Παρασκευή και 13: Γιατί θεωρείται γρουσούζικη - Η ιστορία πίσω από τη δεισιδαιμονία

Όσον αφορά την κακή τύχη και την γρουσουζιά, υπάρχουν αρκετές δεισιδαιμονίες διάχυτες στη δυτική κουλτούρα όπως και αυτή της Παρασκευής και 13. 

Όπως η συνάντηση με μια μαύρη γάτα και το σπάσιμο ενός καθρέφτη, η ιδέα μιας ημέρας που μπορεί να φέρει ατυχία είναι βαθιά ριζωμένη - ακόμα κι αν οι πιστοί δεν μπορούν να εξηγήσουν ακριβώς το γιατί. Η δεισιδαιμονία γύρω από το Παρασκευή και 13 αποτελεί μια πεποίθηση που συναντάται κυρίως στις αγγλόφωνες χώρες, όπου η φοβία αυτή έχει το επιστημονικό όνομα Paraskavedekatriaphobia, μια εξειδικευμένη μορφή της Triskaidekaphobia, που είναι ο φόβος για τον αριθμό 13. Η ονομασία προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις «Παρασκευή», «δεκατρία» και «φοβία».

Συμβαίνει έως και τρεις φορές το χρόνο, ανάλογα με το ημερολόγιο και η ημέρα αυτή φαίνεται να κάνει τους ανθρώπους πιο προσεκτικούς ή να αποφεύγουν πράγματα που συνήθως δεν φοβούνται να κάνουν. Στην πραγματικότητα, οι ειδικοί πιστεύουν ότι τόσοι πολλοί άνθρωποι δεν πάνε στη δουλειά τους την Παρασκευή και 13 που οι επιχειρήσεις μπορούν να χάσουν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια!

Η προέλευση

Από πού όμως προέρχεται αυτή η δεισιδαιμονία;

Η εν λόγω πρόληψη άρχισε να διαδίδεται στις αγγλόφωνες κοινωνίες τον 19ο αιώνα, ενώ κέρδισε ακόμα μεγαλύτερη προβολή παγκοσμίως μέσα από την κινηματογραφική ταινία τρόμου «Παρασκευή και 13» του 1980.

Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι τόσο η Παρασκευή όσο και ο αριθμός 13 έχουν θεωρηθεί ως γρουσούζικοι σε ορισμένους πολιτισμούς σε όλη την ιστορία. Οι εξηγήσεις για την προέλευση αυτής της πεποίθησης ποικίλουν, με τις πιο γνωστές να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα ιστορικά και μυθολογικά γεγονότα:

Στις 13 Οκτωβρίου 1307, Παρασκευή, πραγματοποιήθηκε η μαζική δίωξη και εκτέλεση των Ναϊτών ιπποτών με εντολή του βασιλιά Φιλίππου της Γαλλίας. Την ημέρα της Παρασκευής, σύμφωνα με την Παλαιά Διαθήκη, η Εύα έδωσε στον Αδάμ τον απαγορευμένο καρπό, γεγονός που οδήγησε στην εκδίωξή τους από τον Παράδεισο.

Κατά τη Βίβλο, η Μεγάλη Πλημμύρα συνέβη ημέρα Παρασκευή. Επίσης, Παρασκευή ήταν η ημέρα που σταυρώθηκε ο Ιησούς Χριστός.

Ο αριθμός 13 θεωρείται εδώ και αιώνες σύμβολο κακοτυχίας, καθώς “σπάει” την ισορροπία του αριθμού 12. Στη μυθολογία και τη θρησκεία, ο αριθμός 12 έχει έντονο συμβολισμό: 12 ήταν οι Θεοί του Ολύμπου, 12 οι άθλοι του Ηρακλή, 12 οι φυλές του Ισραήλ, 12 οι μαθητές του Ιησού και 12 οι Ιμάμηδες στο Ισλάμ. Η προσθήκη του αριθμού 13 προκαλεί μια αλλαγή στην αρμονία, η οποία γεννά την ανησυχία για το άγνωστο και τα ανεπιθύμητα αποτελέσματα που αυτό μπορεί να επιφέρει. 

Το 13 να θεωρείται «καταραμένο» επειδή είναι ο αριθμός μετά το 12, τον οποίο πολλοί άνθρωποι βλέπουν ως έναν αριθμό που ολοκληρώνει τα πράγματα. Σκεφτείτε το - 12 μήνες είναι σε ένα χρόνο, 12 ίντσες σε ένα πόδι, 12 ζεύγη πλευρών σε ένα σώμα, κ.λπ. Έτσι, είναι πιθανό ο αριθμός 13 να κάνει τους ανθρώπους ανήσυχους επειδή τους κάνει να σκέφτονται το άγνωστο—πέρα από τον αριθμό 12.