, η οποία αναμένεται να πολλαπλασιαστεί περαιτέρω στις 20 Ιανουαρίου, όταν ο Ίλον Μασκ θα αναλάβει το αμερικανικό Υπουργείο Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας, σε ένα εγχείρημα που αναμένεται με εξαιρετικό ενδιαφέρον - και αγωνία - σε όλον τον πλανήτη.

Στη Γερμανία «μετράει η βούληση των πολιτών και όχι οι αλλοπρόσαλλες δηλώσεις ενός δισεκατομμυριούχου από τις ΗΠΑ», δήλωσε προχθές ο Όλαφ Σολτς, με την ελπίδα ότι στις 23 Φεβρουαρίου θα επικρατήσει η δική του λογική. Προηγουμένως, την ερχόμενη Πέμπτη, ο Ίλον Μασκ θα συνομιλήσει στο «Χ» με την αρχηγό της AfD, Αλίς Βάιντελ και θα της χαρίσει πιθανότατα την πρώτη «νίκη». Εκατομμύρια βλέμματα εντός και εκτός Γερμανίας θα στραφούν πάνω της. Το Βερολίνο όμως θα πρέπει πια να έχει μάθει καλά με ποιον έχει να κάνει: με κάποιον που αγαπά το χάος και δεν διστάζει να το δημιουργήσει.